Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
Nasza Przeszłość

Vol. 139 (2023): Our Past

source editing

Letters of Cardinal Jan Puzyna to Archbishop Józef Bilczewski of the years 1894-1911

DOI: https://doi.org/10.52204/np.2023.139.221-324  [Google Scholar]
Published: 2023-06-30

Abstract

The following source edition presents letters of Cardinal Jan Puzyna to the Lviv metropolitan archbishop of Latin rite Józef Bilczewski of the years 1894-1911. This mutual friendship of both hierarchs dated back to the last decade of the 19th century, when Bishop Puzyna performed a function of an auxiliary bishop of the Lviv archdiocese and Father Józef Bilczewski held a position of Head of the Chair of Dogmatic Theology at the Faculty of Theology at the University of Lviv. From 1900, the two dignitaries met at the forum of Galician Episcopate, sharing concern for the
local Roman Catholic Church. Residing in relatively remote cities of Krakow and Lviv, they took advantage of a traditional form of contact, which was correspondence.
However, only letters of Cardinal Puzyna remained, meticulously archived by the secretaries of the Lviv metropolitan archbishop. The Krakow clergyman discussed
there a wide variety of topics, including: the Catholic press, catechisation, relations with the Holy See and other Galician bishops, concern for the state of the morals of the faithful and threats to the moral order, as well as some personal issues. It appears that the sources published here contribute considerably to the functioning of the Catholic
Church in Galicia at the turn of the 19th and 20th century, and therefore deserve to be published in print.

References

  1. Acta et statuta synodi dioecesanae Premislensis quam A[nno] D[omini] 1902 diebus 19, 20, 21, 22 mensis augusti habuit Josephus Sebastianus Pelczar episcopus premislensis latinorum, Premisliae 1903. [Google Scholar]
  2. Arcypasterze wszystkich polskich diecezji Galicji i Bukowiny. Wielebnemu duchowieństwu i ukochanym wiernym błogosławieństwo i pozdrowienie w Panu!, Lwów 20 II 1908 r. „Kurenda Konsystorza Metropolitalnego Lwowskiego obrządku łacińskiego”, 76(1908), nr 1, s. 1-11. [Google Scholar]
  3. Bilczewski J., Do Wielebnego Duchowieństwa i wszystkich wiernych archidiecezji lwowskiej, Lwów 26 V 1906, „Kurenda Konsystorza Metropolitalnego Lwowskiego obrządku łacińskiego”, 74(1906), nr 8, s. 93. [Google Scholar]
  4. Bilczewski J., List pasterski „O Kościele Chrystusowym”, Lwów 1907. [Google Scholar]
  5. Bilczewski J., List pasterski „W sprawie społecznej” (Lwów 1903). [Google Scholar]
  6. Bilczewski J., List pasterski o Niepokalanym Poczęciu NMP (Lwów 1903). [Google Scholar]
  7. Bilczewski J., List pasterski o potrzebie ofiarności na cele społeczne i organizacji katolickiej, Lwów 1906. [Google Scholar]
  8. Bilczewski J., Pielgrzymka jubileuszowa u Piusa X, „Kurenda Konsystorza Metropolitalnego lwowskiego obrządku łacińskiego”, 76(1908), nr 7, s. 57-62. [Google Scholar]
  9. Bilczewski J., U Ojca świętego – korony jasnogórskie, „Kurenda Konsystorza Metropolitalnego Lwowskiego obrządku łacińskiego”, 78(1910), nr 7, s. 49-51. [Google Scholar]
