Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 137 Nr 2 (2022): Our Past

Artykuły

The Tree of Jesse and the Passion content in the setting of the Altar of the Holy Cross in the post-Dominican church in Klimontów

DOI: https://doi.org/10.52204/np.2022.137.2.145-176  [Google Scholar]
Opublikowane: 31.12.2022

Abstrakt

The article presents issues concerning the interpretation of the prophecy of Isaiah (11, 1-3) in the works of religious art. One of these works is the altar in the post-Dominican church in Klimontów near Sandomierz. The town belonged to the Ossoliński family from the 15th century. In the first half of the 17th century, a Dominican church and monastery were built in Klimontów. In the altar, made around mid-17th century, there is a carved and gilded wood of Jesse. The image of the Tree of Jesse surrounds the main part of the altar. It presents the content of the passions (from the top: the Veil of St Veronica, Judgment on Jesus, crucifix). The author of the article discusses the meaning of individual parts of the altar. He emphasizes that the content of the Virgin Mary – which appears in other representations of the Tree of Jesse – has not been shown in it. In the altar the following idea was realized: announcement – fulfilment (an event from the New Testament is the fulfilment of what was announced in the Old Testament). In this case, the Tree of Jesse (the genealogy of Christ) foreshadows a Saviour from the lineage of David. He is the king who triumphs from the cross.

