Tekst omawia męczeńską śmierć pierwszych polskich świętych, Pięciu Męczenników, zakonników z klasztoru benedyktyńskiego reguły św. Romualda, którzy zginęli w wyniku napadu zbójców. Lokalizacja klasztoru w okolicach Międzyrzecza oraz tragedia, która miała miejsce po zwrocie daru dla księcia Bolesława Chrobrego, są przedstawione jako kontekst wydarzeń. Autor podkreśla heroizm zmarłych i cudowne zdarzenia po ich śmierci, a także wspomina o beatyfikacji w 1005 r. Następnie zwraca uwagę na brak badań ikonograficznych tych świętych, ze szczególnym uwzględnieniem przedstawień po soborze trydenckim. Analiza istniejących przedstawień Pięciu Męczenników wskazuje na ich ukazywanie w habitach benedyktyńskich lub kamedulskich, z atrybutami w postaci sztyletów i mieczy wbitych w ciała. Autor zwraca uwagę na utrudnienia w rozprzestrzenianiu się kultu świętych, takie jak najazd księcia czeskiego Brzetysława i przeniesienie klasztoru do Kazimierza koło Konina. Ostatecznie tekst podkreśla, że kult świętych rozwijał się głównie w zakonach kontemplacyjnych związanych z benedyktynami i kamedułami.