Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer

Vol. 142 (2024): Our Past

Articles

The Images of the Metropolitan Archbishops of Mohilev: Archbishop Ignacy Hołowiński and Archbishop Wacław Kazimierz Żyliński in the Resources of the Museum of Archdiocese of Warmia in Olsztyn

DOI: https://doi.org/10.52204/np.2024.142.137-170  [Google Scholar]
Published: 2024-12-31

Abstract

The Holy See, in the Polish lands, permanently granted the privilege of purple vestments in the 18th and 19th centuries, lending splendor to certain metropolitan capitals: Gniezno, Mogilev and Warsaw. The granting of such an exception was linked each time to the issuance of papal documents. This happened for the reason that the aforementioned metropolitans were not granted cardinal dignity. The case of the Mogilev metropolitan archbishops is connected with the efforts of Archbishop Stanisław Siestrzeńcewicz to obtain membership in the College of Cardinals. Eventually, the Holy See exclusively granted the privilege of purple vestments to Archbishop Stanisław Siestrzeńcewicz and his successors. Owing to the contacts of Jan Kazimierz Wilczyński with the Parisian studios, lithographic portraits were created in the 19th century capturing the splendour of the Metropolitan Archbishops of Mohilev. The Museum of Archdiocese of Warmia in Olsztyn stores chromatic images of the two archbishops and is the object of the following study.

References

  1. Barańska A., Rzymskokatolicka metropolia mohylewska (1798-1917). Struktury i episkopat, „Przegląd Wschodni” 14, 2016, z. 1, s. 47-96, https://issuu.com/uw87/docs/pw_53 [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  2. Beraldi H., Les Graveurs du XIXe siècle. Guide de l'amateur d'estampes modernes, t. 10, Paris 1890, s. 200-201, https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k2154800/f199.item. [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  3. Berthod B., L’habit court – abito d’abate. Le costume séculier du clergé et des prélats catholiques, s. 1-5, https://costume.mini.icom.museum/wp-content/uploads/sites/10/2018/12/ Berthod__ed_JP.pdf [dostęp 6 lutego 2024]. [Google Scholar]
  4. Biblioteka Narodowa (dalej BN), Wacław Żyliński, biskup wileński, https://academica.edu.pl/reading/readSingle?cid=85127934&uid=81131050 [dostęp 9 lutego 2024]. [Google Scholar]
  5. Taż, Venceslaus Żyliński, episcopus vilnensis, https://polona.pl/item-view/a008fe3a-b7f7-4274- a2e3-ee0441424c46?page=2 [dostęp 9 lutego 2024]. [Google Scholar]
  6. Bodański R., Dzieje walki diecezji warmińskiej o niezależność od synodów metropolii gnieźnieńskiej 1563—1728, „Studia Warmińskie”, 19 , 1982, s. 147-184, https://wmbc.olsztyn.pl/Content/11587/08_walka_o_niezaleznosc.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  7. Bouquin Ch., Influence des relations entre éditeurs et imprimeurs lithographes dans la génèse de l'illustration des livres au XIXe siècle, [w:] Livre et l'historien. Études offertes en l'honneur du professeur Henri-Jean Martin, red. F. Barbier, A. Parent-Charon, F. Dupuigrenet- Desroussilles, C. Jolly i D. Varry, Genève 1997, s. 723-742 [Google Scholar]
  8. Brudzisz M., Stan diecezji tyraspolskiej pod koniec XIX wieku i jej odrodzenie na początku XX wieku. Misje ludowe, “Studia Polonijne”, 28, 2007, s. 79-106, https://ojs.tnkul.pl/index.php/sp/article/download/3504/3535/ [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  9. Brumanis A. A., Aux origines de la hiérarchie latine en Russie. Mgr Stanislas Siestrzencewicz- Bohusz, premier archêveque méropolitain de Mohilev (1731—1826), Louvain 1968. [Google Scholar]
  10. Bullarii Romani continuatio, t. 15, red. R. Segreti, Romae 1853, https://babel.hathitrust.org/cgi/pt? id=ucm.5325213244&seq=1 [Google Scholar]
  11. [dostęp 28 września 2024]. [Google Scholar]