  10. Catalogus universi venerabilis cleri saecularis et regularis archidioecesis Leopoliensis rit[us] lat[ini] pro anno Domini 1891-1902, Leopoli 1891-1902. [Google Scholar]
  11. Pius X, Okólnik do biskupów całego świata katolickiego o wykładaniu nauki chrześcijańskiej, „Kurenda Konsystorza Metropolitalnego Lwowskiego obrządku łacińskiego”, 74(1906), nr 9, s. 95-107. [Google Scholar]
  12. Schematismus archidioecesis Leopoliensis ritus latini pro anno Domini 1895-1920, Leopoli 1895-1920. [Google Scholar]
  13. W sprawie grożącej ustawy o rozwodach małżeńskich, Lwów 16 II 1906 r., „Kurenda Konsystorza Metropolitalnego Lwowskiego obrządku łacińskiego”, 74(1906), nr 4, s. 37-39. [Google Scholar]
  14. W sprawie pielgrzymki do Rzymu z okazji 25-letniego jubileuszu papiestwa Ojca św. Leona XIII, „Kurenda Konsystorza Metropolitalnego Lwowskiego obrządku łacińskiego”, 70(1902), nr 3, s. 33-34. [Google Scholar]
  15. Abramek R., Życie i służba o. Euzebiusza Rejmana przeora Jasnej Góry, „Jasna Góra”, 5(1987), nr 10, s. 41-52. [Google Scholar]
  16. Aichner Simon, w: Österreichisches Biographisches Lexikon, 1 Bd., Wien 1957, s. 10. [Google Scholar]
  17. Bauer Franz Sales, w: Österreichisches Biographisches Lexikon, 1 Bd., Wien 1957, s. 55. [Google Scholar]
  18. Bazydło J., Gołba Franciszek, w: Encyklopedia Katolicka, t. 5, red. zbior., Lublin 1989, kol. 1269. [Google Scholar]
  19. Bratkowski Stefan, w: Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, oprac. L. Grzebień, Kraków 1996, s. 66. [Google Scholar]
  20. Brzozecki S., Morawski Seweryn, w: Encyklopedia Katolicka, t. 13, red. zbior., Lublin 2009, kol. 275. [Google Scholar]
  21. Bujak G., Przemyskie synody diecezjalne biskupa Józefa Sebastiana Pelczara w 1902, 1908 i 1914 roku, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 2018, t. 110, s. 77-91. [Google Scholar]
  22. Bujnicki T., Stanisław Tarnowski (1837-1917), w: Uniwersytet Jagielloński. Wydział Filozoficzny, red. J. Michalik, W. Walecki, Kraków 2000, s. 60-75. [Google Scholar]
  23. Buszko J., Jaworski Władysław Leopold, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 11, red. zbior., Wrocław-Warszawa-Kraków 1964, s. 115-118. [Google Scholar]
  24. Buszko J., Polacy w parlamencie wiedeńskim 1848-1918, Warszawa 1996. [Google Scholar]
  25. Buszko J., Potocki Andrzej, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 27, red. zbior., Wrocław 1983, s. 778-782. [Google Scholar]
  26. Chajko G., Arcybiskup Bolesław Twardowski (1864-1944). Metropolita lwowski obrządku łacińskiego, Rzeszów 2010. [Google Scholar]
  27. Chajko G., Kościół rzymskokatolicki w Bełzie 1867-1939, Kraków 2019. [Google Scholar]
  28. Dębiński J., Ledóchowski Mieczysław, w: Encyklopedia Katolicka, t. 10, red. zbior., Lublin 2004, kol. 636-637. [Google Scholar]
  29. Dębowska M., Niedziałkowski Karol Antoni, w: Encyklopedia Katolicka, t. 13, red. zbior.. Lublin 2009, kol. 1049-1050. [Google Scholar]
  30. Długosz T., Rzut oka na dzieje lwowskiego Wydziału Teologicznego, w: Wydział Teologiczny Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie 1918-1933, Lwów 1934, s. 5-36. [Google Scholar]
