Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 128 (2017): Nasza Przeszłość

Artykuły

Dyplomaci Władysława Jagiełły w Stolicy Apostolskiej

  • Monika Dudka
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2017.128.5-39  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.12.2017

Abstrakt

W czasie panowania Władysława Jagiełły monarchia polsko-litewska stała się ważnym podmiotem polityki europejskiej. Władca prowadził intensywną politykę zagraniczną, a polskie poselstwa docierały na najważniejsze dwory średniowiecznej Europy. Istotną rolę w tym czasie odgrywały stosunki monarchii jagiellońskiej ze Stolicą Apostolską, z uwagi na to, że panowanie pierwszego Jagiellona zbiegło się w czasie z wydarzeniami kluczowymi dla całego Kościoła Powszechnego. To właśnie w kurii papieskiej, najważniejszym dworze średniowiecznej Europy, znajdowały rozwiązanie wszystkie kwestie, które zdominowały politykę zagraniczną państwa tego okresu, a więc sprawy krzyżackie, husyckie, czy luksemburskie. Częstotliwość kontaktów, a także ranga załatwianych w Rzymie spraw, skłania do zastanowienia się nad osobami królewskich dyplomatów. Wśród nich znalazły się osoby należące do kościelnej i prawniczej elity ówczesnego państwa polskiego, takie jak Mikołaj Trąba, Piotr Wysz, Paweł Włodkowic, czy Mikołaj Lasocki. Ich działalność obejmowała przede wszystkim zabiegi mające na celu zatwierdzenie przez papieża chrystianizacji Litwy, zmagania z dyplomacją Zakonu Krzyżackiego, utrzymującego w Rzymie stałego prokuratora oraz uzyskiwanie prowizji na wyższe godności w Kościele polskim. W artykule zostały omówione działalność posłów, ich pochodzenie, wykształcenie, kariera i sprawowane funkcje publiczne. Artykuł podejmuje także próbę charakterystyki środowiska królewskich dyplomatów oraz dróg ich rekrutacji do służby dyplomatycznej.

Bibliografia

  1. Bullarium Poloniae, t. 3 – 5, red. S. Kuraś, I. Sułkowska – Kuraś, A. Wajs, H. Wajs, M. Kowalczyk, Rzym – Lublin 1988 – 1995. [Google Scholar]
  2. Codex epistolaris saeculi decimi quinti, t. 1, red. A. Sokołowski, J. Szujski, t. 2, red. A. Lewicki, Cracoviae 1876 – 1894. [Google Scholar]
  3. Vetera monumenta Poloniae et Lithuaniae gestiumque finitimarum historiam illustrantia, red. A. Theiner, t. 1 – 2, Romae 1860 – 1861. [Google Scholar]
  4. Ioannis Dlugossi Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, lib. X (1370 – 1405), X i XI (1406 – 1412), XI (1413 – 1430), XI i XII (1431 – 1444), red. D. Turkowska et alii, Varsoviae 1985 – 2000. [Google Scholar]
  5. W. Abraham, Reforma na soborze w Pizie 1409 r. i udział w niej przedstawicieli Kościoła polskiego, „Polonia Sacra”, 3, 1919, s. 114 – 125. [Google Scholar]
  6. W. Abraham, Udział Polski w soborze pizańskim w 1409 r., w: Rozprawy Wydziału Historyczno – Filozoficznego Akademii Umiejętności, Kraków 1905. [Google Scholar]