  12. Cetera-Włodarczyk A., Kosim A., Polskie przekłady Shakespeare’a w XIX wieku, cz. 1: Zasoby, strategie, recepcja, Warszawa 2019, [Google Scholar]
  13. https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/17999/Polskie_przeklady [Google Scholar]
  14. _Shakespearea_czesc1_Cetera_Anna_2019.pdf?sequence=1 [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  15. Chabiera P. P., Losy kamieni litograficznych do Albumu wileńskiego Jana Kazimierza Wilczyńskiego, „Ochrona Zabytków”, 2, 2023, s. 179–190, https://ochronazabytkow.nid.pl/wp-content/uploads/2023/12/OZ_2-2023_P-P-Chabiera.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  16. Czernik Z., Thesaurus Ecclesiae. Dziedzictwo artystyczne i historyczne Kościoła Warmińskiego w zbiorach Muzeum Archidiecezji Warmińskiej, Olsztyn 2021. [Google Scholar]
  17. Depowski J., Sprostowanie autorstwa w bibliografii Ignacego Hołowińskiego, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 32, 1976, s. 289-292, https://doi.org/10.31743/abmk.7054, [dostęp 26 września 2024]. [Google Scholar]
  18. Eickels van K., Bistumsgründungen um das Jahr 1000, [w:] Das Bistum Bamberg in der Welt des Mittelalters, red. Ch. i K. van Eickels, Bamberg 2007, s. 33-64, https://www.uni- bamberg.de/fileadmin/zemas/PDF-Dateien/BIMS_VV1.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  19. Enciclopedia liturgica, red. R. Aigrain, Roma 1957, https://archive.org/details/enciclopedia- liturgica/page/n9/mode/2up [dostęp 26 września 2024]. [Google Scholar]
  20. Gajownik M., Biskupi polscy na Soborze Watykańskim I (1869–1870), „Łódzkie Studia Teologiczne”, 7, 1998, s. 241-284, https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Lodzkie_Studia_Teologiczne/ [Google Scholar]
  21. Lodzkie_Studia_Teologiczne-r1998-t7/Lodzkie_Studia_Teologiczne-r1998-t7-s241-284/ Lodzkie_Studia_Teologiczne-r1998-t7-s241-284.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  22. Godlewski M., Monumenta Ecclesiastica Petropolitana, t. 1, Petropoli 1906. [Google Scholar]
  23. Góralski W., Metropolia i metropolita w wymiarze prawnym – wczoraj i dziś, „Rocznik Teologii Katolickiej”, 11, 2012, nr 2, s. 121-140, https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/ [Google Scholar]
  24. /1235/1/RTK_11.2_2012_Goralski.pdf [dostęp 26 września 2024]. [Google Scholar]
  25. Hołowiński I., Teka rozmaitości, Wilno 1844. [Google Scholar]
  26. Tenże, Pielgrzymka do Ziemi Świętej, wyd. 2, popr., powiększone, Sankt Petersburg 1853, http://bc.wbp.lublin.pl/dlibra/doccontent?id=25032 [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  27. Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa, „Rozmaite Pisma i listy do św. p. JWX. Metropolity [Ignacego Hołowińskieg4o]”, sygn. BJ Rkp. 4231 IV, k. 31r-31v, List biskupa wileńskiego Wacława Żylińskiego z odręcznym podpisem w języku łacińskim do arcybiskupa koadiutora mohylewskiego Ignacego Hołowińskiego, Sankt Petersburg, 21 XII 1848 r., https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/658748/edition/762033/content [dostęp 21 września 2024]. [Google Scholar]
  28. Joannes Palus II, Constitutio Apostolica Ex quadam praeteritorum 13 Aprilis 1991 r., Minscensis- Mohiloviensis Latinorum conditur archidioecesis, AAS, 83, 1991, s. 540–541, https://www.vatican.va/archive/aas/documents/AAS-83-1991-ocr.pdf, [dostęp 26 września 2024]. [Google Scholar]
  29. Tenże, Constitutio Apostolica Universi Dominici gregis 22 Februarii 1996 r. de Sede Apostolica vacante deque Romani Pontificis electione, „Acta Apostolicae Sedis” [dalej AAS], 88, 1996 s. 305-342, https://www.vatican.va/archive/aas/documents/AAS-88-1996-ocr.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024] [Google Scholar]
  30. Inglot M., La Compagnia di Gesù nell'Impero Russo (1772-1820) e la sua parte nella restaurazione generale della Compagnia, Roma 1997. [Google Scholar]
