Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 129 (2018): Nasza Przeszłość

Artykuły

Postawa metropolity Andrzeja Szeptyckiego wobec skomplikowanych stosunków polsko-ukraińskich w latach 1918-1944

  • Adam Kubasik
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2018.129.341-363  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.2018

Abstrakt

Metropolita Szeptycki objął przywództwo w Cerkwi w najtrudniejszym okresie stosunków polsko-ukraińskich. Rozpoczynając swoją posługę biskupią zapewniał, że darzy Polaków szacunkiem. Jednak mimo łagodnego początku prowadził antypolską politykę. Zarówno w czasie wojny ukraińsko-polskiej w 1918 r. o Galicję Wschodnią, jak i w czasie rzezi ludności polskiej przez szowinistów ukraińskich na Wołyniu i Małopolsce Wschodniej w czasie II wojny światowej zachowywał się raczej jak polityk a nie duszpasterz. Gdy abp. Bilczewski, a potem abp. Twardowski zwrócili się do niego z prośbą o powstrzymanie mordowania polskiej ludności cywilnej, udawał, że nie wie o co chodzi. Czasami można było odnieść wrażenie, że zapominał, że jego najważniejszym zadaniem jest głoszenie Ewangelii. Dla niego polityczne interesy Ukraińców czasami były ważniejsze. Zamiast dążyć do pojednania polsko-ukraińskiego wspierał ukraińskich nacjonalistów w ich walce z Polakami. Postępowanie Szeptyckiego doprowadziło do poważnego ochłodzenia jego relacji z polskimi biskupami.