  7. K. Baczkowski, Argument obrony wiary w służbie dyplomacji polskiej, w: Ludzie – Kościół – Wierzenia.Studia z dziejów kultury i społeczeństwa Europy Środkowej (średniowiecze – wczesna epoka nowożytna),red. W. Iwańczak, Warszawa 2000, s. 195 – 212. [Google Scholar]
  8. K. Baczkowski, Komunikacja polityczna między Polską a Czechami w dobie jagiellońskiej w połowie XV wieku, w: Rola komunikacji i przestrzeni w średniowiecznych i wczesnonowożytnych dziejach Czech i Polski, red. A. Paner, W. Iwańczak, Gdańsk 2008, s. 174 – 187. [Google Scholar]
  9. Cz. Bartnik, Rzym a stosunki czesko-polskie za Władysława Jagiełły, Lublin 1993. [Google Scholar]
  10. T. Brzostowski, Paweł Włodkowic, Warszawa 1954. [Google Scholar]
  11. H. Chłopocka, Uwagi o tzw. „Ostatnim słowie” Pawła Włodkowica o Zakonie Krzyżackim, „Zapiski Historyczne”, 58, 1993, s. 7-24. [Google Scholar]
  12. M. Czyżak, Kapituła katedralna w Gnieźnie w świetle metryki z lat 1408 – 1448, Poznań 2003. [Google Scholar]
  13. J. Dąbrowski, Ostatnie lata Ludwika Wielkiego, Warszawa 1918. [Google Scholar]
  14. Dembiński P., Poznańska kapituła katedralna schyłku wieków średnich. Studium prozopograficzne 1428 – 1500, Poznań 2012. [Google Scholar]
  15. J. Drabina, Kardynał protektor Polski w czasach Władysława Jagiełły, „Kwartalnik Historyczny”, 89, 1982, s. 665 – 672. [Google Scholar]
  16. J. Drabina, Kontakty listowne papieża Marcina V z Władysławem Jagiełłą, „Studia Historyczne”, 45, 2002, s. 3 – 16. [Google Scholar]
  17. J. Drabina, Kontakty papiestwa z Polską 1378 – 1417 w latach Wielkiej Schizmy Zachodniej, Kraków 1993. [Google Scholar]
  18. J. Drabina Papiestwo a Polska w latach 1384 – 1434, Kraków 2003. [Google Scholar]
  19. L. Ehrlich, Paweł Włodkowic i Stanisław ze Skalbimierza, Warszawa 1954. [Google Scholar]
  20. M. Frontczyk, Andrzej Łaskarz z Gosławic herbu Godziemba, biskup poznański, „Nasza Przeszłość”, 30, 1969, s. 125 – 170. [Google Scholar]
  21. A. Gąsiorowski, Nowodworski Dobrogost [w:] Wielkopolski Słownik Biograficzny, Warszawa – Poznań 1981, s. 522 – 523. [Google Scholar]
  22. K. Górski, Paweł Włodkowic, w: PSB, t. 25, s. 377 – 381. [Google Scholar]
  23. A. F. Grabski, Jadwiga – Wilhelm – Jagiełło w opiniach europejskich, „Nasza Przeszłość”, t. 23, 1966, s. 117 – 166. [Google Scholar]
  24. A. F. Grabski, Polska w opiniach Europy Zachodniej XIV – XV wiek, Warszawa 1968. [Google Scholar]
  25. T. Graff, Episkopat monarchii jagiellońskiej w dobie soborów powszechnych w XV wieku, Kraków 2009. [Google Scholar]
  26. T. Graff, Kościół w Polsce wobec konfliktu z Zakonem Krzyżackim w XV wieku. Studium z dziejów kultury politycznej polskiego episkopatu, Kraków 2010. [Google Scholar]
  27. T. Graff, Rex iniustus? Z dziejów polityki kościelnej Władysława Jagiełły na przykładzie zmian na stolicach biskupich w Krakowie i Poznaniu w 1412, w: Sprawiedliwość – tradycja – współczesność, red. P. Nowakowski, J. Smołucha, W. Szymborski, Kraków 2006, s. 23 – 36. [Google Scholar]
  28. T. Graff, Stosunki Polski ze Stolicą Apostolską na tle wyboru pseudopapieży od czasów wczesnopiastowskich do soboru pizańskiego – wybrane aspekty i zarys problematyki, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne”, 131, s. 43 - 75. [Google Scholar]
  29. J. Gzella, Małopolska elita władzy w okresie rządów Ludwika Węgierskiego w Polsce w latach 1370–1382, Toruń 1994. [Google Scholar]
  30. F. Kiryk, Sandomierz w czasach J. Długosza [w:] Jan Długosz. W pięćsetną rocznicę śmierci. Materiały z sesji (Sandomierz 24 – 25 maja 1980 r.), pod red. F. Kiryka, Olsztyn 1983, s. 9 – 29. [Google Scholar]
  31. G. Lichończak-Nurek, Amator fervidus patriae – biskup Wojciech herbu Jastrzębiec (ok. 1362-1436) i jego dzieło w Kościele krakowskim, w: Kościół krakowski w życiu państwa i narodu, red. Andrzej Pankowicz, Kraków 2002. [Google Scholar]
  32. G. Lichończak-Nurek, Wojciech herbu Jastrzębiec (ok. 1362 – 1436). Arcybiskup i mąż stanu, Kraków 1996, s. 7-20. [Google Scholar]
  33. S. Kijak, Piotr Wysz biskup krakowski, Kraków 1933. [Google Scholar]
  34. J. Korytkowski, Prałaci i kanonicy katedry metropolitalnej gnieźnieńskiej od roku 1000 aż do dni naszych, t. 1, Gniezno 1883. [Google Scholar]
  35. A. Kowalska – Pietrzak, Prałaci i kanonicy kapituły łęczyckiej do schyłku XV wieku, Łódź 2004. [Google Scholar]
  36. Z. Kowalska, Stanisław Ciołek (+1437): podkanclerzy królewski, biskup poznański, poeta dworski, Kraków 1993. [Google Scholar]
  37. M. D. Kowalski, Dlaczego warto było zostać kolektorem? Kariery papieskich kolektorów generalnych w Polsce w XV wieku, w: „Roczniki Historyczne”, 30, 2014, s. 133 – 154. [Google Scholar]
  38. Z. Kozłowska – Budkowa, Odnowienie Jagiellońskie Uniwersytetu Krakowskiego (1390 – 1400), w: Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1364 – 1764, red. K. Lepszy, Kraków 1964, s. 37 – 90. [Google Scholar]
  39. J. Krzyżaniakowa, Kancelaria królewska Władysława Jagiełły jako ośrodek kultury historycznej, „Studia Źródłoznawcze”, 18, 1973, s. 67 – 96. [Google Scholar]
  40. J. Krzyżaniakowa, Koncyliaryści heretycy i schizmatycy, Kraków 1989. [Google Scholar]
  41. J. Krzyżaniakowa, Piotr z Widawy, w: PSB, t. 26, s. 436. [Google Scholar]
  42. J. Krzyżaniakowa, Początki kariery Mikołaja Trąby, „Roczniki Historyczne”, 35, 1969, s. 125– 135. [Google Scholar]
  43. J. Krzyżaniakowa, Poselstwa jako forma komunikacji politycznej z Czechami w XV wieku w świetle „Annales” Jana Długosza, w: Rola komunikacji i przestrzeni w średniowiecznych i wczesnonowożytnych dziejach Czech i Polski, red. A. Paner, W. Iwańczak, Gdańsk 2008, s. 151– 173. [Google Scholar]
  44. J. Krzyżaniakowa, U boku króla. Początki kariery Mikołaja Trąby, [w:] Mikołaj Trąba mąż stanu i prymas Polski, red. F. Kiryk, Kraków 2009, s. 25-29. [Google Scholar]
  45. J. Krzyżaniakowa, W służbie króla i Kościoła – wybitni arcybiskupi XV wieku [w:] „1000 lat Archidiecezji Gnieźnieńskiej”, red. J. Strzelczyk, J. Górny, Gniezno 2000, s. 123 – 129. [Google Scholar]
  46. M. Markowski, Dzieje Wydziału Teologii Uniwersytetu Krakowskiego w latach 1397 - 1525, Kraków 1996. [Google Scholar]
  47. W. Moszczeńska, Rola polityczna rycerstwa wielkopolskiego w okresie bezkrólewia po Ludwiku Węgierskim, „Przegląd Historyczny”, t. 25, Warszawa 1925, s. 33 – 187. [Google Scholar]
  48. J. Nowacki, Dzieje Archidiecezji Poznańskiej, t. 1, Poznań 1959, t. 2, Poznań 1964. [Google Scholar]
  49. Z. H. Nowak, Dyplomacja polska w czasach Jadwigi i Władysława Jagiełły (1384 -1434), w: Historia dyplomacji polskiej, t.1, Połowa X w.-1572 r., red. M. Biskup, Warszawa 1980. [Google Scholar]
  50. Z. H. Nowak, Międzynarodowe procesy polubowne jako narzędzie polityki Zygmunta Luksemburskiego w północnej i środkowowschodniej Europie, Toruń 1981. [Google Scholar]
  51. K. Ożóg, Andrzej Łaskarz – patron polskich koncyliarystów, w: Ludzie – Kościół – Wierzenia. Studia z dziejów kultury i społeczeństwa Europy Środkowej (średniowiecza i wczesna kultura nowożytna, red. W. Iwańczak, S. K. Kuczyński, Warszawa 2001, s. 265 – 278. [Google Scholar]
  52. K. Ożóg, Duchowni i uczeni w otoczeniu św. Jadwigi, w: Święta Jadwiga Królowa. Dziedzictwo i zadania na trzecie tysiąclecie, red. H. Kowalska, Helena Byrska, ks. Antoni Bednarz, Kraków 2002, s. 164 – 178. [Google Scholar]
  53. K. Ożóg, Intelektualiści w służbie Królestwa Polskiego w latach 1306 – 1382, Kraków 1995. [Google Scholar]
  54. K. Ożóg, Krakowscy duchowni w służbie królewskiej w XIV wieku, „Rocznik Krakowski”, 54, 1988, s. 5 – 16. [Google Scholar]
  55. K. Ożóg, Kultura umysłowa w Krakowie w XIV wieku: środowisko duchowieństwa świeckiego, Kraków 1987. [Google Scholar]
  56. Ożóg K., Spór o biskupstwo krakowskie w 1392 roku na tle stosunków z papiestwem u schyłku XIV wieku, „Kwartalnik Historyczny”, 104, nr 1, 1997, s. 3 – 20. [Google Scholar]
  57. K. Ożóg, Uczeni w monarchii Jadwigi i Władysława Jagiełły (1384 – 1434), Kraków 2004. [Google Scholar]
  58. K. Ożóg, Udział Andrzeja Łaskarzyca w sprawach i sporach polsko –krzyżackich, w: Polska i jej sąsiedzi w późnym średniowieczu, red. K. Ożog, S. Szczur, Kraków 2000, s. s. 159 – 186. [Google Scholar]
  59. K. Ożóg, Współpraca prawników włoskich z Pawłem Włodkowicem w procesie polsko – krzyżackim w Rzymie w latach 1420 – 1421, „Nasza Przeszłość”, 76, 1991, s. 83 – 105. [Google Scholar]
  60. J. Pakulski, Nałęcze wielkopolscy w średniowieczu, Toruń 1982. [Google Scholar]
  61. K. Pieradzka, Uniwersytet Krakowski wobec w służbie Kościoła i wobec soborów w Konstancji i Bazylei, w: Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1364 – 1764, red. K. Lepszy, Kraków 1964, s. 91 – 127. [Google Scholar]