  31. Jaworska J., Album Wileńskie i jego wydawca Jan Kazimierz Wilczyński w świetle korespondencji z Konstantym Świdzińskim, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, 16, 1972, s. 289- 405, https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/roczmuzwarsz1972/0293, [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  32. Taż, Album Wileńskie w zbiorach graficznych Muzeum Narodowego w Warszawie, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, 20, 1976, s. 213-404, https://digi.ub.uni- heidelberg.de/diglit/roczmuzwarsz1976/0218 [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  33. Kasabuła T., Stanisław Bohusz Siestrzeńcewicz – pierwszy arcybiskup metropolita mohylewski, [w:] Od Maximis undique pressi do Totus tuus Poloniae populus. Metropolie mohylewska i wileńska w latach 1798-1992, red. J. Wasilewski, Białystok-Warszawa 2019, s. 17-31. [Google Scholar]
  34. Koziełło-Poklewska K., Maria Erdman Przełomiec, [w:] 60 lat Okręgu Olsztyńskiego Związku Polskich Artystów Plastyków: 1946-2006, red. K. Koziełło-Poklewska i inni, Olsztyn 2008, s. 155-156. [Google Scholar]
  35. Kozyrska A., Mohylewska Metropolia, [w:] Encyklopedia Katolicka, red. E. Gigilewicz, t. 13, Lublin 2009, kol. 43-45. [Google Scholar]
  36. Taż, Siestrzeńcewicz Stanisław, [w:] Encyklopedia Katolicka, red. S. Wilk, t. 18, Lublin 2013, kol. 183-184. [Google Scholar]
  37. Krahel T., Zarys dziejów (archi)diecezji wileńskiej, “Studia Teologiczne”, t. 5-6, 1987-1988, s. 7-72, https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Studia_Teologiczne_Bialystok_Drohiczyn_Lomza/ Studia_Teologiczne_Bialystok_Drohiczyn_Lomza-r1987_1988-t5_6/ [Google Scholar]
  38. Studia_Teologiczne_Bialystok_Drohiczyn_Lomza-r1987_1988-t5_6-s7-72/ Studia_Teologiczne_Bialystok_Drohiczyn_Lomza-r1987_1988-t5_6-s7-72.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  39. Kraszewski J. I., Catalogue d’une Collection Iconographiąue Polonaise, Dresde [1865], https://bibliotekacyfrowa.ujk.edu.pl/dlibra/publication/874/edition/1395/content [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  40. Merkys V., Vyskupas Motiejus Valančius ir blaivybės sąjūdis Vilniaus vyskupijoje 1858–1863 m., „Lietuvių Katalikų Mokslo Akademijos Metraštis”, 18, 2001, s. 17-52, https://www.ntakk.lt/wp-content/uploads/Vyskupas-M.-Valancius-ir-blaivybes-sajudis.pdf, [dostęp 26 września 2024]. [Google Scholar]
  41. Muzeum Narodowe w Warszawie, Portret Antoniego Melchiora Fijałkowskiego, arcybiskupa, metropolity warszawskiego, https://cyfrowe.mnw.art.pl/pl/zbiory/455462 [dostęp 22 września 2024]. [Google Scholar]
  42. Obłąk J., Egzempcja diecezji warmińskiej i jej obrona za biskupa Mikołaja Szyszkowskiego, „Polonia Sacra”, 1, 1955, s. 123-136 . [Google Scholar]
  43. Olszamowska – Skowrońska S., Le Concordat de 1847 avec la Russie, „Sacrum Poloniae Millenium”, t. 8/9, 1962, s. 779-789. [Google Scholar]
  44. Ornatek A. S., Podeszły wiek kandydatów przy nominacjach biskupów diecezjalnych według Kodeksu prawa kanonicznego z 1983 roku, „Studia Redemptorystowskie”, t. 19, 2021, s. 341-372, https://studia.redemptorysci.eu/mfiles/15901/2/0/z/sr_2021_ornatek_20.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  45. Pape S. F., Das Erzbistum Magdeburg - Gründung durch Kaiser Otto I., wyd. 2, München 2012. [Google Scholar]
  46. Palazzi G., Fasti Cardinalium omnium Sanctae Romanae Ecclesiae, t. 1,Venetiis 1703, https://books.google.pl/books?id=pjpSAAAAcAAJ&printsec=frontcover&hl= [Google Scholar]
  47. fr&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false, [dostęp 26 września 2024]. [Google Scholar]
  48. Pawluk T., Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II, t. 1, Olsztyn 1985. [Google Scholar]
