Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
Nasza Przeszłość

Vol. 132 (2019): Nasza Przeszłość

Articles

Social care in the milieu of Polish Protestants in XVI-XVIII centuries

DOI: https://doi.org/10.52204/np.2019.132.127-180  [Google Scholar]
Published: 2019-12-30

Abstract

Compared to Catholics, welfare for Protestants had a more secular dimension. This was especially true for Evangelicals from Augsburg, where the burden of helping the needy was taken over by cities. At the same time Lutherans completely negated the concept of Christian alms-giving and limited to a minimum the field of typically charitable activities. On the other hand, in the Calvinist communities, including Arians and Bohemian Brethren, mighty patrons of the churches and their lands played a decisive role in supporting their pauperes. They, however, retained alms as an important means of charity, also recommended by Calvinist synods.

References

  1. Akta synodów prowincjonalnych Jednoty Litewskiej 1611-1625, Monumenta Reformationis Poloniae et Lituaniae, Seria IV, Zeszyt II, Wilno 1915. [Google Scholar]
  2. Akta synodów prowincjonalnych Jednoty Litewskiej 1626-1637, opr. M. Liedke, P. Guzowski, Warszawa 2011, [Google Scholar]
  3. Akta synodów różnowierczych w Polsce (1569-1632), opr. M. Sipayłło, t .4, Warszawa 1997. [Google Scholar]
  4. Akta synodów różnowierczych w Polsce (1550-1559), opr. M. Sipayłło, t. 1, Warszawa 1966. Akta synodów różnowierczych w Polsce (1560-1570), opr. M. Sipayłło, t. 2, Warszawa 1972. Akta synodów różnowierczych w Polsce (1550-1559), opr. M. Sipayłło, t. 3, Warszawa 1983. [Google Scholar]
  5. Augustyniak U., Dwór i klientela Krzysztofa Radziwiłła 91585-1640). Mechanizmy patronatu, Warszawa 2001. [Google Scholar]
  6. Augustyniak U., „Stary sługa” jako przedmiot badań nad klientelizmem magnackim na Litwie w XVII wieku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, 58, 2010, nr 1, s. 77. [Google Scholar]
  7. Augustyniak U., Testamenty ewangelików reformowanych w Wielkim Księstwie Litewskim, Warszawa 1992 [Google Scholar]
  8. Bagińska E., Działalność religijna Radziwiłłów birżańskich w dobrach pod-laskich w XVII wieku, „Studia Podlaskie”, 12, 2002, s. 205-228. [Google Scholar]
  9. Bartel O., Marcin Luter w Polsce, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 7, 1962, s. 27-50. [Google Scholar]
  10. Bem K., Zbór w Piaskach koło Lublina, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 43, 1999, s. 85-98. [Google Scholar]
  11. Bielecka J., Bracia czescy w Lesznie Organizacja i działalność (1560-1817), „Rocznik Leszczyński”, 2, 1978, s. 153-173. [Google Scholar]
  12. Bogucka M., Dom pracy w Gdańsku w XVII wieku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, 34, 1986, nr 2, s. 265-269. [Google Scholar]
  13. Bogucka M., Organizacja szpitalnictwa w Gdańsku w XVI-XVII wieku, [w:] Szpitalnictwo w dawnej Polsce, red. M. Dąbrowska, J. Kruppé, Warszawa 1998, s. 137-152. [Google Scholar]
  14. Bogucka M., Urząd Zapasów a konsumpcja Gdańska w pierwszej połowie XVII wieku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, 18, 1970, nr 2, s. 255-260. [Google Scholar]
  15. Budzyński Z., Dzieje opieki społecznej w ziemi przemyskiej i sanockiej (XV-XVIII w.), Przemyśl-Kraków 1987. [Google Scholar]