  31. Duchniewski J., Ferrata Domenico, w: Encyklopedia Katolicka, t. 5, red. zbior., Lublin 1989, kol. 143. [Google Scholar]
  32. Engelbert K., Kopp Georg, w: Lexikon für Theologie und Kirche, Bd. 6, herausg. von J. Höfer, K. Rahner, Freiburg im Br. 1961, kol. 537-538. [Google Scholar]
  33. Estreicher S., Bobrzyński Michał, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 2, red. zbior., Kraków 1936, s. 165-168. [Google Scholar]
  34. Gawlik M., Szczepaniak J., Księża katecheci diecezji krakowskiej 1880-1939. Słownik biograficzny, Kraków 2000. [Google Scholar]
  35. Góra B., Prasa lwowska w dwudziestoleciu międzywojennym: próba bibliografii, Kraków 1994. [Google Scholar]
  36. Grodziski S., Piekosiński Franciszek Ksawery, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 26, red. zbior., Wrocław 1981, s. 77-81. [Google Scholar]
  37. Gruscha Anton Josef, w: Österreichisches Biographisches Lexikon, Bd. 2, herausg. von L. Santifaller, Graz-Köln 1959, s. 95. [Google Scholar]
  38. Hahn W., Kronika Uniwersytetu Lwowskiego, cz. 2: (1898/9-1909/10), Lwów 1912. [Google Scholar]
  39. Hartel Wilhelm Ritter von, w: Österreichisches Biographisches Lexikon, Bd. 2, herausg. von L. Santifaller, Graz-Köln 1959, s. 192. [Google Scholar]
  40. Herod P.E., Tylus S., Symon Franciszek Albin, w: Encyklopedia Katolicka, t. 18, red. zbior., Lublin 2013, kol. 1314-1315. [Google Scholar]
  41. Jagosz M., Nikiel Karol, w: Słownik Polskich Teologów Katolickich, t. 6, red. L. Grzebień, Warszawa 1983, s. 547-548. [Google Scholar]
  42. Jasińska-Wojtkowska M., Wokół „Legend” Andrzeja Niemojewskiego”, „Roczniki Humanistyczne”, 1998, t. 46, z. 1, s. 411-428. [Google Scholar]
  43. Kaczmarski R., Stojałowski Stanisław, w: Słownik Biograficzny Katolicyzmu Społecznego w Polsce, t. 3, red. zbior., Lublin 1995, s. 86-89. [Google Scholar]
  44. Kałużny J., Czy ks. Józef Bilczewski był kandydatem do objęcia katedry dogmatyki na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego?, „Perspektywy Kultury”, 2023 (w druku). [Google Scholar]
  45. Klerycy z ziem polskich, litewskich i pruskich święceni w Rzymie ((XVI – pocz. XX wieku), oprac. S. Jujeczka, Wrocław 1918. [Google Scholar]
  46. Kopiec J., Biskup Józef Sebastian Pelczar i Papieski Instytut Polski w Rzymie, w: Święty Józef Sebastian Pelczar (1842-1924). Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego i biskup przemyski, red. A. Kubiś, J. Wołczański, Kraków 2005, s. 403-411. [Google Scholar]
  47. Kordel M., Świętej pamięci ksiądz Jan Trzopiński 1855–1931. Prałat Jego Świątobliwości i proboszcz w Kochawinie. (Wspomnienie pośmiertnie), Lwów 1931. [Google Scholar]
  48. Korolewśkyj K., Mytropołyt Andrej Szeptyćkyj (1865-1944), Lwiw 2014. [Google Scholar]
  49. Kracik J., Puzyna Jan Duklan Maurycy Paweł, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 29, red. zbior., Wrocław 1986, s. 488-491. [Google Scholar]
  50. Krasowski K., Biskupi katoliccy II Rzeczypospolitej. Słownik biograficzny, Poznań 1996. [Google Scholar]
  51. Księga pamiątkowa pięćsetletniego jubileuszu odnowienia Uniwersytetu Jagiellońskiego, red. L. Cyfrowicz, Kraków 1901. [Google Scholar]
