Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 142 (2024): Nasza Przeszłość

Artykuły

Wizerunki metropolitów mohylewskich abp. Ignacego Hołowińskiego i abp. Wacława Kazimierza Żylińskiego w zasobach muzeum archidiecezji warmińskiej w Olsztynie

DOI: https://doi.org/10.52204/np.2024.142.137-170  [Google Scholar]
Opublikowane: 31.12.2024

Abstrakt

Na ziemiach polskich Stolica Apostolska przyznawała w XVIII i XIX w. na stałe przywilej szat purpurowych, nadając splendor niektórym stolicom metropolitalnym: Gnieznu, Mohylewowi oraz Warszawie. Udzielenie takiego wyjątku łączyło się każdorazowo z wystawieniem papieskiego dokumentu. Działo się to z przyczyny nieprzyznawania wspomnianym metropolitom godności kardynalskiej. Przypadek metropolitów mohylewskich związany jest ze staraniami arcybiskupa Stanisława Siestrzeńcewicza o uzyskanie członkostwa w kolegium kardynalskim. Ostatecznie Stolica Apostolska nadała wyłącznie przywilej szat purpurowych arcybiskupowi Stanisławowi Siestrzeńcewiczowi i jego następcom. Dzięki kontaktom Jana Kazimierza Wilczyńskiego z pracowniami paryskimi powstały w XIX w. portrety litograficzne, utrwalające także splendor metropolitów mohylewskich. W zasobach Muzeum Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie znajdują się wizerunki chromatyczne dwóch arcybiskupów i stanowią przedmiot niniejszego omówienia.

Bibliografia

  1. Barańska A., Rzymskokatolicka metropolia mohylewska (1798-1917). Struktury i episkopat, „Przegląd Wschodni” 14, 2016, z. 1, s. 47-96, https://issuu.com/uw87/docs/pw_53 [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  2. Beraldi H., Les Graveurs du XIXe siècle. Guide de l'amateur d'estampes modernes, t. 10, Paris 1890, s. 200-201, https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k2154800/f199.item. [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  3. Berthod B., L’habit court – abito d’abate. Le costume séculier du clergé et des prélats catholiques, s. 1-5, https://costume.mini.icom.museum/wp-content/uploads/sites/10/2018/12/ Berthod__ed_JP.pdf [dostęp 6 lutego 2024]. [Google Scholar]
  4. Biblioteka Narodowa (dalej BN), Wacław Żyliński, biskup wileński, https://academica.edu.pl/reading/readSingle?cid=85127934&uid=81131050 [dostęp 9 lutego 2024]. [Google Scholar]
  5. Taż, Venceslaus Żyliński, episcopus vilnensis, https://polona.pl/item-view/a008fe3a-b7f7-4274- a2e3-ee0441424c46?page=2 [dostęp 9 lutego 2024]. [Google Scholar]
  6. Bodański R., Dzieje walki diecezji warmińskiej o niezależność od synodów metropolii gnieźnieńskiej 1563—1728, „Studia Warmińskie”, 19 , 1982, s. 147-184, https://wmbc.olsztyn.pl/Content/11587/08_walka_o_niezaleznosc.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  7. Bouquin Ch., Influence des relations entre éditeurs et imprimeurs lithographes dans la génèse de l'illustration des livres au XIXe siècle, [w:] Livre et l'historien. Études offertes en l'honneur du professeur Henri-Jean Martin, red. F. Barbier, A. Parent-Charon, F. Dupuigrenet- Desroussilles, C. Jolly i D. Varry, Genève 1997, s. 723-742 [Google Scholar]
  8. Brudzisz M., Stan diecezji tyraspolskiej pod koniec XIX wieku i jej odrodzenie na początku XX wieku. Misje ludowe, “Studia Polonijne”, 28, 2007, s. 79-106, https://ojs.tnkul.pl/index.php/sp/article/download/3504/3535/ [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  9. Brumanis A. A., Aux origines de la hiérarchie latine en Russie. Mgr Stanislas Siestrzencewicz- Bohusz, premier archêveque méropolitain de Mohilev (1731—1826), Louvain 1968. [Google Scholar]
  10. Bullarii Romani continuatio, t. 15, red. R. Segreti, Romae 1853, https://babel.hathitrust.org/cgi/pt? id=ucm.5325213244&seq=1 [Google Scholar]
  11. [dostęp 28 września 2024]. [Google Scholar]
