Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 115 (2011): Nasza Przeszłość

Miscellanea

Stolica Apostolska a konfederacja barska

DOI: https://doi.org/10.52204/np.2011.115.511-524  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.12.2011

Abstrakt

Konfederacja barska – szlachecki ruch w obronie zagrożonej suwerenności państwa i religii katolickiej, chyba słusznie określony przez Władysława Konopczyńskiego mianem pierwszego powstania narodowego, przyniósł daleko idące skutki nie tylko w sytuacji wewnętrznej Rzeczypospolitej, lecz także na arenie międzynarodowej. Rozległa Rzeczpospolita zajmowała na europejskiej mapie wyznaniowej istotne miejsce i rozbiory Polski przyczyniły się do osłabienia Kościoła katolickiego na starym kontynencie. Jednak jej upadek tylko w pewnym stopniu osłabiał pozycję Stolicy Apostolskiej. Z punktu widzenia papiestwa wydarzenia, jakie miały wówczas miejsce na ziemiach polskich miały istotne znaczenie zarówno dla Rzymu, jak i położenia katolicyzmu w Europie. Stolica Apostolska zajmowała bezkompromisową postawę w obronie wiary, lecz czym innym były starania o utrzymanie statusu religii katolickiej w Rzeczypospolitej prowadzona przez papieskich dyplomatów zarówno w Polsce, jak i innych krajach, a czym innym czynne zaangażowanie się w zbrojny konflikt wewnętrzny.