  52. Kudasiewicz Romuald, w: Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, oprac. L. Grzebień, Kraków 1996, s. 342. [Google Scholar]
  53. Kumor B., Diecezja tarnowska. Dzieje ustroju i organizacji 1786-1985, Kraków 1985. [Google Scholar]
  54. Kumor B., Nominacja biskupa Józefa Sebastiana Pelczara na biskupa przemyskiego ob. łac. w 1900 r., „Saceculum Christianum”, 1(1994), nr 2, s. 233-236. [Google Scholar]
  55. Kumor B., Obsada metropolii lwowskiej obrządku łacińskiego w latach 1772-1918, „Analecta Cracoviensia”, 1977, t. 9, s. 465-468. [Google Scholar]
  56. Kuś J., Rola abpa J. Bilczewskiego w rozwiązywaniu niektórych spraw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego na początku XX stulecia, „Studia Lubaczoviensia”, 1984, nr 2, s. 101-112. [Google Scholar]
  57. Kuźmak K., Jadwiga Andegaweńska, w: Encyklopedia Katolicka, t. 7, red. zbior., Lublin 1997, kol. 658-661. [Google Scholar]
  58. Lechicki C., Lenkiewicz Zygmunt w: Polski Słownik Biograficzny, t. 17, red. zbior., Wrocław 1972, s. 59-60. [Google Scholar]
  59. Leśniakiewicz M., Woźniak B., Parafia w Suchej Beskidzkiej, Wadowice-Sucha Beskidzka 2008. [Google Scholar]
  60. Lorenz R., Koerber Ernest von, w: Österreichisches Biographisches Lexikon, Bd. 4, herausg. von L. Santifaller, Wien-Köln-Graz 1969, s. 44-45. [Google Scholar]
  61. Łacek M., Sodalicja Mariańska, w: Encyklopedia Katolicka, t. 18, red. zbior., Lublin 2013, kol. 521-525. [Google Scholar]
  62. Metropolita Andrzej Szeptycki. Studia i materiały, red. A. A. Zięba, Kraków 1994. [Google Scholar]
  63. Micewski B., Pawlicki Stefan, w: Encyklopedia Katolicka, t. 15, red. zbior., Lublin 2011, kol. 147. [Google Scholar]
  64. Micewski B., Skrochowski Eustachy, w: Encyklopedia Katolicka, t. 18, red. zbior. Lublin 2013, kol. 312. [Google Scholar]
  65. Micewski B., Smolikowski Paweł, w: Encyklopedia Katolicka, t. 18, red. zbior., Lublin, kol. 457. [Google Scholar]
  66. Migas S., Ksiądz prałat Jan Trzopiński twórca Kochawiny, Kraków 1992. [Google Scholar]
  67. Morawski Marian Ignacy, w: Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, oprac. L. Grzebień, Kraków 1996, s. 438. [Google Scholar]
  68. Panuś K., Łubieński Bernard, w: Encyklopedia Katolicka, t. 11, red. zbior., Lublin 2006, kol. 572-573. [Google Scholar]
  69. Perkowska U., Jubileusze Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2000. [Google Scholar]
  70. Piber A., Stankiewicz W., Andrzej Niemojewski, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 23, red. zbior., Wrocław 1978, s. 3-10; [Google Scholar]
  71. Piech S., Wydział Teologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1880-1939, Kraków 1995. [Google Scholar]
  72. Pilch Z., Bandurski Władysław, w: Encyklopedia Katolicka, t. 1, red. F. Gryglewicz, R. Łukaszyk, Z. Sułowski, Lublin 1985, kol. 1300. [Google Scholar]
  73. Polskie czasopisma religijno-społeczne w XIX wieku. Materiały do katalogu, pr. zbior., Warszawa-Lublin 1988. [Google Scholar]
  74. Posch A., Rampolla del Tindaro Mariano, w: Lexikon für Theologie und Kirche, Bd. 8, herausg. von J. Höfer, K. Rahner, Freiburg im Br. 1986, kol. 985-986. [Google Scholar]
