Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 129 (2018): Nasza Przeszłość

Artykuły

Postawa metropolity Andrzeja Szeptyckiego wobec skomplikowanych stosunków polsko-ukraińskich w latach 1918-1944

  • Adam Kubasik
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2018.129.341-363  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.2018

Abstrakt

Metropolita Andrzej Szeptycki stał się przywódcą Kościoła greckokatolickiego w najtrudniejszym okresie stosunków polsko-ukraińskich. Rozpoczynając posługę arcybiskupa zapewniał, że szanuje Polaków. Jednak mimo łagodnych początków jego polityka była antypolska. Zarówno podczas wojny ukraińsko-polskiej w Galicji Wschodniej w 1918 r., jak i podczas II wojny światowej rzezi Polaków dokonanej przez ukraińskich szowinistów na Wołyniu i Małopolsce Wschodniej zachowywał się bardziej jak polityk niż ksiądz. Kiedy najpierw arcybiskup Józef Bilczewski, a następnie arcybiskup Bolesław Twardowski poprosili go, aby spróbował zaprzestać mordów na polskiej ludności cywilnej, udawał, że nie wie, co się dzieje. Zachowywał się tak, jakby zapomniał, że jego głównym zadaniem jest głoszenie Ewangelii i dlatego ważniejsze są dla niego interesy polityczne Ukraińców. Zamiast próbować zjednoczyć Polaków i Ukraińców, wspierał ukraińskich nacjonalistów w ich walkach z Polską. Jego postawa doprowadziła do poważnego ochłodzenia stosunków z polskimi biskupami.