Bibliografia

  1. Kopia pisma abp. Józefa Bilczewskiego do komisarza miasta Lwowa Władysława Stesłowicza z prośbą o przepustkę na wyjazd duszpasterski do Sokolnik k. Lwowa, Lwów 16 X 1918 r., [w:] Kościół rzymskokatolicki i Polacy w Małopolsce Wschodniej podczas wojny ukraińsko-polskiej 1918- 1919. Źródła, t. 1, red. J. Wołczański, Lwów-Kraków 2012, s. 70-71. [Google Scholar]
  2. List ss. Bazylianek obrządku greckokatolickiego do abp. Józefa Bilczewskiego z podziękowaniem za obronę przed rewizjami klasztorów we Lwowie ze strony wojsk polskich w czasie wojny ukraińsko-polskiej, Lwów 5 XII 1918, [w:] Kościół rzymskokatolicki, s. 78-79. [Google Scholar]
  3. Projekt polsko-ukraińskiej odezwy autorstwa prof. Ernesta Tilla z myślą o zażegnanie konfliktu ukraińsko-polskiego 1918-1919, Lwów grudzień 1918 r., [w:] Kościół rzymskokatolicki, s. 94-95. [Google Scholar]
  4. Pismo gen. Tadeusza Rozwadowskiego do abp. Józefa Bilczewskiego w sprawie podejmowanych decyzji podczas wojny ukraińsko-polskiej 1918-1919, Lwów 1 I 1919, [w:] Kościół rzymskokatolicki, s. 96-97. [Google Scholar]
  5. Pismo prof. Leona Pińskiego do bp Adama Stefana Sapiehy z prośbą o interwencję na forum międzynarodowym w sprawie oblężonego przez Ukraińców Lwowa i Galicji (Małopolski) Wschodniej, Lwów 2 I 1919 r., [w:] Kościół rzymskokatolicki, s. 97-101. [Google Scholar]
  6. Kopia pisma abp. Józefa Bilczewskiego do papieża Benedykta XV o konflikcie ukraińsko-polskim 1918-1919, Lwów 21 II 1919 r., [w:] Kościół rzymskokatolicki, s. 130-138. [Google Scholar]
  7. Kopia listu abp. Andrzeja Szeptyckiego do premiera rządu Zachodnio-Ukraińskiej Republiki Ludowej Sydora Hołubowycza w sprawie uwolnienia internowanych przez władze ukraińskie kapłanów obrządku łacińskiego, Lwów 27 II 1919, [w:] Kościół rzymskokatolicki, s. 138-139. [Google Scholar]
  8. Koncept pisma abp. Bilczewskiego do abp. Andrzeja Szeptyckiego odnoszący się do kontrowersyjnej postawy w dobie wojny ukraińsko-polskiej 1918- 1919, Lwów IX 1919, [w:] Kościół rzymskokatolicki, s. 284-287. [Google Scholar]
  9. Relacja ambasadora Rzeczpospolitej Polskiej przy Stolicy Apostolskiej hr. Władysława Skrzyńskiego na temat zbrojnej inwazji ukraińskiej w Galicji Wschodniej w roku 1918, Rzym 3 VIII 1921 r., [w:] Kościół rzymskokatolicki, s. 813-818. [Google Scholar]
  10. List pasterski do duchowieństwa i wiernych, 10 VIII 1943 r., „Znak” 40 (1988), nr 9, s. 74-78. [Google Scholar]
  11. Пастирський лист сімох галицких гр.-кат. Владик, 26 X 1930, [w:] Т. Гунчак, Р. Сольчаник, Українська суспільно-політична думка в 20 толітті. Документи і матеріали, t. 2, b.m.w., 1983, s. 337-339. [Google Scholar]
  12. Послання духовенству й вірним. Мир о Господу! Про вбивання священиків, 1944, [w:] Письма-послання митрополита Андрея Шептицького з часів німецької окупації, ч. 2, wyd. М. Гринчишин, Yorkton, Sask 1969, s. 431-432. [Google Scholar]
  13. Г. Хомишин, Два Царства, [w:] Два Царства. Dwa królestwa, red. I. Pełehatyj, W. Osadczy, Lublin 2016, s. 101-396. [Google Scholar]
  14. Buszko J., Historia Polski 1864-1948, Warszawa 1984. [Google Scholar]
  15. Chojnowski A., Koncepcje polityki narodowościowej rządów polskich w latach 1921-1939, Wrocław 1979. [Google Scholar]
  16. Cywiński B., Ogniem próbowane. cz. 1: Korzenie tożsamości, Rzym 1982. [Google Scholar]
  17. Giertych J., Józef Piłsudski 1914-1919, t. 2, Londyn 1982. [Google Scholar]
  18. Giertych J., Tysiąc lat historii polskiego narodu, t. 3, Londyn 1986. [Google Scholar]
  19. Grünberg K., Sprengel B., Trudne sąsiedztwo. Stosunki polsko-ukraińskie w X-XX wieku, Warszawa 2005. [Google Scholar]
  20. Heydenkorn B., Polityczna działalność metropolity Szeptyckiego, „Zeszyty Historyczne”, 1985, z. 72, s. 99-114. [Google Scholar]
