Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 126 (2016): Nasza Przeszłość

Artykuły

W kręgu świętych patronów nowotarskich w dobie średniowiecza

  • Ewelina Kazienko
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2016.126.59-87  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.12.2016

Abstrakt

W XIV w. nastąpił rozkwit sieci parafii na terenie regionu Nowego Targu, a także upowszechnienie się kultu świętych. Jednak na podstawie pozostałych źródeł pierwsze założenia zarówno osady, jak i pierwszych parafii możemy zaobserwować już w XIII wieku. Wiązało się to z działalnością cystersów, którzy w 1234 roku otrzymali od wojewody krakowskiego Teodora Gryfity przywilej administrowania terenem. Część fundacji parafialnych powstała z inicjatywy królów polskich, którzy wspierali rozwój organizacji kościelnych na Podhalu. Pisząc o kulcie świętych, nie można pominąć istotnej roli wstawiennictwa Katarzyny Aleksandryjskiej, aż po dziś dzień patronki Nowego Targu i jego kościoła parafialnego. Mieszkańcy Podhala swoje codzienne troski i prośby powierzali także św. Wojciechowi i św. Stanisławowi, patronom Polski, biskupom męczennikom i innym świętym, którzy polegli za wiarę w Jezusa Chrystusa. Ważnym elementem wiary ludowej był kult Najświętszej Maryi Panny. W kościołach obchodzono uroczystości maryjne, zakorzenione w lokalnej tradycji. Do sanktuarium maryjnego w Ludmierzu licznie przybywali pielgrzymi zarówno z okolicznych wsi, jak i z dalszych rejonów.

Bibliografia

  1. Baranowie K. i T., Wyrostek ., Z przeszłości Nowego Targu, Nowy Targ 1948 [Google Scholar]
  2. Day M., Wszyscy święci. Ich życie i czasy, tłum. K. Gołębiowski, Warszawa 2002 [Google Scholar]
  3. Dobrowolski K., Najstarsze osadnictwo Podhala, Lwów 1935 [Google Scholar]
  4. Dzieje miasta Nowego Targu, red. M. Adamczyk, Nowy Targ 1991 [Google Scholar]
  5. Fros H., Twoje imię: przewodnik onomastyczno – hagiograficzny, Kraków 1976 [Google Scholar]
  6. Kiryk F., Rozwój urbanizacji Małopolski XIII – XVI w. Województwo krakowskie (powiaty południowe, Kraków 1985 [Google Scholar]
  7. Kornecki M., Gotyckie kościoły drewniane na Podhalu, Kraków 1987 [Google Scholar]
  8. Kult świętych i ideał świętości w średniowieczu, red. R. Michałowski, Warszawa 2011 [Google Scholar]
  9. Kumor B., Archidiakonat sądecki. Opracowanie materiałów źródłowych do Atlasu Historycznego Kościoła w Polsce, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne w Polsce”, T. VIII/IX, 1964. [Google Scholar]
  10. Kumor B., Najświętsza Maryja Panna jako patronka kościołów parafialnych w archidiakonacie sądeckim, wojnickim i prepozyturze tarnowskiej (do końca XVI wieku), „Nasza Przeszłość”, T. 9, 1959 [Google Scholar]
  11. Marecki J., Rotter L., Jak czytać wizerunki świętych. Leksykon atrybutów i symboli hagiograficznych, Kraków 2013 [Google Scholar]
  12. Marecki J., Rotter L., Relikwie. Leksykon. Historia, cuda, kult, Kraków 2012 [Google Scholar]
  13. Rafacz J., Dzieje i ustrój Podhala Nowotarskiego za czasów dawnej Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1935 [Google Scholar]
  14. Rajman J., Przyczynki do zagadnienia duchowości zakonu św. Norberta w Polsce, „Nasza Przeszłość”, T. 97, 2002 [Google Scholar]
  15. Rajman J., Średniowieczne patrocinia krakowskie, Kraków 2002 [Google Scholar]
  16. Rajman J., Wokół najdawniejszych dziejów Nowego Targu, „Rocznik Sądecki”, T. XXI, 1993 [Google Scholar]
  17. Słownik historyczno – geogaficzny ziem polskich w średniowieczu, cz. I, z. 3, oprac. J. Laberschek, Z. Leszczyńska – Skrętowa, F. Sikora, Wrocław 1985 [Google Scholar]
  18. Starnawska M., Świętych życie po życiu. Relikwie w kulturze religijnej na ziemiach polskich w średniowieczu, Warszawa 2008 [Google Scholar]
  19. Szczych J., Święci nas oczekują. Historia i teologiczna treść uroczystości Wszystkich Świętych, Kraków 2009 DOI: https://doi.org/10.21906/rbl.300 [Google Scholar]
  20. U podnóża Gorców” wczoraj i dziś wsi podhalańskich Gminy Nowy Targ, red. B. Górza, F. Kiryk, Nowy Targ 1999 [Google Scholar]
  21. Vuchez A., Duchowość średniowiecza, przekł. A. Zaremska, Gdańsk 1996 [Google Scholar]
  22. Wyrozumski J., Wielka Historia Polski. Dzieje Polski Piastowskiej (VIII – 1370), T. 2, Kraków 1999 [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.