Ir al menú de navegación principal Ir al contenido principal Ir al pie de página del sitio

Vol. 96 (2001): Nasza Przeszłość

Artykuły

Działalność fundacyjno-donacyjna księcia Kazimierza Konradowica na rzecz cystersów w Wielkopolsce, na Kujawach i Pomorzu

  • Gerard Kucharski
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2001.96.447-492  [Google Scholar]
Publicado: 2001-12-30

Resumen

O fundacjach i darowiznach księcia Kazimierza Konradowca na rzecz cystersów w Wielkopolsce, Kujawach i Pomorzu wiemy z nielicznych zachowanych dokumentów. Trzykrotnie składał datki na rzecz Opactwa w Lądzie; większość z nich to stosunkowo drobne dary. Pierwszą darowiznę opactwo otrzymało od księcia w 1241 r. W jego skład wchodziły dwie wsie Głowiejewo i Wrąbczyn wraz z immunitetami; w zamian zajął wieś Koszanów. W 1250 r. udzielił opactwu pozwolenia na lokację miasta lokowanego na prawie niemieckim w miejscu zwanym Kościołem (później miał stać się miastem Lądek). W następnym roku (1251) zatwierdził (fałszywy) przywilej wydany rzekomo przez swojego dziadka Kazimierza Sprawiedliwego w 1150 roku dla wsi opackich Kłobia i Choceń. Jeśli chodzi o klasztor byszewski, którego współzałożycielem był Kazimierz (wraz ze swym kanclerzem Mikołajem), żaden z jego majątków nie był tak ważny jak ten z 25 lipca 1250 r. Obejmował Byszewo i inne wsie podarowane przez Mikołaja i bardzo obszerną kartę immunitetów gospodarczych. Następna darowizna Kazimierza miała miejsce w latach 1250-1267 (prawdopodobnie 1257); w dokumencie wymieniono dwie wsie Trzęsacz i Włóki oraz kartę immunitetów. Darowizna księcia dla cystersów ze Szpetala obejmowała dwanaście wsi opackich oraz pewne immunitety, których dokładny charakter nie jest znany. Darowizna ta datowana jest (najprawdopodobniej) na rok 1259. Ponieważ już wtedy wydawało się, że klasztor ma upaść, obecność kilkunastu wsi mogła służyć jako ratunek i zachęta do odbudowy. Opactwo Cystersów w Oliwie otrzymało od Kazimierza w 1252 roku zwolnienie ze wszystkich nakładanych przez państwo podatków lądowych i morskich. Fundacje i datki Kazimierza Konradowca na rzecz cystersów w Wielkopolsce, Kujawach i Pomorzu wyglądają jak realizacja przemyślanego i dobrze zorganizowanego planu, mającego na celu wzmocnienie jego pozycji zarówno w kraju, jak i za granicą. Impuls do obdarowania cystersów z Byszewa, Szpetala, Lądu i Oliwy tak licznymi darowiznami zrodził się z szeregu motywów – religijnych, społecznych, politycznych, cywilizacyjnych – z których bardzo trudno wskazać dominujący. Najprawdopodobniej ich balans zmieniał się w zależności od przypadku. Wydaje się jednak prawdopodobne, że wraz ze zmianą sytuacji politycznej na terenach kontrolowanych przez Kazimierza, w jego decyzjach coraz większą rolę odgrywały względy polityczne, które tak niezmiennie przynosiły korzyści zakonowi cystersów.

Citas

  1. Arnold S., Władztwo biskupie na grodzie wołborskim w wieku XIII, Warszawa 1921. [Google Scholar]
  2. Chłopocka H., Fundacje cysterskie w Polsce średniowiecznej w poglądach historiografii polskiej, w: Historia i kultura cystersów w dawnej Polsce i ich europejskie związki, Poznań 1987. [Google Scholar]
  3. Fijałek J., Ustalenie chronologii biskupów włocławskich, „Przewodnik Naukowy i Literacki” 1894. [Google Scholar]
  4. Kłoczowski J., Zakony na ziemiach polskich w wiekach średnich, w: Kościół w Polsce, Kraków 1966. [Google Scholar]
  5. Maleczyński K., Kilka nieznanych dokumentów z XIII w. przeważnie z archiwów poznańskich, 1926. [Google Scholar]
  6. Matuszewski J., Immunitet ekonomiczny w dobrach Kościoła w Polsce do roku 1381, Poznań 1936. [Google Scholar]
  7. Michałowski R., Princeps fundator. Studium z dziejów kultury politycznej w Polsce X-XIII wieku, Warszawa 1989. [Google Scholar]
  8. Michałowski R., Klasztor prywatny w Niemczech IX-XII w. jako fakt religijny i społeczny. Wybrane zagadnienia, w: Niemcy-Polska w średniowieczu, Poznań 1986. [Google Scholar]
  9. Mitkowski J., Początki klasztoru cystersów w Sulejowie. Studia nad dokumentami, fundacją i rozwojem uposażenia do końca XIII wieku, Poznań 1949. [Google Scholar]
  10. Waraczewski H., Proces fundacyjny klasztoru cystersów w Lądzie1 nad Wartą,, w: Dzieje, kultura artystyczna i umysłowa polskich cystersów od średniowiecza do końca XVIII wieku,1994. [Google Scholar]
  11. Wędzki A., Ląd, w: Słownik starożytności słowiańskich, t. 8, Wrocław 1996. [Google Scholar]

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.