  12. Cetera-Włodarczyk A., Kosim A., Polskie przekłady Shakespeare’a w XIX wieku, cz. 1: Zasoby, strategie, recepcja, Warszawa 2019, [Google Scholar]
  13. https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/17999/Polskie_przeklady [Google Scholar]
  14. _Shakespearea_czesc1_Cetera_Anna_2019.pdf?sequence=1 [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  15. Chabiera P. P., Losy kamieni litograficznych do Albumu wileńskiego Jana Kazimierza Wilczyńskiego, „Ochrona Zabytków”, 2, 2023, s. 179–190, https://ochronazabytkow.nid.pl/wp-content/uploads/2023/12/OZ_2-2023_P-P-Chabiera.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  16. Czernik Z., Thesaurus Ecclesiae. Dziedzictwo artystyczne i historyczne Kościoła Warmińskiego w zbiorach Muzeum Archidiecezji Warmińskiej, Olsztyn 2021. [Google Scholar]
  17. Depowski J., Sprostowanie autorstwa w bibliografii Ignacego Hołowińskiego, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 32, 1976, s. 289-292, https://doi.org/10.31743/abmk.7054, [dostęp 26 września 2024]. [Google Scholar]
  18. Eickels van K., Bistumsgründungen um das Jahr 1000, [w:] Das Bistum Bamberg in der Welt des Mittelalters, red. Ch. i K. van Eickels, Bamberg 2007, s. 33-64, https://www.uni- bamberg.de/fileadmin/zemas/PDF-Dateien/BIMS_VV1.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  19. Enciclopedia liturgica, red. R. Aigrain, Roma 1957, https://archive.org/details/enciclopedia- liturgica/page/n9/mode/2up [dostęp 26 września 2024]. [Google Scholar]
  20. Gajownik M., Biskupi polscy na Soborze Watykańskim I (1869–1870), „Łódzkie Studia Teologiczne”, 7, 1998, s. 241-284, https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Lodzkie_Studia_Teologiczne/ [Google Scholar]
  21. Lodzkie_Studia_Teologiczne-r1998-t7/Lodzkie_Studia_Teologiczne-r1998-t7-s241-284/ Lodzkie_Studia_Teologiczne-r1998-t7-s241-284.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  22. Godlewski M., Monumenta Ecclesiastica Petropolitana, t. 1, Petropoli 1906. [Google Scholar]
  23. Góralski W., Metropolia i metropolita w wymiarze prawnym – wczoraj i dziś, „Rocznik Teologii Katolickiej”, 11, 2012, nr 2, s. 121-140, https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/ [Google Scholar]
  24. /1235/1/RTK_11.2_2012_Goralski.pdf [dostęp 26 września 2024]. [Google Scholar]
  25. Hołowiński I., Teka rozmaitości, Wilno 1844. [Google Scholar]
  26. Tenże, Pielgrzymka do Ziemi Świętej, wyd. 2, popr., powiększone, Sankt Petersburg 1853, http://bc.wbp.lublin.pl/dlibra/doccontent?id=25032 [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  27. Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa, „Rozmaite Pisma i listy do św. p. JWX. Metropolity [Ignacego Hołowińskieg4o]”, sygn. BJ Rkp. 4231 IV, k. 31r-31v, List biskupa wileńskiego Wacława Żylińskiego z odręcznym podpisem w języku łacińskim do arcybiskupa koadiutora mohylewskiego Ignacego Hołowińskiego, Sankt Petersburg, 21 XII 1848 r., https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/658748/edition/762033/content [dostęp 21 września 2024]. [Google Scholar]
  28. Joannes Palus II, Constitutio Apostolica Ex quadam praeteritorum 13 Aprilis 1991 r., Minscensis- Mohiloviensis Latinorum conditur archidioecesis, AAS, 83, 1991, s. 540–541, https://www.vatican.va/archive/aas/documents/AAS-83-1991-ocr.pdf, [dostęp 26 września 2024]. [Google Scholar]
  29. Tenże, Constitutio Apostolica Universi Dominici gregis 22 Februarii 1996 r. de Sede Apostolica vacante deque Romani Pontificis electione, „Acta Apostolicae Sedis” [dalej AAS], 88, 1996 s. 305-342, https://www.vatican.va/archive/aas/documents/AAS-88-1996-ocr.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024] [Google Scholar]
  30. Inglot M., La Compagnia di Gesù nell'Impero Russo (1772-1820) e la sua parte nella restaurazione generale della Compagnia, Roma 1997. [Google Scholar]