  49. Tenże, Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II, t. 2, Olsztyn 1986. [Google Scholar]
  50. Pietrzak J., Przywileje i godności Prymasów Polski, „Studia Prymasowskie”, 5, 2011, s. 57-98, https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Studia_Prymasowskie/Studia_Prymasowskie-r2011- t5/Studia_Prymasowskie-r2011-t5-s57-98/Studia_Prymasowskie-r2011-t5-s57-98.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  51. Pii IX Pontificis Maximi acta, cz. 1, Romae 1854, https://archive.org/details/1846-1878-ss-pius-ix- pontificis-maximi-acta-pars-i-vol-01-lt [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  52. Polk I., Gnieźnieńskie arcybiskupstwo, w: Encyklopedia Kościelna, red. M. Nowodworski, t. 6, Warszawa 1875, s. 208-228, https://bc.radom.pl/dlibra/publication/40015/edition/38779/content [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  53. Portret Szczepana Hołowczyca autorstwa Antoniego Brodowskiego, https://pl.wikipedia.org/wiki/Szczepan_Ho%C5%82owczyc#/media/Plik:Szczepan_Ho %C5%82owczyc.JPG [dostęp 22 września 2024]. [Google Scholar]
  54. Prašmantaitė A., Biskup wileński Adam Stanisław Krasiński w powstaniu styczniowym - między lojalizmem a patriotyzmem, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” (dalej KMW), 251, 2006, nr 1, s. 89-98, https://etalpykla.lituanistika.lt/object/LT-LDB- 0001:J.04~2006~1367155181134/ [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  55. Prokop K. R., Sukcesja apostolska biskupów i arcybiskupów wileńskich oraz białostockich wXIX i XX stuleciu, „Rocznik Teologii Katolickiej”, 4, 2005, s. 165-210, https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/5024/1/RTK_5_2006_ [Google Scholar]
  56. KR.Prokop_Sakry_i_sukcesja_swiecen_biskupich_pasterzy_Kosciola_wilenskiego.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  57. Provisio Ecclesiarum, AAS, 11, 1919, s. 101-108, https://www.vatican.va/archive/aas/documents/AAS-11-1919-ocr.pdf, [dostęp 26 września 2024]. [Google Scholar]
  58. Pułaski F., Spory o bibliotekę i zapis Konstantego Świdzińskiego. (Fragment z dziejów Biblioteki Ordynacji hr. Krasińskich w Warszawie), „Przegląd Historyczny”, 8,1909, nr 3, s. 333-360, https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Przeglad_Historyczny/Przeglad_Historyczny-r1909- t8-n3/Przeglad_Historyczny-r1909-t8-n3-s333-360/Przeglad_Historyczny-r1909-t8-n3- s333-360.pdf [dostep 26 września 2024]. [Google Scholar]
  59. Raccolta di concordati su materie ecclesiastiche tra la Santa Sede e le Autorità Civili, red. A. Mercati, Roma 1919, https://archive.org/details/raccoltadiconcor00cathuoft [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  60. Rouët de Journel M. J., Nonciatures de Russie d'après les documents authentiques, t. 1: Nonciature d’Archetti 1783-1784, Città del Vaticano 1952. [Google Scholar]
  61. Rouët de Journel M. J., Nonciatures de Russie d'après les documents authentiques, t. 2: Nonciature de Litta 1797-1799, Città del Vaticano 1943. [Google Scholar]
  62. Sacra Congregazione Ceremoniale, Norme ceremoniali per gli Eminentissimi Signori Cardinali, Città del Vaticano 1943, s. 1-32, http://www.dieter-philippi.de/files/literatur/2488_norme_ceremoniali_per_gli_cardinali.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  63. Schmauch H., Die Kirchenrechtliche Stellung der Diözese Ermland, „Zeitschrift für Geschichte und Altertumskunde Ermlands“, 30, 1966, s. 465-495, http://his.ermlandfamilie.de/index.php/zeitschrift-fuer-die-geschichte-und-altertumskunde- ermlands.html?file=files/his/HIS%20content/HVE/ZGAE/ZGAE%20digital/ ZGAE_30_1966_Heft_89.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  64. Sienkiewicz J., Żyliński Wacław, https://zbioryspoleczne.pl/dokumenty/PL_2183_001_003_063_03_013 [dostęp 9 lutego 2024]. [Google Scholar]
