Zur Hauptnavigation springen Zum Inhalt springen Zur Fußzeile springen
##common.pageHeaderLogo.altText##

Bd. 30 (2023)

Artykuły

Ks. Józef Czach (1888-1957) – kapłan diecezji przemyskiej Bohater wojny polsko-bolszewickiej, który przeżył dwa niemieckie obozy koncentracyjne

  • Bogusław Szwedo
DOI: https://doi.org/10.52097/rs.2023.177-185  [Google Scholar]
Veröffentlicht: 2024-10-25

Abstract

Przedmiotem artykułu jest przedstawienie postaci księdza Józefa Czacha, kapłana diecezji przemyskiej. W 1915 roku został powołany do służby w armii austro-węgierskiej. Był kapelanem w szpitalach polowych, a także w 40 pułku piechoty walczącym na froncie wschodnim. W 1919 roku ochotniczo wstąpił do Wojska Polskiego. Był kapelanem w szpitalu polowym oraz proboszczem 1 Dywizji Jazdy. Za bohaterstwo w wojnie polsko-bolszewickiej został odznaczony Krzyżem Walecznych, jako jeden z niewielu kapelanów tej wojny. W latach 1921-1939 pełnił posługę kapelańską w garnizonach Wojska Polskiego w Grudziądzu, Chojnicach, Dubnie, Kołomyi, Mołodecznie, Modlinie i Tarnopolu. W kampanii polskiej 1939 roku był proboszczem 12 Dywizji Piechoty wchodzącej w skład Armii „Prusy”. Po rozbiciu tej jednostki dostał się do niewoli niemieckiej. Przebywał w oflagach w Prenzlau, Murnau i Rotenburgu. W 1940 roku po pogwałceniu przez Niemców konwencji haskiej został umieszczony w obozie koncentracyjnym w Buchenwald. W 1942 roku przewieziono go do KL Dachau. W 1945 roku odzyskał wolność. Był duszpasterzem Polaków w Niemczech, a od 1950 roku duszpasterzem polonijnym w USA.

Literaturhinweise

  1. Wojskowe Biuro Historyczne AP I.481.C.5373. [Google Scholar]
  2. Archiwum Archidiecezjalne w Przemyślu, Tabela Służbowa ks. Józefa Czacha. [Google Scholar]
  3. Bemben S., Udział duchowieństwa diecezji przemyskiej ob. łac. w dziele odzyskania niepodległości przez Polskę (1914-1918), „Premislia Christiana”, XVII (2016/2017). [Google Scholar]
  4. Catalogus ecclesiarum et cleri archidioecesis vilnensis pro Anno Domini 1926, Vilnae 1926; toż na rok 1927. [Google Scholar]
  5. Cygan W. K., Wysocki W. J., „Kampania polska” 1939 roku (kampania wrześniowo-październikowa), w: Kapelani wrześniowi. Służba duszpasterska w Wojsku Polskim w 1939 r. Dokumenty, relacje, opracowania, Warszawa 2001. [Google Scholar]
  6. Czernicki Z. A., Schematyzm Kościoła Rzymsko-Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej z mapą diecezji i dodatkiem spisu polskich parafii i polskiego duchowieństwa w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Stan z 1 stycznia 1925 r., Kraków 1925. [Google Scholar]
  7. Dobosz W., Ś.p. ks. Józef Czach, „Kronika Diecezji Przemyskiej”, 1957, z. 11-12, s. 353-354. [Google Scholar]
  8. Elenchus cleri dioecesis rit. lat. premislensis pro Anno Domini 1921, Premisliae 1921; toż na lata: 1923 i 1924. [Google Scholar]
  9. Informator Kościoła katolickiego w Polsce 1935-1937, Warszawa 1936. [Google Scholar]
  10. Kapelani wrześniowi. Służba duszpasterska w Wojsku Polskim w 1939 r. Dokumenty, relacje, opracowania, red. Wiesław Jan Wysocki, Warszawa 2001. [Google Scholar]
  11. Lista starszeństwa oficerów zawodowych, Warszawa 1922. [Google Scholar]
  12. Pierwsza lista oficerów rezerwowych W. P., Warszawa 1921. [Google Scholar]
  13. Ochenduszko T., Leksykon nauczycieli i wychowanków I Gimnazjum i Liceum w Rzeszowie urodzonych pomiędzy XVII wiekiem a 1945 rokiem, Rzeszów 2010. [Google Scholar]
  14. Podlewski S., Wierni Bogu i Ojczyźnie. Duchowieństwo katolickie w walce o niepodległość Polski w II wojnie światowej, Warszawa 1985. [Google Scholar]
  15. Pollack J., Jeńcy polscy w hitlerowskiej niewoli, Warszawa 1986. [Google Scholar]
  16. Rocznik oficerski, 1923, Warszawa 1923; toż na lata: 1924, 1928, 1932. [Google Scholar]
  17. Rybka R., Stepan K., Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939, Kraków 2003. [Google Scholar]
  18. Rybka R., Stepan K., Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006. [Google Scholar]
  19. Schematismus archidioecesis leopoliensis ritus latini 1933, Leopoli 1933; toż na lata: 1935, 1936, 1937, 1938 i 1939. [Google Scholar]
  20. Schematismus universi venerabilis cleri saecularis et regularis dioecesis rit. lat. premislensis pro AD 1909, Premisliae 1909; toż na lata: 1910, 1911, 1912, 1913, 1925, 1926, 1927, 1928, 1929, 1930, 1931, 1932, 1933, 1934, 1935 i 1937. [Google Scholar]
  21. Schematyzm diecezji przemyskiej ob. łac. na rok 1938, Przemyśl 1938 [Google Scholar]
  22. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Wyższego Gimnazyum w Rzeszowie za rok szkolny 1903, Rzeszów 1903; toż za rok 1904. [Google Scholar]
  23. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. II Gimnazyum w Rzeszowie za rok szkolny 1905, Rzeszów 1905; toż za lata: 1907, 1908, 1909 i 1910. [Google Scholar]
  24. Waszkiewicz Z., Duszpasterstwo w siłach zbrojnych Drugiej Rzeczypospolitej (1918-1939), Toruń 2000. [Google Scholar]
  25. Wykaz duchowieństwa wojskowego oraz parafij, kościołów i kaplic wojskowych wyznania katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej na 1928 rok, Warszawa 1928; toż na lata: 1929, 1930, 1931 i 1932. [Google Scholar]
  26. Zych S., Diecezja przemyska obrządku łacińskiego w latach 1939-1944/1945, Przemyśl 2011. [Google Scholar]
  27. Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych, „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”, 1915, z. 6; toż, 1919, z. 5-7. [Google Scholar]
  28. XXV-lecie kapłaństwa kapelanów wojskowych. Ks. