Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 78 (1992): Nasza Przeszłość

Artykuły

Zbigniew ze Szczyrzyca, kanclerz Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego

  • Anna Rybicka-Adamska
DOI: https://doi.org/10.52204/np.1992.78.151-167  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.12.1992

Abstrakt

Zbigniew ze Szczyrzyca pełnił funkcję kanclerza za dwóch ostatnich Piastów: Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego. Pochodził ze skromnego rodu szlacheckiego, Śreniawitów-Drużynów, z południowej Małopolski. Niewiele wiadomo o jego początkach życia. Prawdopodobnie kształcił się w krakowskiej szkole katedralnej i studiował za granicą. W 1314 roku pracował jako pisarz w kancelarii Władysława Łokietka. W następnym roku był już zastępcą kanclerza krakowskiego. Wielokrotnie towarzyszył Wielkiemu Księciu w jego podróżach. Brał udział w wielu wydarzeniach politycznych, m.in. koiwokacja sulejowska z 1318 r., która poparła starania Władysława Łokietka o koronę królewską. W latach 1320-21 był jednym z przedstawicieli króla polskiego przy specjalnym sądzie arbitrażowym w Inowrocławiu, który rozpatrywał polskie skargi wobec Krzyżaków. Jednocześnie został kierownikiem Kancelarii w Sieradzu. Przypuszcza się, że w latach 1325-26 udał się do Awinionu jako pomocnik Jana Grota, późniejszego biskupa krakowskiego. W 1328 został mianowany kanclerzem krakowskim. Funkcję sprawował aż do swojej śmierci w 1356 r. W latach trzydziestych XIII w. zajmował się dyplomacją królewską, tj. w latach 1335 i 1338 wyjeżdżał na misje dyplomatyczne na Węgry. Awans w kościele dotrzymywał kroku jego pomyślnej karierze politycznej. Został kanonikiem katedry krakowskiej ok. 1318/20. W 1322 został archidiakonem zawichoskim, w 1325 kanonikiem katedry wrocławskiej. Jako prepozytor krakowski (od 1323 r.) i dziekan kapituły krakowskiej pozostawał w ścisłym kontakcie z biskupami krakowskimi. Zbigniew ze Szczyrzyca był tajnym doradcą zarówno Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego, jak i Jadwigi Łokietkowej. Istnieją także wystarczające dowody, aby powiązać go ze Spicymirem z Dębna, kasztelanem krakowskim. Obaj stanęli na czele frakcji opowiadającej się za unią personalną między Polską a Węgrami.

Bibliografia

  1. Baszkiewicz J. , Powstanie zjednoczonego państwa polskiego na przełomie XIII i XIV wieku, Warszawa 1954. [Google Scholar]
  2. Chłopocka H., Procesy Polski z Zakonem Krzyżackim w Ciekli, Ossolineum 1970. [Google Scholar]
  3. Długopolski E. , Władysław Łokietek na tle swoich czasów, Warszawa 1951. [Google Scholar]
  4. Gawęda S., Możnowładztwo małopolskie w XIV i pierwszej połowie XV wieku, Kraków 1966. [Google Scholar]
  5. Jasiński K., Uwagi nad kancelarią Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego, „Zapisy TNT” 19: 1953. [Google Scholar]
  6. Kaczmarczyk Z., Polska czasów Kazimierza Wielkiego, Kraków 1964. [Google Scholar]
  7. Nowacki B., Czeskie roszczenia do korony polskiej w latach 1290-1335, Poznań 1987. [Google Scholar]
  8. Rafacz J., Dzieje i ustrój Podhala nowotarskiego za czasów Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1935. [Google Scholar]
  9. Samsonowicz H., Czynniki integracyjne w kulturze Polski w XIV, Warszawa 1975. [Google Scholar]
  10. Szczur St., Dyplomaci Kazimierza Wielkiego w Awinionie , NP t. 66:1986. [Google Scholar]
  11. Zakrzewski S., Zagadnienia historyczne, t. 2, Lwów 1936. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.