  75. Rachwał S., Ks. biskup dr Władysław Bandurski. Wzór kapłana-Polaka, Lwów 1913. [Google Scholar]
  76. Sanak M., Ksiądz Eustachy Skrochowski (1843-1895) jako badacz starożytności chrześcijańskiej, w: Starożytność chrześcijańska. Materiały zebrane, red. J. C. Kałużny, t. 4, Kraków 2016, s. 117–150. [Google Scholar]
  77. Skrzyniarz R., Popiel Wincenty, w: Encyklopedia Katolicka, t. 15, red. zbior., Lublin 2011, kol. 1417. [Google Scholar]
  78. Soprych J., Biskup tarnowski Franciszek Lisowski (1876-1939). Teolog i duszpasterz, Tarnów 2017. [Google Scholar]
  79. Spiechowicz W., Z dziejów krakowskiego seminarium nauczycielskiego. (Pierwsza organizacja socjalistyczna w Krakowie), „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Krakowie”, 1965, z. 20, s. 137-174. [Google Scholar]
  80. Stanisław Stojałowski, w: Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, oprac. L. Grzebień, Kraków 1996, s. 647. [Google Scholar]
  81. -lecie Papieskiego Kolegium Polskiego w Rzymie, [Rzym] 1966. [Google Scholar]
  82. Szczurowski R., Ksiądz Wincenty Smoczyński – przewodnik pielgrzymów do Rzymu w latach 1888-1900, „Nasza Przeszłość”, 1999, t. 91, s. 301-330. [Google Scholar]
  83. Święty Józef Sebastian Pelczar (1842-1924). Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego i biskup przemyski, red. A. Kubiś, J. Wołczański, Kraków 2005. [Google Scholar]
  84. Tupikowski J., Gabryl Franciszek, w: Encyklopedia Filozofii Polskiej, t. 1, red. zbior., Lublin 2011, s. 399-400. [Google Scholar]
  85. Wiśniewski J., Dzieje Olkusza, jego kościołów i pamiątek, Mariówka 1933. [Google Scholar]
  86. Wołczański J., Biogram i bibliografia prac drukowanych błogosławionego Józefa Bilczewskiego za lata 1888-1929, w: Błogosławiony Józef Bilczewski arcybiskup metropolita lwowski obrządku łacińskiego, red. J. Wołczański, Kraków 2003, s. 17-47. [Google Scholar]
  87. Wołczański J., Działalność dydaktyczno-naukowa ks. Jana Ślósarza na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Lwowskiego w latach 1886-1903, „Studia Polonijne”, 2020, t. 41, s. 103-124. [Google Scholar]
  88. Wołczański J., Listy abp. Józefa Teodorowicza do abp. Józefa Bilczewskiego z lat 1900-1923, w: Arcybiskup Józef Teodorowicz (1864-1938). Studia i materiały, oprac. J. Wołczański, Kraków 2017, s. 93-243. [Google Scholar]
  89. Wołczański J., Listy biskupa Józefa Sebastiana Pelczara do arcybiskupa Józefa Bilczewskiego z lat 1889-1923, w: Święty Józef Sebastian Pelczar (1842-1924). Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego i biskup przemyski, red. A. Kubiś, J. Wołczański, Kraków 2005, s. 207-358. [Google Scholar]
  90. Wołczański J., Listy biskupa Leona Wałęgi do arcybiskupa Józefa Bilczewskiego z lat 1900-1922, „Nasza Przeszłość”, 1998, t. 90, s. 181-386. [Google Scholar]
  91. Wołczański J., Wałęga Leon, w: Słownik Biograficzny Katolicyzmu Społecznego w Polsce, t. 3, red. zbior., Lublin 1995, s. 166-169. [Google Scholar]
  92. Wołczański J., Lwowska sufragania Jana Puzyny w opinii bp. Leona Wałęgi, „Analecta Cracvoviensia”, 1999, t. 30-31, s. 607-624. [Google Scholar]
