Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 71 (1989): Nasza Przeszłość

Artykuły

Bractwo św. Zofii przy kościele św. Marka w Krakowie (XV-XVIII w.)

  • Tadeusz M. Trajdos
DOI: https://doi.org/10.52204/np.1989.71.5-58  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.1989

Abstrakt

Praca dotyczy Bractwa św. Zofii związanego z klasztorem św. Marka w Krakowie i skupia się na organizacji, składzie, celach oraz życiu religijnym tego bractwa. Autor przedstawia te zagadnienia na podstawie przywilejów, statutów, konstytucji, aktów odpustowych i innych dokumentów zachowanych z różnych okresów, choć wiele z nich uległo zniszczeniu w wyniku licznych katastrof. Pominięta zostaje jednak pełna analiza legatów, donacji i oblat dla bractwa w epoce nowożytnej. Przedstawienie opiera się na źródłach, głównie na jednym dokumencie z XV wieku - przywileju erekcyjnym stanowiącym jednocześnie statut bracki (1410). Bractwo zaczęło zyskiwać na znaczeniu dzięki dwóm renowacjom w 1542 i 1610 roku, co spowodowało niezwykły rozkwit w XVII i XVIII wieku. Bractwo św. Zofii, założone w 1410 roku, przy klasztorze św. Marka w Krakowie, było pierwszą tego typu instytucją poza kościołami parafialnymi miasta. Skupiało mieszczan z Krakowa, Kleparza i okolic. Jego główne obowiązki obejmowały udział w obrzędach pogrzebowych i kult relikwii św. Doroty przechowywanych w kościele. Mimo upadku i odrodzenia w 1542 roku oraz działalności Zakonu Marka w 1610 roku, kult skoncentrował się wokół Świętej Zofii i Eucharystii. W tym czasie wybudowano kaplicę bracką, zorganizowano zbiórkę funduszy na msze św. dla bractwa i zakupiono nieruchomości stanowiące bazę materialną. Nowe konstytucje bractwa z 1626 roku szczegółowo regulują organizację, przywileje, obowiązki braci, wydatki, dochody, współżycie z klasztorem oraz zasady życia zakonnego. Katalog rejestracji w XVII i XVIII wieku pozwala na określenie społecznego pochodzenia członków bractwa, z przewagą mieszczańskich krakowian, głównie kobiet, z imionami nawiązującymi do Patronki, czyli św. Zofii.

Bibliografia

  1. Baliński M., Lipiński T. , Starożytna Polska, t. 2, Warszawa 1844. [Google Scholar]
  2. Bieniarzówna J., Małecki J. M. , Dzieje Krakowa, t. 2, Kraków 1984. [Google Scholar]
  3. Borowieska - Birkenmajerowa M., Kształt średniowiecznego Krakowa, Kraków 1975. [Google Scholar]
  4. Kurczewski J., Biskupstwo wileńskie, Wilno 1912. [Google Scholar]
  5. Rożek M., Mecenat artystyczny mieszczaństwa krakowskiego w XVII wieku, Kraków 1977. [Google Scholar]
  6. Szabłowski J., Kościół św. Marka w Krakowie, RKr t. 22: 1929. [Google Scholar]
  7. Tomek V. V., Dejopis mesta Prahy, t. 3, Praga 1893 t. 5, Praga 1905. [Google Scholar]
  8. Trajdos T. M., Krakowscy „markowie” za panowania Władysława II Jagiełły (1386—1434), „Studia Historyczne”, R. 25: 1882. [Google Scholar]
  9. Zaremska H., Bractwa w średniowiecznym Krakowie, Wrocław—Warszawa-Kraków—Gdańsk 1977. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.