  31. Jaworska J., Album Wileńskie i jego wydawca Jan Kazimierz Wilczyński w świetle korespondencji z Konstantym Świdzińskim, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, 16, 1972, s. 289- 405, https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/roczmuzwarsz1972/0293, [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  32. Taż, Album Wileńskie w zbiorach graficznych Muzeum Narodowego w Warszawie, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, 20, 1976, s. 213-404, https://digi.ub.uni- heidelberg.de/diglit/roczmuzwarsz1976/0218 [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  33. Kasabuła T., Stanisław Bohusz Siestrzeńcewicz – pierwszy arcybiskup metropolita mohylewski, [w:] Od Maximis undique pressi do Totus tuus Poloniae populus. Metropolie mohylewska i wileńska w latach 1798-1992, red. J. Wasilewski, Białystok-Warszawa 2019, s. 17-31. [Google Scholar]
  34. Koziełło-Poklewska K., Maria Erdman Przełomiec, [w:] 60 lat Okręgu Olsztyńskiego Związku Polskich Artystów Plastyków: 1946-2006, red. K. Koziełło-Poklewska i inni, Olsztyn 2008, s. 155-156. [Google Scholar]
  35. Kozyrska A., Mohylewska Metropolia, [w:] Encyklopedia Katolicka, red. E. Gigilewicz, t. 13, Lublin 2009, kol. 43-45. [Google Scholar]
  36. Taż, Siestrzeńcewicz Stanisław, [w:] Encyklopedia Katolicka, red. S. Wilk, t. 18, Lublin 2013, kol. 183-184. [Google Scholar]
  37. Krahel T., Zarys dziejów (archi)diecezji wileńskiej, “Studia Teologiczne”, t. 5-6, 1987-1988, s. 7-72, https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Studia_Teologiczne_Bialystok_Drohiczyn_Lomza/ Studia_Teologiczne_Bialystok_Drohiczyn_Lomza-r1987_1988-t5_6/ [Google Scholar]
  38. Studia_Teologiczne_Bialystok_Drohiczyn_Lomza-r1987_1988-t5_6-s7-72/ Studia_Teologiczne_Bialystok_Drohiczyn_Lomza-r1987_1988-t5_6-s7-72.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  39. Kraszewski J. I., Catalogue d’une Collection Iconographiąue Polonaise, Dresde [1865], https://bibliotekacyfrowa.ujk.edu.pl/dlibra/publication/874/edition/1395/content [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  40. Merkys V., Vyskupas Motiejus Valančius ir blaivybės sąjūdis Vilniaus vyskupijoje 1858–1863 m., „Lietuvių Katalikų Mokslo Akademijos Metraštis”, 18, 2001, s. 17-52, https://www.ntakk.lt/wp-content/uploads/Vyskupas-M.-Valancius-ir-blaivybes-sajudis.pdf, [dostęp 26 września 2024]. [Google Scholar]
  41. Muzeum Narodowe w Warszawie, Portret Antoniego Melchiora Fijałkowskiego, arcybiskupa, metropolity warszawskiego, https://cyfrowe.mnw.art.pl/pl/zbiory/455462 [dostęp 22 września 2024]. [Google Scholar]
  42. Obłąk J., Egzempcja diecezji warmińskiej i jej obrona za biskupa Mikołaja Szyszkowskiego, „Polonia Sacra”, 1, 1955, s. 123-136 . [Google Scholar]
  43. Olszamowska – Skowrońska S., Le Concordat de 1847 avec la Russie, „Sacrum Poloniae Millenium”, t. 8/9, 1962, s. 779-789. [Google Scholar]
  44. Ornatek A. S., Podeszły wiek kandydatów przy nominacjach biskupów diecezjalnych według Kodeksu prawa kanonicznego z 1983 roku, „Studia Redemptorystowskie”, t. 19, 2021, s. 341-372, https://studia.redemptorysci.eu/mfiles/15901/2/0/z/sr_2021_ornatek_20.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  45. Pape S. F., Das Erzbistum Magdeburg - Gründung durch Kaiser Otto I., wyd. 2, München 2012. [Google Scholar]
  46. Palazzi G., Fasti Cardinalium omnium Sanctae Romanae Ecclesiae, t. 1,Venetiis 1703, https://books.google.pl/books?id=pjpSAAAAcAAJ&printsec=frontcover&hl= [Google Scholar]
  47. fr&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false, [dostęp 26 września 2024]. [Google Scholar]
  48. Pawluk T., Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II, t. 1, Olsztyn 1985. [Google Scholar]