  16. Byrtek E., Miłosierdzie i opieka społeczna w osiemnastowiecznym pietyźmie, [w:] Charitas. Miłosierdzie i opieka społeczna w ideologii, normach po-stępowania i praktyce społeczności wyznaniowych w Rzeczypospolitej XV-XVIII wieku, red. U. Augustyniak, A. Karpiński, Warszawa 1999.Cackowski S., Terytorium, ludność, władze miejskie, [w:] Historia Torunia, red M. Biskup, t. 2, cz. 2, W czasach renesansu, reformacji i wczesnego baroku (1548-1660), Toruń 1994, s. 7-45. [Google Scholar]
  17. Chyła D., Opieka społeczna na Kujawach w latach 1577-1792, Lublin 2015. [Google Scholar]
  18. Cieślak E., Obraz społeczeństwa gdańskiego i jego życia codziennego, [w:] Historia Gdańska, t. III/1: 1655-1793, pod red. E. Cieślaka, Gdańsk 1993. [Google Scholar]
  19. Cztery broszury polemiczne z początku XVII wieku, opr. H. Górska, L. Szczucki, K. Wilczewska, Warszawa 1958. [Google Scholar]
  20. Dola K., Szpitale średniowieczne Śląska. Rozwój historyczny, „Rocznik Teologiczny Śląska Opolskiego”, 1, 1968, s. 239-291. [Google Scholar]
  21. Drzewiecki B., Pękacka-Falkowska K., O protestanckiej miłości bliźniego czyli toruńska Ordinanz des Vorsteher-Amts wegen des Haltungen von die Armut z 1665 roku, „Zapiski Historyczne”, 77, 2012, z. 3, s. 51-66. [Google Scholar]
  22. Dworzaczkowa J., Bracia czescy w Wielkopolsce w XVI i XVII wieku, Warszawa 1997. [Google Scholar]
  23. Dworzaczkowa J., Reformacja i kontrreformacja w Wielkopolsce, Poznań 1995. [Google Scholar]
  24. Dworzaczkowa J., Sytuacja materialna duchowieństwa braci czeskich w Polsce do początków XVII wieku, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 29, 1984, s. 119-144. [Google Scholar]
  25. Dworzaczkowa J., Z dziejów braci czeskich, Poznań 2003. [Google Scholar]
  26. Dworzaczkowa J., Zbór braci czeskich w Karminie, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 13, 1968, s. 185-204. [Google Scholar]
  27. Dybaś D., Burmistrz reformator. Wokół programu reformatorskiego Henryka Strobanda, „Zapiski Historyczne”, 66, 2001, z. 4, s. 29-43. [Google Scholar]
  28. Dygdała J., Organizacja, skład i funkcjonowanie samorządu miejskiego, [w:] Historia Torunia, t. 2, cz. III, Między barokiem a oświeceniem, red. M. Biskup, Toruń 1996. [Google Scholar]
  29. Dygdała J., W cieniu głębokich konfliktów wyznaniowych, [w:] Historia To-runia, t. 2, cz. III, Między barokiem a oświeceniem, red. M. Biskup, Toruń 1996, s. 175-205. [Google Scholar]
  30. Frieck D., „Libellus chamorum”. Protestancka elita mieszczańska a szlachta w Wilnie w XVII wieku, [w:] Litwa w epoce Wazów, red. W. Kriegseisen, Warszawa 2006, s. 239-256. [Google Scholar]
  31. Geremek B., Litość i szubienica. Dzieje nędzy i miłosierdzia, Warszawa 1989. [Google Scholar]
  32. Giedroyć F., Zapiski do dziejów szpitalnictwa w dawnej Polsce, Warszawa 1908. [Google Scholar]
  33. Gierowski A., Pietyzm na ziemiach polskich (do połowy XVIII wieku), „Ślą-ski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, 27, 1972, nr 2, s. 237-261. [Google Scholar]
  34. Glemma T., Stosunki kościelne w Toruniu w XVI i XVII stuleciu na tle dzie-jów kościelnych Prus Królewskich, „Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu”, 42, 1934.Gmiterek H., Bracia czescy a kalwini w Rzeczypospolitej. Połowa XVI – połowa XVII wieku, Lublin 1987. [Google Scholar]
  35. Gmiterek H., Włodawa w dziejach reformacji i kultury staropolskiej, [w:] Dzieje Włodawy, red. R. Szczygieł, E. Olszewski, Włodawa 1991. [Google Scholar]
  36. Góralski Z., Szpitale na Lubelszczyźnie w okresie przedrozbiorowym w okresie przedrozbiorowym, Warszawa-Łódź 1982. [Google Scholar]
  37. Gryko B., Sapieżyńskie fundacje szpitali jako przejaw miłosierdzia?, „Białostockie Teki Historyczne”, 8, 2010, s. 56. [Google Scholar]
