Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 82 (1994): Nasza Przeszłość

Miscellanea

Kaplica w Niedzicy. Początki kultu św. Rozalii na Zamagurzu Spiskim

  • Tadeusz M. Trajdos
DOI: https://doi.org/10.52204/np.1994.82.359-371  [Google Scholar]
Opublikowane: 09.12.2023

Abstrakt

Na wzgórzu u wylotu doliny Niedziczanki do Dunajca znajduje się mała kamienna kaplica pod wezwaniem św. Rozalii, która nie jest znanym zabytkiem i nie była przedmiotem badań naukowych. Kaplica ta miała charakter mszalny i była odremontowana w latach 1949-1950 z powodu złego stanu. Jedynym wyposażeniem kaplicy jest ołtarz św. Rozalii, datowany na 1769 rok. Legenda św. Rozalii sięga średniowiecza, a jej kult narodził się w dobie walki z reformacją. W Polsce i wokół jej granic szybko zyskała popularność, szczególnie w czasach epidemii. Na terenie Zamagurza węgierskiego, gdzie panował luteranizm, kult ten zaczął się rozpowszechniać dopiero od 1639 roku. W 1640 roku, po powrocie do katolicyzmu, powstała kaplica św. Rozalii w Niedzicy. Pierwszym plebanem parafii po rekatolicyzacji był Jan Sczechowicz, który mógł być inicjatorem budowy kaplicy. Ołtarz w kaplicy nosi cechy zabytku z połowy XVII wieku, a kartusz herbowy na ołtarzu wskazuje, że fundatorem mógł być Stefan Palocsay lub jego syn. Kaplica św. Rozalii miała być miejscem pochówku osób zmarłych na choroby epidemiczne, co potwierdza lokalna legenda oraz umiejscowienie kaplicy na wzgórzu Mogiła. Ołtarz św. Rozalii został ufundowany w 1769 roku przez plebana Szymona Gorelowicza, a oprawę tabernakulum dodano w tym samym roku. Szymon Kawalski, autor obrazu ołtarzowego, mógł pochodzić z ubogiej szlachty i pracować w peryferyjnych parafiach. Jego rodzina znika z późniejszych metryk, co sugeruje, że mógł opuścić Niedzicę. Obraz ołtarzowy przedstawia św. Rozalię otoczoną kwiatową ramą i został ozdobiony w 1769 roku.

Bibliografia

  1. Brumirski G., Niedźca-zarys historii parafii i kościoła, 1966. [Google Scholar]
  2. Długosz J., Dzieje Polskie, t. 4, Kraków 1869. [Google Scholar]
  3. Kracik J., Pokonać czarną śmierć, Kraków 1991. [Google Scholar]
  4. Majewski A., Zamek w Niedzicy, Kraków 1987. [Google Scholar]
  5. Schenk W. , Służba Boża, w: Historia Kościoła w Polsce, t. 1 cz. 2, Poznań-Warszawa 1974. [Google Scholar]
  6. Skorupa A., Zabytkowe kościoły polskiego Spiszą, Kraków 1993. [Google Scholar]
  7. Trajdos T.M., Szkice z dziejów Zamagurza, Kraków 1991. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.

Inne teksty tego samego autora

1 2 > >>