Bibliografia

  1. Kopia pisma abp. Józefa Bilczewskiego do komisarza miasta Lwowa Władysława Stesłowicza z prośbą o przepustkę na wyjazd duszpasterski do Sokolnik k. Lwowa, Lwów 16 X 1918 r., [w:] Kościół rzymskokatolicki i Polacy w Małopolsce Wschodniej podczas wojny ukraińsko-polskiej 1918- 1919. Źródła, t. 1, red. J. Wołczański, Lwów-Kraków 2012, s. 70-71. [Google Scholar]
  2. List ss. Bazylianek obrządku greckokatolickiego do abp. Józefa Bilczewskiego z podziękowaniem za obronę przed rewizjami klasztorów we Lwowie ze strony wojsk polskich w czasie wojny ukraińsko-polskiej, Lwów 5 XII 1918, [w:] Kościół rzymskokatolicki, s. 78-79. [Google Scholar]
  3. Projekt polsko-ukraińskiej odezwy autorstwa prof. Ernesta Tilla z myślą o zażegnanie konfliktu ukraińsko-polskiego 1918-1919, Lwów grudzień 1918 r., [w:] Kościół rzymskokatolicki, s. 94-95. [Google Scholar]
  4. Pismo gen. Tadeusza Rozwadowskiego do abp. Józefa Bilczewskiego w sprawie podejmowanych decyzji podczas wojny ukraińsko-polskiej 1918-1919, Lwów 1 I 1919, [w:] Kościół rzymskokatolicki, s. 96-97. [Google Scholar]
  5. Pismo prof. Leona Pińskiego do bp Adama Stefana Sapiehy z prośbą o interwencję na forum międzynarodowym w sprawie oblężonego przez Ukraińców Lwowa i Galicji (Małopolski) Wschodniej, Lwów 2 I 1919 r., [w:] Kościół rzymskokatolicki, s. 97-101. [Google Scholar]
  6. Kopia pisma abp. Józefa Bilczewskiego do papieża Benedykta XV o konflikcie ukraińsko-polskim 1918-1919, Lwów 21 II 1919 r., [w:] Kościół rzymskokatolicki, s. 130-138. [Google Scholar]
  7. Kopia listu abp. Andrzeja Szeptyckiego do premiera rządu Zachodnio-Ukraińskiej Republiki Ludowej Sydora Hołubowycza w sprawie uwolnienia internowanych przez władze ukraińskie kapłanów obrządku łacińskiego, Lwów 27 II 1919, [w:] Kościół rzymskokatolicki, s. 138-139. [Google Scholar]
  8. Koncept pisma abp. Bilczewskiego do abp. Andrzeja Szeptyckiego odnoszący się do kontrowersyjnej postawy w dobie wojny ukraińsko-polskiej 1918- 1919, Lwów IX 1919, [w:] Kościół rzymskokatolicki, s. 284-287. [Google Scholar]
  9. Relacja ambasadora Rzeczpospolitej Polskiej przy Stolicy Apostolskiej hr. Władysława Skrzyńskiego na temat zbrojnej inwazji ukraińskiej w Galicji Wschodniej w roku 1918, Rzym 3 VIII 1921 r., [w:] Kościół rzymskokatolicki, s. 813-818. [Google Scholar]
  10. List pasterski do duchowieństwa i wiernych, 10 VIII 1943 r., „Znak” 40 (1988), nr 9, s. 74-78. [Google Scholar]
  11. Пастирський лист сімох галицких гр.-кат. Владик, 26 X 1930, [w:] Т. Гунчак, Р. Сольчаник, Українська суспільно-політична думка в 20 толітті. Документи і матеріали, t. 2, b.m.w., 1983, s. 337-339. [Google Scholar]
  12. Послання духовенству й вірним. Мир о Господу! Про вбивання священиків, 1944, [w:] Письма-послання митрополита Андрея Шептицького з часів німецької окупації, ч. 2, wyd. М. Гринчишин, Yorkton, Sask 1969, s. 431-432. [Google Scholar]
  13. Г. Хомишин, Два Царства, [w:] Два Царства. Dwa królestwa, red. I. Pełehatyj, W. Osadczy, Lublin 2016, s. 101-396. [Google Scholar]
  14. Buszko J., Historia Polski 1864-1948, Warszawa 1984. [Google Scholar]
  15. Chojnowski A., Koncepcje polityki narodowościowej rządów polskich w latach 1921-1939, Wrocław 1979. [Google Scholar]
  16. Cywiński B., Ogniem próbowane. cz. 1: Korzenie tożsamości, Rzym 1982. [Google Scholar]
  17. Giertych J., Józef Piłsudski 1914-1919, t. 2, Londyn 1982. [Google Scholar]
  18. Giertych J., Tysiąc lat historii polskiego narodu, t. 3, Londyn 1986. [Google Scholar]
  19. Grünberg K., Sprengel B., Trudne sąsiedztwo. Stosunki polsko-ukraińskie w X-XX wieku, Warszawa 2005. [Google Scholar]
  20. Heydenkorn B., Polityczna działalność metropolity Szeptyckiego, „Zeszyty Historyczne”, 1985, z. 72, s. 99-114. [Google Scholar]