  38. Herbst S., Toruńskie cechy rzemieślnicze. Zarys przeszłości, Toruń 1933. [Google Scholar]
  39. Historia Torunia, t. 2, cz. I, U schyłku średniowiecza i w początkach odrodzenia 1454-1548, red. M. Biskup, Toruń 1992, s. 144-161. [Google Scholar]
  40. Kaczor D., Dom poprawy (Zuchthaus) w Gdańsku w XVII-XVIII wieku, „Rocznik Gdański”, 56, 1996, s. 51-62. [Google Scholar]
  41. Kaczor J., Protestantyzm w powiecie radomskim w XVI-XVIII wieku, [w:] Radom i region radomski w dobie szlacheckiej Rzeczypospolitej, red. Z. Guldon, S. Zieliński, Radom 1996. [Google Scholar]
  42. Karpiński A., Kobieta w mieście polskim w drugiej połowie XVI i w XVII wieku, Warszawa 1996. [Google Scholar]
  43. Kępa T., Luteranie w wielkim Księstwie Litewskim, [w:] Kościół luterański na ziemiach polskich (XVI-XX w.) w czasach Rzeczypospolitej Obojga Na-rodów, red. J. Kłaczkow, Toruń 2012. [Google Scholar]
  44. Kizik E., Śmierć w mieście hanzeatyckim w XVI-XVIII wieku. Studium z nowożytnej kultury funeralnej, Gdańsk 1998. [Google Scholar]
  45. Kizik E., Zabezpieczenie finansowe wdów w Gdańsku w XVII-XVIII wieku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, 58, 2010, nr 1, s. 87-100. [Google Scholar]
  46. Kolendo-Korczak K., Propaganda reform burmistrza Henryka Strobanda w dekoracji sali Rady z 1603 roku w Ratuszu Staromiejskim Torunia, „Za-piski Historyczne”, 74, 2009, z. 3, s. 37-60. [Google Scholar]
  47. Komaryńska H., Szpital Bonifratrów w Krakowie w XVII XVIII wieku, Lublin 2010. [Google Scholar]
  48. Kopiczko A., Szpitalnictwo na Warmii w XVI-XVIII wieku, [w:] Szpitalnictwo w dawnej Polsce, red. M. Dąbrowska, J. Kruppé, Warszawa 1998, s. 97-107. [Google Scholar]
  49. Korpalska W. K., Sześć wieków opieki zdrowotnej w Bydgoszczy, Toruń 2008. [Google Scholar]
  50. Korpalska W. K., Szpitale w Bydgoszczy do końca XVIII wieku, „Archiwum Historii i Filozofii medycyny, 62, 1999, z. 4, s. 383-399. [Google Scholar]
  51. Kosman M., Archiwum Jednoty Litewskiej, „Archeion”, 61, 1974, s. 81-101. [Google Scholar]
  52. Kosman M., Litewska Jednota ewangelicko-reformowana od połowy XVII w. do 1939 r., Opole 1986. [Google Scholar]
  53. Kosman M., Protestanci i kontrreformacja. Z dziejów tolerancji w Rzeczypo-spolitej XVI-XVIII wieku, Wrocław 1978.Kosman M., Sytuacja prawno-polityczna kalwinizmu litewskiego w drugiej po-łowie XVII wieku, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 20, 1975, s. 82-110. [Google Scholar]
  54. Kossowski A., Protestantyzm w Lublinie i w Lubelskiem w XVI-XVII wieku, Lublin 1933. [Google Scholar]
  55. Kriegseisen W., Ewangelicy polscy i litewscy w epoce saskiej (1696-1763), Warszawa 1996. [Google Scholar]
  56. Kriegseisen W., Ewangelicy warszawscy w epoce saskiej, „Rocznik Warszawski”, 28, 1999, s. 15-31. [Google Scholar]
  57. Kriegseisen W., Miłosierdzie czy opieka społeczna? Działalność opiekuńcza w Jednocie ewangelicko-reformowanej Wielkiego Księstwa litewskiego w XVIII wieku, [w:] Charitas. Miłosierdzie i opieka społeczna w ideologii, normach postępowania i praktyce społeczności wyznaniowych w Rzeczypo-spolitej XV-XVIII wieku, red. U. Augustyniak, A. Karpiński, Warszawa 1999. [Google Scholar]
  58. Kropidłowski Z., Formy opieki nad ubogimi w Gdańsku od XVI do XVIII w., Gdańsk 1992. [Google Scholar]