Bibliografia

  1. Bania Z., Kolegiata w Klimontowie – jak naśladowano architekturę rzymską i jak się kojarzyła Bazylika Św. Piotra na Watykanie, [in:] Studia nad sztuką Renesansu i Baroku, vol. 10. Programy ideowe w przedsięwzięciach artystycznych w XVI-XVIII wieku, ed. J. Rolska-Boruch, Lublin, pp. 35-44. [Google Scholar]
  2. Biernacka M. Niepokalane Poczęcie [in:] M. Biernacka, T. Dziubecki, H. Graczyk, J. S. Pasierb, Maryja Matka Chrystusa, Ikonografia Nowożytnej Sztuki Kościelnej w Polsce, ed. J. S. Pasierb. Vol. 1. Nowy Testament, Warszawa 1987, pp. 27-93. [Google Scholar]
  3. Błaszczyk J., Wyobrażenie Drzewa Jessego w sztuce średniowiecznej, [in:] Wielkopolska – Polska – Europa. Studia dedykowane Alicji Karłowskiej-Kamzowej, ed. J. Wiesiołowski, cooperation J. Kowalski, Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Wydział Nauk o Sztuce. Prace Komisji Historii Sztuki, Poznań 2006, vol. 34, pp. 237-258. [Google Scholar]
  4. Bochnak A., Kolegiata Świętego Józefa w Klimontowie, Kraków 1925. [Google Scholar]
  5. Braida F., L’invention iconographique du songe de l’Arbre de Jessé, [in:] Le rêve médiéval, eds. A. Corbellari, J. – Y. Tilliette, Recherches et Rencontres. Publications de la Faculté des Lettres de l’Université de Genève, 25, Genève 2007, pp. 137-171. [Google Scholar]
  6. Corblet J., Etude iconographique sur l’arbre de Jessé, Paris 1860. [Google Scholar]
  7. Davy M. – M., Symbolika romańska (XII w.), trans. K. Wakar, La Nouvelle Marianne. Nowa Marianna, Warszawa 2001. [Google Scholar]
  8. Domasłowski J., Karłowska-Kamzowa A., Kornecki M., Małkiewiczówna H., Gotyckie malarstwo ścienne w Polsce, Poznań 1984. [Google Scholar]
  9. Droga krzyżowa. Dzieje nabożeństwa i antologia współczesnych tekstów, by J. J. Kopeć, Poznań 1975. [Google Scholar]
  10. Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku. Vol. 1. Małopolska, part 1. Wiek XV-XVI, ed. A. Kawecka-Gryczowa, Wrocław – 1983. [Google Scholar]
  11. Dziubecki T., Ikonografia Męki Chrystusa w nowożytnym malarstwie kościelnym w Polsce, Warszawa 1996. [Google Scholar]
  12. Forstner D., Świat symboliki chrześcijańskiej, trans. W. Zakrzewska, P. Pachciarek, R. Turzyński, Warszawa 1990. [Google Scholar]
  13. Frey-Stecowa B., Ryciny w Officium Beatae Mariae Virginis z antwerpskiej oficyny wydawniczej „Officina Plantiniana” i ich recepcja w sztuce polskiej XVII wieku, [in:] Inspiracje grafiką europejską w sztuce polskiej. Czasy nowożytne, eds. K. Moisan-Jabłońska, K. Ponińska, Warszawa 2010, pp. 79-99. [Google Scholar]
  14. Genealogia, oprac. W. Dworzaczek, Warszawa 1959. [Google Scholar]
  15. Gadomski J., Wit Stwosz w Krakowie – pytania bez odpowiedzi, [in:] Wokół Wita Stwosza. Wystawa w Muzeum Narodowym w Krakowie marzec – maj 2005, eds. D. Horzela, A. Organisty, Kraków 2004, pp. 19-29. [Google Scholar]
  16. Goetel-Kopffowa M., Konarski Jan, [in:] Polski słownik biograficzny, vol. 13, Wrocław-Warszawa-Kraków 1967-1968, pp. 458-461. [Google Scholar]
  17. Graboś E., Malowidła w klasztorze Ojców Dominikanów w Klimontowie, „Zeszyty Sandomierskie”, 4(1997) No. 6, pp. 41-45. [Google Scholar]
  18. Graboś E. Tajemnice klasztoru na wzgórzu, [in:] E. Niebelski, W dobrach Ossolińskich. Klimontów i okolice, Klimontów 1999, pp. 111-136. [Google Scholar]
  19. Guerreau-Jalabert A., L’arbre de Jessé et l’ordre ecclésiastique de la parenté, [in:] Marie. Le culte de la Vierge dans la societé médiévale, eds. D. Iogna-Prat, E. Palazzo, D. Russo, Paris 1996, pp. 137-170. [Google Scholar]
  20. Heuschen J., Burkard J., Stammbaum Jesu, [in:] Bibel Lexikon, kol. 1633-1635. [Google Scholar]