  62. J. Piętka, Mazowiecka elita feudalna późnego średniowiecza, Warszawa 1975. [Google Scholar]
  63. K. Piotrowicz, Andrzej Łaskarz, w: PSB, t. 1, s. 103 – 106. [Google Scholar]
  64. L. Poniewozik, Prałaci i kanonicy sandomierscy w okresie średniowiecza, Toruń 2004. [Google Scholar]
  65. J. Ptaśnik, Włoski Kraków: za Kazimierza Wielkiego i Władysława Jagiełły, „Rocznik Krakowski”, 13, 1911, s. 111 – 186. [Google Scholar]
  66. J. Ptaśnik, Z dziejów kultury włoskiego Krakowa, „Rocznik Krakowski”, nr 9, 1909, s. 1 – 147. [Google Scholar]
  67. T. Silnicki, Arcybiskup Mikołaj Trąba, Warszawa 1954. [Google Scholar]
  68. T. Silnicki, Sobory powszechne a Polska, Warszawa 1962. [Google Scholar]
  69. J. Sperka, Faworyci Władysława Jagiełły, w: Faworyci i opozycjoniści. Król a elity polityczne w Rzeczypospolitej XV-XVIII wieku, red. M. Markiewicz, R. Skowron, Kraków 2006, s. 41 – 59. [Google Scholar]
  70. A. Supruniuk, Otoczenie księcia mazowieckiego Siemowita IV (1374 -1426), Warszawa 1998. [Google Scholar]
  71. A. Swieżawski, Jakub z Korzkwi, w: PSB, t.10, s. 357 – 358. [Google Scholar]
  72. S. Szczur, Dyplomaci Kazimierza Wielkiego w Awinionie, „Nasza Przeszłość”, 66, 1986, s. 43 – 106. [Google Scholar]
  73. S. Szczur, Skarbowość papieska w Polsce w latach 1378 – 1431, Kraków 2008. [Google Scholar]
  74. A. Szweda, Organizacja i technika dyplomacji polskiej w stosunkach z Zakonem Krzyżackim Prusach w latach 1386 – 1454, Toruń 2009. [Google Scholar]
  75. A. Szweda, Służba w dyplomacji drogą awansu społecznego? w: Człowiek w średniowieczu. Między biologią a historią, Łódź 2008, s. 169 – 178. [Google Scholar]
  76. A. Szymczakowa, Szlachta sieradzka w XV wieku. Magnifici et generosi, Łódź 1998. [Google Scholar]
  77. S. Trawkowski, Piotr z Radolina, w: PSB, t. 26, s. 422 – 428. [Google Scholar]
  78. S. Trojanowski, Dobrogost z Nowego Dworu, w: PSB, t. 5, s. 245 – 246. [Google Scholar]
  79. T. Witczak, Mikołaj Lasocki, w: PSB, t. 16, s. 542 – 545. [Google Scholar]
  80. S. Zajączkowski, Studia nad procesami Polski i Litwy z Zakonem Krzyżackim w latach 1420– 1423, „Ateneum Wileńskie”, 12, 1937, s. 282 – 403. [Google Scholar]
  81. W. Zawitkowska, W służbie pierwszych Jagiellonów. Życie i działalność kanclerza Jana Taszki Koniecpolskiego, Kraków 2005. [Google Scholar]
  82. L. Zygner, Początki kariery kościelnej Jakuba z Kurdwanowa herbu Syrokomla, w: Duchowieństwo kapitulne w Polsce średniowiecznej i wczesnonowożytnej. Pochodzenie i funkcjonowanie elity kościelnej, red. A. Radzimiński, Toruń 2000, s. 197 – 214. [Google Scholar]
  83. M. Zwiercan, Piotr Wolfram, w: PSB, t. 26, s. 403 – 406. [Google Scholar]
  84. T. Żebrowski, Pochodzenie i genealogia rodziny Zielinskich herbu Świnka ze Skępego do początku XVII wieku, w: Notatki Płockie, nr 26, 1981 r, z.4(109), s. 16 – 28. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.