  59. Kropidłowski Z., Organizacja dzieł miłosierdzia chrześcijańskiego w Gdań-sku w XVI-XVIII w., [w:] Charitas. Miłosierdzie i opieka społeczna w ideologii, normach postępowania i praktyce społeczności wyznaniowych w Rzeczypospolitej XV-XVIII wieku, red. U. Augustyniak, A. Karpiński, Warszawa 1999. [Google Scholar]
  60. Kropidłowski Z., Realizacja miłosierdzia chrześcijańskiego w działalności kas samopomocowych cechów gdańskich (XVI-XVIII w.), „Studia Gdańskie”, 8, 1992, s. 127-149. [Google Scholar]
  61. Kropidłowski Z., Samopomoc w korporacjach rzemieślniczych Gdańska, Torunia i Elbląga (XIV-XVIII wiek), Gdańsk 1997. [Google Scholar]
  62. Kumor, Szpitalnictwo w Sądecczyźnie w okresie przedrozbiorowym, „Rocznik Sądecki”, 10, 1969, s. 221-265. [Google Scholar]
  63. Lepszy K., Kamińska A., Geneza i program społeczny radykalnego nurtu Braci Polskich, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 1, 1956, s. 33-70. [Google Scholar]
  64. Lewicki J., Stosunki wyznaniowe w wielkopolskiej części diecezji poznańskiej w drugiej połowie XVIII w., [w:] Z badań nad dziejami zakonów i stosunków wyznaniowych w Polsce, red. E. Wiśniowski, Lublin 1984, s. 89-138. [Google Scholar]
  65. Litak S., Historia wychowania do wielkiej rewolucji francuskiej, Kraków 2004. [Google Scholar]
  66. Łukaszewicz J., Dzieje Kościołów wyznania helweckiego w dawnej Małej Polsce, Poznań 1853. [Google Scholar]
  67. Łukaszewicz J., Krótki opis historyczny kościołów parochialnych, kościołów, kaplic, klasztorów, szkółek parochialnych, szpitali i innych zakładów do-broczynnych dawnej diecezji poznańskiej, t. 1, Poznań 1958. [Google Scholar]
  68. Łukaszewicz J., Wiadomości historyczne o dysydentach w Poznaniu w XVI i XVII wieku, Poznań 1832.Maroszek J., Dzieje zboru kalwińskiego w Zabłudowie w latach 1608-1868, [w:] Mój Kościół w historię wpisany. Księga pamiątkowa dedykowana Księdzu Profesorowi Tadeuszowi Krahelowi, red. T. Kasabuła, A. Szot, Białystok 2007, s. 274-310. [Google Scholar]
  69. Maroszek J., Wileńskie przytułki – szpitale w XVI-XVIII wieku, [w:] Cała historia to dzieje ludzi... studia z historii społecznej ofiarowane prof. Andrzejowi Wyczańskiemu w 80. rocznice urodzin i 55-lecie pracy naukowej, red. C. Kukla, Białystok 2004, s. 191-218. [Google Scholar]
  70. Merczyng H., Zbory i senatorowie protestanccy w dawnej Rzeczypospolitej, Warszawa 1904. [Google Scholar]
  71. Molenda D., Dzieje Olkusza do 1795 r., [w:] Dzieje Olkusza i regionu olkuskiego, red. F. Kiryk, R. Kołodziejczyk, Warszawa 1978, t. 1, s. 147-340. [Google Scholar]
  72. Molenda D., Opieka zdrowotna i społeczna górników olkuskich w XV-XVIII wieku, [w:] Szpitalnictwo w dawnej Polsce, red. M. Dąbrowska, J. Kruppé, Warszawa 1998, s. 55-67. [Google Scholar]
  73. Najstarsze synody arian polskich, wyd. S. Zachorowski, „Reformacja w Polsce”, 1, nr 3. [Google Scholar]
  74. Neugebauer K., Rys historyczny Szpitala Ewangelickiego w Warszawie, Warszawa 1931. [Google Scholar]
  75. Otto L., Przyczynek do historii zboru ewangelicko-augsburskiego warszawskiego 1650-1781, Warszawa 1881. [Google Scholar]
  76. Partyka W., Opieka społeczna w Ordynacji Zamojskiej w XVII-XVIII wieku, Lublin 2008. [Google Scholar]
  77. Pazzini A., L’ospedale nei secoli, Roma 1958. [Google Scholar]
  78. Pękacka-Falkowska K., Profilaktyka przeciwdżumowa w nowożytnym Toruniu na przykładzie działań administracyjnych i leczenia, Toruń 2009. [Google Scholar]
  79. Pękacka-Falkowska K., Toruńska medycyna i farmacja wobec powietrza morowego w świetle niemieckojęzycznego starodruku medycznego z 1709 roku, „Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym”, 11, 2008, s. 53-88. [Google Scholar]