  65. Sitkowa A, Wydawnicze losy drukowanej spuścizny Józefa Wereszczyńskieg, [w:] Przestrzenie kultury i literatury. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Krystynie Heskiej- Kwaśniewicz na pięćdziesięciolecie pracy naukowej i dydaktycznej, red. E. Gondek, I. Socha, B. Pytlos, Katowice 2012, s. 499-506, https://rebus.us.edu.pl/bitstream/ [Google Scholar]
  66. 500.12128/4578/1/ Sitko_Wydawnicze_losy_drukowanej_spuscizny.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  67. Sołtys A., Ostatni prymas Rzeczypospolitej. Michał Jerzy Poniatowski w portretach Marcella Bacciarellego, „Kronika Zamkowa –Roczniki”, 5, 2018 , s. 139-169, https://academic- journals.eu/pl/download?path=%2Fuploads%2FZm9sZGVycHVibWVkaWEzMw%3D%3D %2Fdocuments%2Fkz_2018_08_soltys_ostatni_prymas_rzeczypospolitej.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  68. Szot A., Struktury administracyjne kościoła rzymskokatolickiego w Cesarstwie Rosyjskim (w latach 1772-1847), “Kościół w Polsce. Dzieje i kultura”, 12, 2013, s. 53-63, https://www.kul.pl/ [Google Scholar]
  69. files/232/NAUKA/KOCIO_W_POLSCE/2013_tom_12/04_ks._adam_szot.pdf, [dostęp 26 września 2024]. [Google Scholar]
  70. Thiron A., Album historique des costumes religieux depuis l'établissement du christianisme jusqu'à nos jours, Paris 1869, https://www.cuttersguide.com/pdf/References/album-historique-des- costumes-religieux-depuis-l-etablissement-du-christianisme-jusqu-a-nos-jours.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  71. Waluś M., Arcybiskup Ignacy Hołowiński jako kaznodzieja, rektor Akademii Petersburskiej i formator pokoleń duchownych polskich, „Studia Bydgoskie”, 13, 2019, s. 119-134, http://studiabydgoskie.diecezja.bydgoszcz.pl/?p=1414# [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  72. Wasilewski J., Arcybiskupi i administratorowie Archidiecezji Mohylowskiej, Pińsk 1930, https://pbc.biaman.pl/dlibra/publication/6583/edition/6761/content [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  73. Wieliczka-Szarkowa J., Święty Zygmunt Szczęsny Feliński , Kraków 2023. [Google Scholar]
  74. Wiślicki J., Konkordat. Studium prawne, Lublin 1926, https://obc.opole.pl/dlibra/doccontent? id=12231, [dostęp 26 września 2024]. [Google Scholar]
  75. Włodarczyk, K., Działalność Przedsiębiorstwa Państwowe Pracownie Konserwacji Zabytków w Olsztynie, oddział w Olsztynie, w świetle zasobu Archiwum Państwowego w Olsztynie, “Komunikaty Mazursko-Warmińskie” KMW, 303, 2019, nr 2, s. 379-389, https://kmw.ip.olsztyn.pl/pdf-134853-63112?filename=Dzialalnosc.pdf, [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  76. Ziółkowska M., Wszystko, co minęło, rozegra się na nowo. Historyczne i artystyczne okoliczności wyjazdu Andrzeja Wróblewskiego do Jugosławii jesienią 1956 roku, [w:] A. Wróblewski, Waiting Room, red. M. Ziółkowska, W. Grzybała, Warszawa—Ostfildern 2020, s. 50-67. [Google Scholar]
  77. Корюкаева Н., Архиепископ Станислав Богуш-Сестренцевич – первый митрополит Римско- католической Церкви в России (1731-1826), https://cathmos.ru/arhiepiskop-stanislav- bogush-sestrenczevich-pervyj-mitropolit-rimsko-katolicheskoj-czerkvi-v-rossii-1731-1826/ [dostęp 21 lutego 2024]. [Google Scholar]
  78. Попов М. А., Ганчар А. И., Митрополит С. Богуш-Сестренцевич: формирование правительственной политики по отношению к Римско-католической церкви на белорусских землях (конец XVIII - первая четверть XIX века), Гродно 2012, https://catalog.ggau.by/downloads/Publications/Hanchar/Hanchar_116.pdf [dostęp 29 kwietnia 2024]. [Google Scholar]
  79. Соловьёв А. Н., В объективе Н.В. Успенского… Выборгское римско-католическое кладбище, https://media.gmgs.ru/v-obektive-n-v-uspenskogo-vyborgskoe-rimsko-katolicheskoe- kladbishhe/ [dostęp 9 lutego 2024]. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.