  21. Klachko M., Podróż metropolity Szeptyckiego do Zachodniej Europy i Ameryki w latach 1920-1923, [w:] Metropolita Andrzej Szeptycki. Studia i materiały, red. A. Zięba, Kraków 1994, s. 155-168. [Google Scholar]
  22. Klimecki M., Lwów 1918-1919. Z dziejów walki o polskie Kresy, Warszawa 2016. [Google Scholar]
  23. Korman A, Piąte Przykazanie Boskie: Nie zabijaj. Nieukarane ludobójstwo dokonane przez ukraińskich szowinistów w latach 1939-1945, Londyn 1990. [Google Scholar]
  24. Kozłowski M., Między Sanem a Zbruczem, Kraków 1990. [Google Scholar]
  25. Kubasik A., Arcybiskupa Andrzeja Szeptyckiego wizja ukraińskiego państwa, narodu i Cerkwi, Lwów-Kraków 1999. [Google Scholar]
  26. Kulińska L., Działalność terrorystyczna i sabotażowa nacjonalistycznych organizacji ukraińskich w Polsce w latach 1922-1939, Kraków 2009. [Google Scholar]
  27. Olszański T., Historia Ukrainy XX w., Warszawa b.r. [Google Scholar]
  28. Papierzyńska-Turek M., Sprawa ukraińska w drugiej Rzeczypospolitej 1922- 1926, Kraków 1979. [Google Scholar]
  29. Pobóg-Malinowski W., Najnowsza historia polityczna Polski, t. 2: okres 1914-1939, Gdańsk 1990. [Google Scholar]
  30. Poliszczuk W., Apokalipsa według Wiktora Ukraińca, Toronto-Warszawa 1996. [Google Scholar]
  31. Poliszczuk W., Gorzka prawda. Zbrodniczość OUN – UPA, Toronto 1995. [Google Scholar]
  32. Prus E., Banderowcy-defekt historii, Wrocław b.r. [Google Scholar]
  33. Prus E., Herosi spod znaku tryzuba. Konowalec-Bandera-Szuchewycz, Warszawa 1985. [Google Scholar]
  34. Prus E., Kurhany. Dążenia galicyjskich nacjonalistów ukraińskich, Warszawa 1993. [Google Scholar]
  35. Prus E., Władyka świętojurski. Rzecz o arcybiskupie Andrzeju Szeptyckim (1865-1944), Warszawa 1985. [Google Scholar]
  36. Rzemieniuk F., Walki polityczne greckokatolickiego duchowieństwa o niepodległość Ukrainy w okresie II Rzeczypospolitej (1918-1939), Siedlce 2003. [Google Scholar]
  37. Serczyk W., Historia Ukrainy, Wrocław 1990. [Google Scholar]
  38. Sobieski W., Dzieje Polski. Dzieje ostatnich dwu pokoleń, t. 3, Warszawa 1925. [Google Scholar]
  39. Sprawa ukraińska. (Praca na temat stosunków polsko-ukraińskich, opracowana w Kraju w roku 1943. Wpłynęła do Biura Premiera 26 VI 1944 z MSW), „Zeszyty Historyczne”, 1985, z. 71, s. 121-153. [Google Scholar]
  40. Szembek Z., Wspomnienie o metropolicie Andrzeju Romanie Szeptyckim spisane dla dzieci i wnuków mej ukochanej siostry Jadwigi Szeptyckiej, „Harvard Ukrainian Studies”, 15 (1991), nr 1-2, s. 108-171. [Google Scholar]
  41. Torzecki R., Kwestia ukraińska w polityce III Rzeszy 1933-1945, Warszawa 1972. [Google Scholar]
  42. Torzecki R., Kwestia ukraińska w Polsce w latach 1923-1929, Kraków 1989. [Google Scholar]
  43. Torzecki R., Polacy i Ukraińcy. Sprawa ukraińska w czasie II wojny światowej na terenie II Rzeczypospolitej, Warszawa 1993. [Google Scholar]
  44. Torzecki R., Postawa metropolity, „Więź” 31(1988), nr 7-8, s. 99-115. [Google Scholar]
  45. Torzecki R., Z problematyki stosunków polsko-ukraińskich, „Dzieje najnowsze”, 17(1985), nr 2, s. 151-166. [Google Scholar]
  46. Wołczański J., Korespondencja arcybiskupa Bolesława Twardowskiego z arcybiskupem Andrzejem Szeptyckim w latach 1943-1944, „Przegląd Wschodni”, 3(1992/93) z. 2(6), s. 465-483. [Google Scholar]
  47. Wołczański J., Wstęp, [w:] Kościół rzymskokatolicki, s. 5-64. [Google Scholar]
  48. Zięba Z., Metropolita Andrzej Szeptycki i władze II Rzeczypospolitej, „Chrześcijanin w świecie”, 21 (1989), nr 7-8, s. 45-56. [Google Scholar]
  49. Кравченюк О., Велетень зо Святоюрської Гори: причинки до біографії Слуги Божого Андрея Шептицького на підставі чужомовних джерел, b.m.w. 1963. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.