Szkoła parafialna w Krośnie w XIV-XVIII w.

Abstract

Początki szkoły parafialnej w Krośnie wiążą się z założeniem tutejszej parafii. Upadek szkoły w XVIII w. był bezpośrednią konsekwencją otwarcia kolegium jezuickiego, do którego ściągała większość uprawnionych uczniów z parafii krośnieńskiej. Kasa zakonu jezuitów w 1773 r. nie powstrzymała upadku. Funkcjonowała do 1786 r., kiedy to zastąpiono ją szkołą państwową. Szkoła w swojej długiej historii nie miała stałej siedziby, lecz przenosiła się z miejsca na miejsce. Lekcje odbywały się w domach udostępnionych przez parafię, natomiast nauczyciele, kantorzy i internaci kwaterowani byli we właściwych budynkach szkolnych. Ich stan był bardzo zróżnicowany, choć wcale nie gorszy niż w XVIII wieku. Uczestniczyli w nim mieszkańcy parafii, głównie z Krosna, w wieku poniżej dwudziestu lat (tylko chłopcy). Choć program nauczania zmieniał się dość często i zależał od wiedzy i umiejętności poszczególnych nauczycieli, jego trzon obejmował czytanie i pisanie po łacinie i polsku, arytmetykę, katechizację, posługę ołtarza i śpiew kościelny.