  21. Klachko M., Podróż metropolity Szeptyckiego do Zachodniej Europy i Ameryki w latach 1920-1923, [w:] Metropolita Andrzej Szeptycki. Studia i materiały, red. A. Zięba, Kraków 1994, s. 155-168. [Google Scholar]
  22. Klimecki M., Lwów 1918-1919. Z dziejów walki o polskie Kresy, Warszawa 2016. [Google Scholar]
  23. Korman A, Piąte Przykazanie Boskie: Nie zabijaj. Nieukarane ludobójstwo dokonane przez ukraińskich szowinistów w latach 1939-1945, Londyn 1990. [Google Scholar]
  24. Kozłowski M., Między Sanem a Zbruczem, Kraków 1990. [Google Scholar]
  25. Kubasik A., Arcybiskupa Andrzeja Szeptyckiego wizja ukraińskiego państwa, narodu i Cerkwi, Lwów-Kraków 1999. [Google Scholar]
  26. Kulińska L., Działalność terrorystyczna i sabotażowa nacjonalistycznych organizacji ukraińskich w Polsce w latach 1922-1939, Kraków 2009. [Google Scholar]
  27. Olszański T., Historia Ukrainy XX w., Warszawa b.r. [Google Scholar]
  28. Papierzyńska-Turek M., Sprawa ukraińska w drugiej Rzeczypospolitej 1922- 1926, Kraków 1979. [Google Scholar]
  29. Pobóg-Malinowski W., Najnowsza historia polityczna Polski, t. 2: okres 1914-1939, Gdańsk 1990. [Google Scholar]
  30. Poliszczuk W., Apokalipsa według Wiktora Ukraińca, Toronto-Warszawa 1996. [Google Scholar]
  31. Poliszczuk W., Gorzka prawda. Zbrodniczość OUN – UPA, Toronto 1995. [Google Scholar]
  32. Prus E., Banderowcy-defekt historii, Wrocław b.r. [Google Scholar]
  33. Prus E., Herosi spod znaku tryzuba. Konowalec-Bandera-Szuchewycz, Warszawa 1985. [Google Scholar]
  34. Prus E., Kurhany. Dążenia galicyjskich nacjonalistów ukraińskich, Warszawa 1993. [Google Scholar]
  35. Prus E., Władyka świętojurski. Rzecz o arcybiskupie Andrzeju Szeptyckim (1865-1944), Warszawa 1985. [Google Scholar]
  36. Rzemieniuk F., Walki polityczne greckokatolickiego duchowieństwa o niepodległość Ukrainy w okresie II Rzeczypospolitej (1918-1939), Siedlce 2003. [Google Scholar]
  37. Serczyk W., Historia Ukrainy, Wrocław 1990. [Google Scholar]
  38. Sobieski W., Dzieje Polski. Dzieje ostatnich dwu pokoleń, t. 3, Warszawa 1925. [Google Scholar]
  39. Sprawa ukraińska. (Praca na temat stosunków polsko-ukraińskich, opracowana w Kraju w roku 1943. Wpłynęła do Biura Premiera 26 VI 1944 z MSW), „Zeszyty Historyczne”, 1985, z. 71, s. 121-153. [Google Scholar]
  40. Szembek Z., Wspomnienie o metropolicie Andrzeju Romanie Szeptyckim spisane dla dzieci i wnuków mej ukochanej siostry Jadwigi Szeptyckiej, „Harvard Ukrainian Studies”, 15 (1991), nr 1-2, s. 108-171. [Google Scholar]
  41. Torzecki R., Kwestia ukraińska w polityce III Rzeszy 1933-1945, Warszawa 1972. [Google Scholar]
  42. Torzecki R., Kwestia ukraińska w Polsce w latach 1923-1929, Kraków 1989. [Google Scholar]
  43. Torzecki R., Polacy i Ukraińcy. Sprawa ukraińska w czasie II wojny światowej na terenie II Rzeczypospolitej, Warszawa 1993. [Google Scholar]
  44. Torzecki R., Postawa metropolity, „Więź” 31(1988), nr 7-8, s. 99-115. [Google Scholar]
  45. Torzecki R., Z problematyki stosunków polsko-ukraińskich, „Dzieje najnowsze”, 17(1985), nr 2, s. 151-166. [Google Scholar]
  46. Wołczański J., Korespondencja arcybiskupa Bolesława Twardowskiego z arcybiskupem Andrzejem Szeptyckim w latach 1943-1944, „Przegląd Wschodni”, 3(1992/93) z. 2(6), s. 465-483. [Google Scholar]
  47. Wołczański J., Wstęp, [w:] Kościół rzymskokatolicki, s. 5-64. [Google Scholar]
  48. Zięba Z., Metropolita Andrzej Szeptycki i władze II Rzeczypospolitej, „Chrześcijanin w świecie”, 21 (1989), nr 7-8, s. 45-56. [Google Scholar]
  49. Кравченюк О., Велетень зо Святоюрської Гори: причинки до біографії Слуги Божого Андрея Шептицького на підставі чужомовних джерел, b.m.w. 1963. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.