  93. Wołczański J., Wydział Teologiczny Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie 1918-1939, Kraków 2002. [Google Scholar]
  94. Wołczański J., Wydział Teologiczny, w: Academia militans. Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie, red. A. Redzik, Kraków 2017, s. 293-383. [Google Scholar]
  95. Wyczawski H.E., Pelczar Józef Sebastian, w: Słownik Polskich Teologów Katolickich, t. 3, red. H. E. Wyczawski. Warszawa 1982, s. 335-346. [Google Scholar]
  96. Wyczawski H.E., Smoczyński Wincenty, w: Słownik Polskich Teologów Katolickich, t. 4, red. H.E. Wyczawski, Warszawa 1983, s. 110-113. [Google Scholar]
  97. Wysocki W.J., Żak A.C., Biskup Władysław Bandurski, Pruszków 1997. [Google Scholar]
  98. Zdrada J., Pilat Tadeusz, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 26, red. zbior., Wrocław 1981, s. 237-239. [Google Scholar]
  99. Zielińska T., Poczet polskich rodów arystokratycznych, Warszawa 1997. [Google Scholar]
  100. Zieliński Z., Leon XIII, w: Encyklopedia Katolicka, t. 10, red. zbior., Lublin 2004, kol. 777-778. [Google Scholar]
  101. Zieliński Z., Pius X, w: Encyklopedia Katolicka, t. 15, red. zbior., Lublin 2011, kol. 756-758. [Google Scholar]
  102. Żukowski P., Profesorowie Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 2: 1780-2012, Kraków 2014. [Google Scholar]
  103. Źródło: Spis osób pochowanych na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie, http://cmentarium.sowa.website.pl › spis Rakow, poz. 1667. Dostęp 23 IV 2021 r. [Google Scholar]
  104. Źródło: Odo Bujwid – Wikipedia, wolna encyklopedia, https://pl.wikipedia.org › wiki › Odo_Bujwid. Dostęp 23 IV 2021 r. [Google Scholar]
  105. Źródło: Cmentarz Parafialny w Suchej Beskidzkiej - Mogily.pl, http://mogily.pl › suchabeskidzka › znani-zmarli. Dostęp 24 IV 2021 r. [Google Scholar]
  106. Źródło: Ks. Jan Nepomucen Łukowski - wlkp24.info, https://wlkp24.info › ks-jan-nepomucen-lukowski. Dostęp 24 IV 2021 r. [Google Scholar]
  107. Źródło: Podział administracyjny Kościoła katolickiego na Węgrzech ..., https://pl.wikipedia.org › wiki. Dostęp 25 V 2021 r. [Google Scholar]
  108. Źródło: Archidiecezja lublańska – Wikipedia, wolna encyklopedia, pl.wikipedia.org › wiki › Archidiecezja_lublańska. Dane z 28 IV 2021 r. [Google Scholar]
  109. Źródło: Rajner Ferdynand Habsburg https://pl.wikipedia.org › wiki › Rajner_Ferdynand_Ha... Dostęp 22 I 2022 r. [Google Scholar]
  110. Źródło: Gaetano Bisleti – Wikipedia, wolna encyklopedia, https://pl.wikipedia.org › wiki › Gaetano_Bisleti. Dostęp 25 IV 2021 r. [Google Scholar]
  111. Źródło: Ludwik Zygmunt Dębicki – Wikipedia, wolna encyklopedi, https://pl.wikipedia.org › wiki ›. Dostęp 25 IV 2021 r. [Google Scholar]
  112. Źródło: Lorenzo Perosi – Wikipedia, wolna encyklopedia, https://pl.wikipedia.org › wiki › Lorenzo_Perosi. Dostęp 26 IV 2021 r. [Google Scholar]
  113. Źródło: Domenico Ferrata – Wikipedia, wolna encyklopedia, https://pl.wikipedia.org › wiki › Domenico_Ferrata. Dostęp 26 IV 2021 r. [Google Scholar]
  114. Źródło: Bolesław Wicherkiewicz – Wikipedia, wolna encyklopedia, pl.wikipedia.org › wiki › Bolesław_Wicherkiewicz. Dostęp 28 IV 2021 r. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.