  21. Jażdżewski K., Biblia Henrykowska IF 13 i Psałterz trzebnicki IF 440. Dzieła kaligraficzne cystersa lubiąskiego z l. 1238-1245, „Studia Źródłoznawcze”, 25(1980), pp. 109-119. [Google Scholar]
  22. Jemielity W., Brok, [in:] Encyklopedia Katolicka (KUL), vol. 2, Lublin 1985, kol. 1087. [Google Scholar]
  23. Johnson J. R., The Tree of Jesse Window od Chartres: Laudes regiae, „Speculum. A Journal of Mediaeval Studies”, 36(1961) No. 1, pp. 1-22. [Google Scholar]
  24. Jurkowlaniec G., Chrystus Umęczony. Ikonografia w Polsce od XIII do XVI wieku, Warszawa 2001. [Google Scholar]
  25. Kalinowski L., Virga versatur. Uwagi na temat ikonografii witraży romańskich z Arnstein nad rzeką Lahn, [in:] ibid, Speculum artis. Treści dzieła sztuki średniowiecza i renesansu, Warszawa 1989, pp. 603-633. [Google Scholar]
  26. Karłowska-Kamzowa A., Malarstwo śląskie 1250-1450, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1979. [Google Scholar]
  27. Katalog zabytków sztuki w Polsce, vol. 3. Województwo kieleckie, z. 11. Powiat sandomierski, by J. Łoziński, T. Przypkowski, Warszawa 1962. [Google Scholar]
  28. Katalog zabytków sztuki w Polsce, vol. 5. Województwo poznańskie, eds. T. Ruszczyński, A. Sławska, z. 15. Powiat obornicki, by J. Galicka, J. Kaczorowska, H. Sygietyńska, Warszawa 1965. [Google Scholar]
  29. Katalog zabytków sztuki w Polsce, vol. 7. Województwo opolskie, z. 13. Powiat raciborski, by T. Chrzanowski, M. Kornecki, Warszawa 1967. [Google Scholar]
  30. Kiciński S., Życie codzienne dominikanów w Klimontowie u schyłku XVII i w początkach XIX stulecia, [in:] Kościół katolicki w Małopolsce w średniowieczu i we wczesnym okresie nowożytnym, eds. W. Kowalski, J. Muszyńska, Kielce-Gdańsk 2001, pp. 115-149. [Google Scholar]
  31. Klapisch-Zuber Ch., L’Arbre des familles, Paris 2003. [Google Scholar]
  32. Kobielus S., Krzyż Chrystusa. Od znaku i figury do symbolu i metafory, Warszawa 2000. [Google Scholar]
  33. Kopeć J. J., Droga krzyżowa, [in:] Encyklopedia Katolicka (KUL), vol. 4, Lublin 1983, kol. 215-221. [Google Scholar]
  34. Kopeć J. J., Męka Pańska w religijnej kulturze polskiego średniowiecza. Studium nad pasyjnymi motywami i tekstami liturgicznymi, Textus et Studia Historiam Theologiae in Polonia Exciltae Spectantia Warszawa 1975. [Google Scholar]
  35. Kozioł A., Angelus Silesius, Bernhard Rosa i Michael Willmann, czyli sztuka i mistyka na Śląsku w czasach baroku, Wrocław 2006. [Google Scholar]
  36. Kozioł A., Rysunki Michaela Willmanna (1630-1706), Wrocław 2000. [Google Scholar]
  37. Kuczman K., Samek J., Drzewo Jessego, [in:] Encyklopedia katolicka (KUL), vol. 4, Lublin 1983, kol. 247-250. [Google Scholar]
  38. Kukliński W., Miasto prywatne Klimontów i jego kościoły, Sandomierz 1911. [Google Scholar]
  39. Langkammer H., Boże Narodzenie w świetle Nowego Testamentu, Bibliotheca Biblica, ed. M. Rosik. Wrocław 2011. [Google Scholar]
  40. Ligtenberg R., Die Genealogie von Christus in de Beeldende Kunst der Middeleeuwen, Voornamelijk van het westen, „Oudheikundig Jaarboek”, 9(1929), pp. 3-54. [Google Scholar]
  41. Lohfink N., Geschlechtsregister, [in:] Bibel Lexikon, ed. H. Haag, Einsideln – Zürich – Köln 1986, kol. 574-576. [Google Scholar]
  42. Malarstwo gotyckie w Polsce, eds. A. S. Labuda, K. Seconiska, współpraca A. Włodarek et al, vol. 1-3, Dzieje Sztuki Polskiej, vol. 2, part 3, Warszawa 2004. [Google Scholar]
  43. Mâle E., L’art. Religieux du XIIe siècle en France, Paris 1928. [Google Scholar]
