Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 113 (2010): Nasza Przeszłość

Artykuły

Ruch trzeźwości w łacińskiej diecezji przemyskiej w czasach galicyjskich

  • Roman Pelczar
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2010.113.107-133  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.2010

Abstrakt

Na początku XIX wieku alkoholizm stał się katastrofą społeczną w wielu krajach. W odpowiedzi na ten problem rozwinął się ruch trzeźwości. Obejmował on również monarchię austriacką. Jedynie Kościół rzymskokatolicki podjął walkę z tą plagą. W 1844 r. biskupi galicyjscy uzyskali zgodę państwa na utworzenie bractw trzeźwości w swoich diecezjach. Propagatorem ruchu abstynenckiego w diecezji przemyskiej był bp Franciszek K. Zachariasiewicz, który nakazał zakładanie tych stowarzyszeń w niektórych parafiach. Do początku XX w. rozwój bractw trzeźwości miał charakter masowy. Ruch antyalkoholowy zrodził wielu oddanych propagatorów, zwłaszcza wśród duchowieństwa parafialnego. Tworzenie bractw dziecięcych (Świętych Aniołów Stróżów) w parafiach było uzupełnieniem działalności eklezjalnej na rzecz abstynencji.

Bibliografia

  1. Ataman J., Zarys dziejów diecezji przemyskiej obrządku łacińskiego, Przemyśl 1985. [Google Scholar]
  2. Borcz H., Archidiecezja Przemyska – zarys dziejów, [w:] Rocznik Archidiecezji Przemyskiej 1997, Przemyśl 1997. [Google Scholar]
  3. Borcz H., Parafia Markowa w okresie staropolskim i do schyłku XIX stulecia, [w:] Markowa – cześć wieków tradycji. Z dziejów społeczeństwa i kultury, red. W. Blajer, J. Tejchma, Markowa 2005. [Google Scholar]
  4. Burszta J., Społeczeństwo i karczma, Warszawa 1951. [Google Scholar]
  5. Chłapowski K., Dzieje Dubiecka, Przemyśl 1972. [Google Scholar]
  6. Flaga J., Bractwa religijne w Rzeczypospolitej w XVII i XVIII wieku, Lublin 2004. [Google Scholar]
  7. Gajewski B., Golcowa, Brzozów 1989. [Google Scholar]
  8. Garbarz A., Gil A., Problem pijaństwa w Galicji i wychowywanie do trzeźwości w czasach ks. Bronisława Markiewicza, [w:] Myśl pedagogiczna ks. Bronisława Markiewicza, red J. Homplewicz, A. Garbarz, Rzeszów 1997. [Google Scholar]
  9. Hoff J., Społeczność małego miasta galicyjskiego w dobie autonomii, Rzeszów 1992. [Google Scholar]
  10. Homola I., Organizacja terytorialna i duszpasterska diecezji przemyskiej rzymskokatolickiej w latach 1867-1914, „Nasza Przeszłość”, t. 43, 1975. [Google Scholar]
  11. Kieniewicz S., Ruch chłopski w Galicji w 1846 r., Wrocław 1951. [Google Scholar]
  12. Kozaczka M., Położenie ludności wiejskiej powiatu tarnowskiego w latach 1867-1939, Rzeszów 1991. [Google Scholar]
  13. Kracik J., Przedrabacyjny epizod trzeźwościowy w Galicji, „Nasza Przeszłość”, t. 79, 1993. [Google Scholar]
  14. Kumor B., Bractwa Świętych Aniołów Stróżów na ziemiach polskich w XVII i XVIII wieku, „Roczniki Teologiczne”, t. 46, 1999, z. 4. [Google Scholar]
  15. Kumor B., Organizacja terytorialna diecezji przemyskiej 1772-1850, „Nasza Przeszłość”, t. 43, 1975. [Google Scholar]
  16. Lorens B., Ksiądz Wojciech Michna (1820-1893), Rzeszów 2008. [Google Scholar]
  17. Malak F., Dzieje parafii Tyczyn, Tyczyn 1996. [Google Scholar]
  18. Olszewski D., Funkcje społeczno-kulturalne parafii na przełomie XIX i XX wieku, [w:] Społeczno-kulturalna działalność Kościoła katolickiego w Polsce XIX wieku, red. R. Renz. [Google Scholar]
  19. Ożóg K., Dzieje parafii Górno 1599-1999, Rzeszów-Górno 1999. [Google Scholar]
  20. Pelczar M., Lorens A., Sześćset lat doli i niedoli Krościenka Wyżnego i Iskrzyni 1350-1950, Krościenko Wyżne [1997]. [Google Scholar]
  21. Pelczar R., Dzieje Krościenka Wyżnego 1350-2000, Krosno 2000. [Google Scholar]
  22. Sarna W., Biskupi przemyscy obrządku łacińskiego, cz. 2, Przemyśl 1910. [Google Scholar]
  23. Schematismus universi venerabilis cleri saecularis et regularis dioeceseos ritus latini premisliensis pro Anno Domini 1871, Jasło 1871. [Google Scholar]
  24. Słomka J., Pamiętniki włościanina. Od pańszczyzny do dni dzisiejszych, Warszawa 1983. [Google Scholar]
  25. Słotwińska H., Kościół i parafia leżajska – dzieje i współczesność, [w:] Dzieje Leżajska, red. Półćwiartek, Leżajsk 2003. [Google Scholar]
  26. Szpunar J., Krzyż zwycięstwa, „Dębina”, nr 5, 1999. [Google Scholar]
  27. Wiącek W., Sodoma i Gomora, czyli dzieje karczmy w jednej wsi, Warszawa 1927. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.