  49. Tenże, Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II, t. 2, Olsztyn 1986. [Google Scholar]
  50. Pietrzak J., Przywileje i godności Prymasów Polski, „Studia Prymasowskie”, 5, 2011, s. 57-98, https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Studia_Prymasowskie/Studia_Prymasowskie-r2011- t5/Studia_Prymasowskie-r2011-t5-s57-98/Studia_Prymasowskie-r2011-t5-s57-98.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  51. Pii IX Pontificis Maximi acta, cz. 1, Romae 1854, https://archive.org/details/1846-1878-ss-pius-ix- pontificis-maximi-acta-pars-i-vol-01-lt [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  52. Polk I., Gnieźnieńskie arcybiskupstwo, w: Encyklopedia Kościelna, red. M. Nowodworski, t. 6, Warszawa 1875, s. 208-228, https://bc.radom.pl/dlibra/publication/40015/edition/38779/content [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  53. Portret Szczepana Hołowczyca autorstwa Antoniego Brodowskiego, https://pl.wikipedia.org/wiki/Szczepan_Ho%C5%82owczyc#/media/Plik:Szczepan_Ho %C5%82owczyc.JPG [dostęp 22 września 2024]. [Google Scholar]
  54. Prašmantaitė A., Biskup wileński Adam Stanisław Krasiński w powstaniu styczniowym - między lojalizmem a patriotyzmem, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” (dalej KMW), 251, 2006, nr 1, s. 89-98, https://etalpykla.lituanistika.lt/object/LT-LDB- 0001:J.04~2006~1367155181134/ [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  55. Prokop K. R., Sukcesja apostolska biskupów i arcybiskupów wileńskich oraz białostockich wXIX i XX stuleciu, „Rocznik Teologii Katolickiej”, 4, 2005, s. 165-210, https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/5024/1/RTK_5_2006_ [Google Scholar]
  56. KR.Prokop_Sakry_i_sukcesja_swiecen_biskupich_pasterzy_Kosciola_wilenskiego.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  57. Provisio Ecclesiarum, AAS, 11, 1919, s. 101-108, https://www.vatican.va/archive/aas/documents/AAS-11-1919-ocr.pdf, [dostęp 26 września 2024]. [Google Scholar]
  58. Pułaski F., Spory o bibliotekę i zapis Konstantego Świdzińskiego. (Fragment z dziejów Biblioteki Ordynacji hr. Krasińskich w Warszawie), „Przegląd Historyczny”, 8,1909, nr 3, s. 333-360, https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Przeglad_Historyczny/Przeglad_Historyczny-r1909- t8-n3/Przeglad_Historyczny-r1909-t8-n3-s333-360/Przeglad_Historyczny-r1909-t8-n3- s333-360.pdf [dostep 26 września 2024]. [Google Scholar]
  59. Raccolta di concordati su materie ecclesiastiche tra la Santa Sede e le Autorità Civili, red. A. Mercati, Roma 1919, https://archive.org/details/raccoltadiconcor00cathuoft [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  60. Rouët de Journel M. J., Nonciatures de Russie d'après les documents authentiques, t. 1: Nonciature d’Archetti 1783-1784, Città del Vaticano 1952. [Google Scholar]
  61. Rouët de Journel M. J., Nonciatures de Russie d'après les documents authentiques, t. 2: Nonciature de Litta 1797-1799, Città del Vaticano 1943. [Google Scholar]
  62. Sacra Congregazione Ceremoniale, Norme ceremoniali per gli Eminentissimi Signori Cardinali, Città del Vaticano 1943, s. 1-32, http://www.dieter-philippi.de/files/literatur/2488_norme_ceremoniali_per_gli_cardinali.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  63. Schmauch H., Die Kirchenrechtliche Stellung der Diözese Ermland, „Zeitschrift für Geschichte und Altertumskunde Ermlands“, 30, 1966, s. 465-495, http://his.ermlandfamilie.de/index.php/zeitschrift-fuer-die-geschichte-und-altertumskunde- ermlands.html?file=files/his/HIS%20content/HVE/ZGAE/ZGAE%20digital/ ZGAE_30_1966_Heft_89.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  64. Sienkiewicz J., Żyliński Wacław, https://zbioryspoleczne.pl/dokumenty/PL_2183_001_003_063_03_013 [dostęp 9 lutego 2024]. [Google Scholar]