  44. Mâle E., L’art. Religieux de la fin du Moyen Âge en France. Etude sur l’iconographie du Moyen Âge et sur ses sources d’inspiration, Paris 1995. [Google Scholar]
  45. Mandranges E., Mandranges J., L’Arbre de Jessé. De la racine à l’esprit, Gémenos 2007. [Google Scholar]
  46. Muczkowski J., Zbiór odcisków drzeworytów w różnych dziełach polskich w XVI i XVII wieku odbitych, a teraz w Bibliotece Uniwersytetu Jagiellońskiego zachowanych, Kraków 1849. [Google Scholar]
  47. Niebelski E., Dominikanie w Klimontowie Sandomierskim (1613-1901), [in:] Między Wisłą a Pilicą. Studia i materiały historyczne, vol. 6, eds. L. Michalska-Bracha, B. Wojciechowska, Kielce 2005, pp. 83-99. [Google Scholar]
  48. Niebelski E., Klimontów, miasto prywatne rodu Ossolińskich 1240-1990, Klimontów 1993. [Google Scholar]
  49. Niebelski E., W dobrach Ossolińskich. Klimontów i okolice, Klimontów 1999. [Google Scholar]
  50. Pieradzka K., Jadwiga (zm. 1339), królowa Polski, żona Władysława Łokietka, [in:] Polski słownik biograficzny, vol. 10, Wrocław-Warszawa-Kraków 1962- 1964, pp. 290-291. [Google Scholar]
  51. Rozanow Z., E. Smulikowska, Zabytki sztuki Jasnej Góry. Architektura, rzeźba, malarstwo, Katowice 2009. [Google Scholar]
  52. Rupiewicz R., Sąd nad Jezusem. Studium ikonografii oraz źródeł od chrześcijańskiego antyku do nowożytności, Warszawa 2018. [Google Scholar]
  53. Samek J., Polskie złotnictwo, Wrocław 1988. [Google Scholar]
  54. Samek J., Problem aktualności tematu Drzewo Jessego w sztuce polskiej wieku siedemnastego (z zagadnień ikonograficznych w rzemiośle artystycznym), [in:] Prace z Historii Sztuki, iss. 11, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Warszawa 1973, 339, pp. 45-61. [Google Scholar]
  55. Samek J., Res – imagines. Ze studiów nad rzemiosłem artystycznym czasów nowożytnych w Polsce (lata 1600-1800), „Rocznik Historii Sztuki”, 8(1970), pp. 197-248. [Google Scholar]
  56. Samek J., Zapomniane źródło inspiracji predelli ołtarza Wita Stwosza w kościele Mariackim w Krakowie, „Folia Historiae Artium”, 15(1979), pp. 25-40. [Google Scholar]
  57. Schiller G., Ikonographie der christlichen Kunst, vol. 1, Güsterlach 1966. [Google Scholar]
  58. Skubiszewski P., Malarstwo karolińskie i przedromańskie, Malarstwo europejskie w średniowieczu, 1, Warszawa 1973. [Google Scholar]
  59. Smulikowska E., Skarbiec Jasnogórski – narodu skarbnica, [in:] Jasnogórska Bogarodzica 1382-1982, ed. J. Majdecki, Warszawa 1987, pp. 85-152. [Google Scholar]
  60. Sztuka polska przedromańska i romańska do schyłku XIII wieku, ed. M. Walicki, vol. 1, Dzieje Sztuki polskiej, vol. 1, Warszawa 1971. [Google Scholar]
  61. Tabor D., Iluminacje cysterskich kodeksów śląskich XIII wieku, Kraków 2004. [Google Scholar]
  62. Thérel M. – L., Comment la patrologie peut éclairer l’archeologie? A propos de l’Arbre de Jessé et des statues-colonnes de Saint – Denis, „Cahiers de Civilisation Médiévale”, 6(1963), pp. 145-158. [Google Scholar]
  63. Vlaamse Kunst van de oovsprong tot heden, eds. H. Liebaers, V. Vermeersch, Atwerpen 1990. [Google Scholar]
  64. Watson A., The Early Iconography of the Tree of Jesse, Oxford-London 1934. [Google Scholar]
  65. Wąsowicz H., Kalendarz ksiąg liturgicznych Krakowa do połowy 16 wieku, Lublin 1995. [Google Scholar]
  66. Wirth J., L’image à l’époque romane, Paris 2005. [Google Scholar]
  67. Witkowska A., Nastalska-Wiśnicka J., Ku ozdobie i obronie Rzeczypospolitej. Maryjne miejsca święte w drukach staropolskich, Lublin 2013. [Google Scholar]
  68. Zub J., Klimontów – kolegiata, klasztor dominikański, Tarnobrzeg 2001. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.