  80. Podgórska-Klawe Z., Szpitale warszawskie 1388-1945, Warszawa 1975. [Google Scholar]
  81. Poloczkowa B., Dokumenty Domu Sierot w Ustroniu, „Pamiętnik Cieszyński”, 14, 1999, s. 94-109. [Google Scholar]
  82. Poloczkowa B., Fundacje społeczne mieszkańców Cieszyna XV-XX w., „Pamiętnik Cieszyński”, 6, 1993, s. 25-48. [Google Scholar]
  83. Prawa i przywileje miasta i dóbr ziemskich Zabłudów w XV-XVIII wieku, opr. J. Maroszek, Białystok 1999. [Google Scholar]
  84. Rosiak S., Bonifratrzy w Wilnie (1635-1835-1924). Szkice z dziejów opieki społecznej w Wilnie, Wilno 1928. [Google Scholar]
  85. Salmonowicz S., Kultura umysłowa Torunia w dobie renesansu, reformacji i wczesnego baroku, [w:] Historia Torunia, red. M. Biskup, t. 2, cz. 2, W cza-sach renesansu, reformacji i wczesnego baroku (1548-1660), Toruń 1994, s. 169-256. [Google Scholar]
  86. Salmonowicz S., O reglamentacji obyczajowości mieszczańskiej w Toruniu w XVI-XVIII wieku (zakres problematyki), „Zapiski Historyczne”, 41, 1976, z. 3, s. 87-103. [Google Scholar]
  87. Salmonowicz S., Życie luteranów toruńskich, w XVII i XVIII wieku, „Odrodzenie Reformacja w Polsce”, 34, 1989, s. 115-130. [Google Scholar]
  88. Sipayłło M., Materiały do dziejów zboru w Ostrorogu, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 13, 1968, s. 169-184. [Google Scholar]
  89. Sokół S., Historia gdańskiego cechu chirurgów 1445-1820, Wrocław-Warszawa 1957. [Google Scholar]
  90. Sokół S., Historia gdańskiego cechu chirurgów, Wrocław 1951. [Google Scholar]
  91. Spiess L., Opis szpitala ewangelickiego w Warszawie, [w:] Rys historyczno-statystyczny szpitali i innych zakładów dobroczynnych w Królestwie Polskim, t. 2, Warszawa 1872. [Google Scholar]
  92. Surdacki M., Opieka społeczna w Wielkopolsce Zachodniej w XVII-XVIII wieku, Lublin 1992. [Google Scholar]
  93. Surdacki M., Protestanci a rozwój szpitali w Wielkopolsce Zachodniej w XVII i XVIII wieku, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 36, 1991, s. 193-208. [Google Scholar]
  94. Surdacki M., Sieć szpitali łacińskich w Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku, „Nasza Przeszłość”, 123, 2015, s. 133-184. [Google Scholar]
  95. Surdacki M., Urzędów w XVII - XVIII wieku. Miasto-Społeczeństwo-Życie codzienne, Lublin 2007. [Google Scholar]
  96. Szarszewski A., „Tablica jałmużnicza” Antona Möllera z Kościoła Mariackiego w Gdańsku. Społeczna geneza zabytku, „Rocznik Gdański”, 66, 2006, s. 85-99. [Google Scholar]
  97. Szarszewski A., Najstarsze księgi rachunkowe szpitali gdańskich, Toruń 2005. [Google Scholar]
  98. Szarszewski A., Ordynacje i instrukcje szpitala św. Łazarza, Szpitala na Zapleczu oraz Domu dla Chorych Zakaźnie w Gdańsku XVII-XVIII w. Toruń 2005. [Google Scholar]
  99. Szarszewski A., Ordynacje i statuty szpitali gdańskich XV-XIX w., Toruń 2004. [Google Scholar]
  100. Szarszewski A., Sprawy szpitali i sierocińców w aktach prawnych Rady Miasta Gdańska XVI-XVIII w., Toruń 2006. [Google Scholar]
  101. Szarszewski, Życie codzienne w szpitalu św. Jakuba w Gdańsku w XVI-XVIII w., [w:] Szpital i kościół św. Jakuba. 600 lat fundacji gildii szyprów w Gdańsku, red. A. Sroka, Toruń 2009. [Google Scholar]
  102. Szczotka S., Z dziejów chłopów polskich, Warszawa 1951. [Google Scholar]
  103. Szczotka S., Zwalnianie chłopów z poddaństwa w województwie krakowskim w latach 1572-1794, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, 3, 1951. [Google Scholar]