Bibliografia

  1. A.E. Visconti Torrigianiego, [w:] A. Theiner, Vetera Monumenta Poloniae et Lithuaniae gentiumque finitimarum historiam illustrantia, t. 4, cz. 2: A Clemente PP. XIII usque ad Pium PP. VI, 1762-1775, Romae 1864, s. 96-97. [Google Scholar]
  2. ASV (Archivio Segreto Vaticano) Segr. Stato (Segreteria di Stato), Polonia 274: f. 314r-315v, nuncjusz Antonio Eugenio Visconti do kardynała sekretarza stanu Luigi Marii Torrigianiego, Varsavia 29 IX 1762; f. 291r-291v, Visconti do Torrigianiego, Varsavia 15 VIII 1762; f. 303r-304r, Visconti do Torrigianiego, Varsavia 15 IX 1762. [Google Scholar]
  3. ASV, Arch. Nunz. Colonia 176, f. 289r-290r, nuncjusz w Kolonii Giovanni Battista Caprara do Torrigianiego, Colonia 7 VII 1768. [Google Scholar]
  4. ASV, Arch. Nunz. Varsavia 29, f. 73r, Klemens XIII do króla Francji, Ludwika XVI, Roma 29 IV 1767; f. 73r-73v, Klemens XIII do króla Hiszpanii Karola III; Roma 30 IV 1767; f. 73v-74r, Klemens XIII do cesarza Austrii Józefa II, Roma 30 IV 1767; f. 74r, Klemens XIII do cesarzowej Marii Teresy, Roma 30 IV 1767. [Google Scholar]
  5. ASV, Arch. Nunz. Varsavia 29, Torrigiani do Duriniego, Roma 25 VI 1768; ASV, Segr. Stato, Polonia 238, f. 206v, Torrigiani do Duriniego, Roma 16 VII 1768. [Google Scholar]
  6. ASV, Segr. Stato, Francia 455A, f. 74r-74v, Torrigiani do nuncjusza we Francji Bernardino Giraud, Roma 20 I 1767; f. 135r-135v, Torrigiani do Giaraud, Roma 20 I 1768; ASV, Segr. Stato, Germania 642, f. 232r-232v, Torrigiani do Viscontiego, Roma 3 II 1768, ASV, Arch. Nunz. Vienna 87, f. 38r-38v, Roma 6 II 1768. [Google Scholar]
  7. ASV, Segr. Stato, Polonia 238, f. 204v, Torrigiani do Duriniego, Roma 4 VI 1768. [Google Scholar]
  8. ASV, Segr. Stato, Polonia 238, f. 204v-205r, Torrigiani do Duriniego, Roma 22 VI 1768. [Google Scholar]
  9. ASV, Segr. Stato, Polonia 238: f. 49v, Torrigiani do Viscontiego, Roma, 25 II 1763; f., 56r-57r, Torrigiani do Viscontiego, Roma 6 IV 1763. [Google Scholar]
  10. ASV, Segr. Stato, Polonia 239, f. 238v-239r, 240r-265r, Osservazioni sopra trattati publici allegati da Ministri di Moscovia, e di Prussia nel Promovere le Pretensioni dei Dissidenti della Polonia nella Dieta Generale Anno 1765. [Google Scholar]
  11. ASV, Segr. Stato, Polonia 239, f. 266v-286v, Appendice di Documenti enunciati nella memoria coll titolo di sperazione sopra i Trattati di Moscovia e di Prussia. [Google Scholar]
  12. ASV, Segr. Stato, Polonia 274, f. 314r-315v, Visconti do Torrigianiego, Varsavia 29 IX 1762. [Google Scholar]
  13. ASV, Segr. Stato, Polonia 280, f. 91rArticolo estratto dalle varie Confederazioni de’ Malcontenti in Polonia. [Google Scholar]
  14. ASV, Segr. Stato, Polonia 281, f. 101r-102v, Durini do Torrigianiego, Varsavia 11 V 1768; ASV, Arch. Nunz. Colonia 176, f. 323r-325r, Caprara do Torrigianiego, Colonia 31 VII 1768. [Google Scholar]
  15. ASV, Segr. Stato, Polonia 281, f. 101r-102v, Durini do Torrigianiego, Varsavia 11 V 1768. [Google Scholar]
  16. ASV, Segr. Stato, Polonia 281, f. 42r-43v, nuncjusz w Warszawie Angelo Maria Durini do Torrigianiego, Varsavia 6 III 1768; ASV, Segr. Stato, Polonia 281, f. 45r-45v, Durini do Torrigianiego, Varsavia 23 III 1768; ASV, Segr. Stato, Colonia 267, f. 149v. Caprarado sekretarza stanu, kardynała Luigi Marii Torrigianiego, Kolonia 31 III 1768. [Google Scholar]
  17. Historia Kościoła, red. L.J. Rogier, R. Aubert, M.D. Knowles, t. 4: Historia Kościoła 1715-1848, red. L.J. Rogier, G. de Bertier de Sauvigny, J. Hajjar, Warszawa 1987, s. 44. [Google Scholar]
  18. Indice dei Fondi e relativi mezzi di decrizione e di ricerca, Città del Vaticano 2006-2007. [Google Scholar]
  19. Kęder W., Stolica Apostolska wobec Rzeczypospolitej w okresie konfederacji barskiej 1767-1773, Opole 2006, s. 102-105. [Google Scholar]
  20. Konopczyński W., Dzieje Polski nowożytnej, t. II, Warszawa 1986, s. 189. [Google Scholar]
  21. Kraushar A., Książę Repnin i Polska, t. I, s. 275-276. [Google Scholar]
  22. Le lettere di Varsavia portano, che una nuova Confederazione fatta nel Palatinato di Podolia contro gli atti della Dieta [sejmu radomskiego] ho dissipato il giubileo dagli eretici concepito per la speranza d’aver oppresi i cattolici in quel regno. A tal Confederazione sono ascritti molti primarii di quella nobiltà, particolarmente il Principe Lubomirski, e i conti Krasinski, Rutowski, onde animati tutti i contadini, e abitanti di detto Palatinato avevano prese le secolare e regolare e sortavano i fedeli alla difesa della religione e della libertà, ASV, Arch. Nunz. Colonia 267, f. 149v, Caprara do Torrigianiego, Colonia 31 III 1768; ASV, Segr. Stato, Germania 388, f. 137r-137v, Visconti do Torrigianiego, Vienna 23 V 1768. [Google Scholar]
  23. Loret M., Watykan a Polska w dobie rozbiorów, „Przegl. Współcz.” („Przegląd Współczesny”), XIII(1934), nr 146, s. 338. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.