  65. Sitkowa A, Wydawnicze losy drukowanej spuścizny Józefa Wereszczyńskieg, [w:] Przestrzenie kultury i literatury. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Krystynie Heskiej- Kwaśniewicz na pięćdziesięciolecie pracy naukowej i dydaktycznej, red. E. Gondek, I. Socha, B. Pytlos, Katowice 2012, s. 499-506, https://rebus.us.edu.pl/bitstream/ [Google Scholar]
  66. 500.12128/4578/1/ Sitko_Wydawnicze_losy_drukowanej_spuscizny.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  67. Sołtys A., Ostatni prymas Rzeczypospolitej. Michał Jerzy Poniatowski w portretach Marcella Bacciarellego, „Kronika Zamkowa –Roczniki”, 5, 2018 , s. 139-169, https://academic- journals.eu/pl/download?path=%2Fuploads%2FZm9sZGVycHVibWVkaWEzMw%3D%3D %2Fdocuments%2Fkz_2018_08_soltys_ostatni_prymas_rzeczypospolitej.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  68. Szot A., Struktury administracyjne kościoła rzymskokatolickiego w Cesarstwie Rosyjskim (w latach 1772-1847), “Kościół w Polsce. Dzieje i kultura”, 12, 2013, s. 53-63, https://www.kul.pl/ [Google Scholar]
  69. files/232/NAUKA/KOCIO_W_POLSCE/2013_tom_12/04_ks._adam_szot.pdf, [dostęp 26 września 2024]. [Google Scholar]
  70. Thiron A., Album historique des costumes religieux depuis l'établissement du christianisme jusqu'à nos jours, Paris 1869, https://www.cuttersguide.com/pdf/References/album-historique-des- costumes-religieux-depuis-l-etablissement-du-christianisme-jusqu-a-nos-jours.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  71. Waluś M., Arcybiskup Ignacy Hołowiński jako kaznodzieja, rektor Akademii Petersburskiej i formator pokoleń duchownych polskich, „Studia Bydgoskie”, 13, 2019, s. 119-134, http://studiabydgoskie.diecezja.bydgoszcz.pl/?p=1414# [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  72. Wasilewski J., Arcybiskupi i administratorowie Archidiecezji Mohylowskiej, Pińsk 1930, https://pbc.biaman.pl/dlibra/publication/6583/edition/6761/content [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  73. Wieliczka-Szarkowa J., Święty Zygmunt Szczęsny Feliński , Kraków 2023. [Google Scholar]
  74. Wiślicki J., Konkordat. Studium prawne, Lublin 1926, https://obc.opole.pl/dlibra/doccontent? id=12231, [dostęp 26 września 2024]. [Google Scholar]
  75. Włodarczyk, K., Działalność Przedsiębiorstwa Państwowe Pracownie Konserwacji Zabytków w Olsztynie, oddział w Olsztynie, w świetle zasobu Archiwum Państwowego w Olsztynie, “Komunikaty Mazursko-Warmińskie” KMW, 303, 2019, nr 2, s. 379-389, https://kmw.ip.olsztyn.pl/pdf-134853-63112?filename=Dzialalnosc.pdf, [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  76. Ziółkowska M., Wszystko, co minęło, rozegra się na nowo. Historyczne i artystyczne okoliczności wyjazdu Andrzeja Wróblewskiego do Jugosławii jesienią 1956 roku, [w:] A. Wróblewski, Waiting Room, red. M. Ziółkowska, W. Grzybała, Warszawa—Ostfildern 2020, s. 50-67. [Google Scholar]
  77. Корюкаева Н., Архиепископ Станислав Богуш-Сестренцевич – первый митрополит Римско- католической Церкви в России (1731-1826), https://cathmos.ru/arhiepiskop-stanislav- bogush-sestrenczevich-pervyj-mitropolit-rimsko-katolicheskoj-czerkvi-v-rossii-1731-1826/ [dostęp 21 lutego 2024]. [Google Scholar]
  78. Попов М. А., Ганчар А. И., Митрополит С. Богуш-Сестренцевич: формирование правительственной политики по отношению к Римско-католической церкви на белорусских землях (конец XVIII - первая четверть XIX века), Гродно 2012, https://catalog.ggau.by/downloads/Publications/Hanchar/Hanchar_116.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  79. Соловьёв А. Н., В объективе Н.В. Успенского… Выборгское римско-католическое кладбище, https://media.gmgs.ru/v-obektive-n-v-uspenskogo-vyborgskoe-rimsko-katolicheskoe- kladbishhe/ [dostęp 9 lutego 2024]. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.