  104. Tazbir J., Arianizm w Sądecczyźnie, „Rocznik Sądecki”, 8, 1967. [Google Scholar]
  105. Tworek S., Działalność oświatowo-kulturalna kalwinizmu małopolskiego, Lublin 1970.Tworek S., Materiały do dziejów kalwinizmu w Wielkim Księstwie Litewskim w XVII wieku, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 14, 1969, s. 199-215. [Google Scholar]
  106. Tworek S., Raków ośrodkiem radykalizmu ariańskiego 1569-1572, Kraków 1968. [Google Scholar]
  107. Tworek S., Z zagadnień organizacji zborów kalwińskich w Małopolsce w XVI-XVII wieku, „Rocznik Lubelski”, 8, 1965, s. 63-75. [Google Scholar]
  108. Tworek S., Z zagadnień ruchu kalwińskiego w Małopolsce, „Rocznik Lubelski”, 10, 1967, s. 153-170. [Google Scholar]
  109. Tworek S., Zbór lubelski i jego rola w ruchu ariańskim w Polsce w latach 1570-1598, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, Sectio F., 10, 1955, s. 21-48. [Google Scholar]
  110. Tworek S., Zbór lubelski i jego rola w ruchu ariańskim w Polsce w XVI-XVII wieku, Lublin 1966. [Google Scholar]
  111. Urban W., Chłopi wobec reformacji w Małopolsce, Kraków 1959. [Google Scholar]
  112. Urban W., Praktyczna działalność Braci Polskich wobec chłopów, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 5, 1960, s. 109-126. [Google Scholar]
  113. Urban W., Reformacja wśród chłopów w Oświęcimskim, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 2, 1957, s. 151-176. [Google Scholar]
  114. Urban W., Skład społeczny i ideologia sejmiku krakowskiego w latach 1572-1606, „Przegląd Historyczny”, XLIV, 1953, s. 309-333. [Google Scholar]
  115. Wachholz L., O szpitalach innowierców w Krakowie. Szkic historyczny, „Archiwum Filozofii i Historii Medycyny, 2, 1925, s. 169-176. [Google Scholar]
  116. Wachholz L., Szpitale krakowskie 1220-1920, t. 1, Kraków 1921. [Google Scholar]
  117. Wachholz L., Z dziejów zboru ewangelickiego w Krakowie, „Reformacja w Polsce”, 1, 1921, nr 4. [Google Scholar]
  118. Wajsblum M., O wyznaniowym obliczu protestatntyzmu polskiego i jego postawach społecznych, [w:] Pamiętnik Zjazdu Naukowego im. Jana Kochanowskiego, Kraków 1931. [Google Scholar]
  119. Wąsicki J., Miasta zachodniego pogranicza Wielkopolski 1793-1815, Poznań 1960. [Google Scholar]
  120. Wijaczka J., Luteranie w Koronie od 1517 do 1795 r., [w:] Kościół luterański na ziemiach polskich (XVI-XX w.) w czasach Rzeczypospolitej Obojga Narodów, red. J. Kłaczkow, Toruń 2012. [Google Scholar]
  121. Wiśniowski E., Bracia czescy, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. 2, Lublin 1985, kol. 992-994. [Google Scholar]
  122. Wizytacja biskupa sambijskiego z 1570 roku, wyd. J. Wijaczka, Toruń 2005. [Google Scholar]
  123. Wojtowicz J., Dzieje handlu, przemysłu i rzemiosła, [w:] Historia Torunia, t. 2, cz. III, Między barokiem a oświeceniem, red. M. Biskup, Toruń 1996. [Google Scholar]
  124. Wyrobisz A., Rola miast prywatnych w Polsce w XVI i XVII wieku, „Przegląd Historyczny”, 65, 1974, z. 1, s. 21.Wyrozumski J., Początki opieki społecznej w górnictwie polskim, [w:] Prace z dziejów Polski feudalnej, ofiarowane Romanowi Grodeckiemu w 70 rocznicę urodzin, Warszawa 1960. [Google Scholar]
  125. Zins H., Rewolta w Elblągu w 1525 r., „Zapiski Historyczne”, 12, 1956, z. 4, s. 7-50. [Google Scholar]
  126. Żelewski R., Zaburzenia wyznaniowe w Krakowie. Okres przewagi różnowierców 1551-1573, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 6, 1961, s. 91-111. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.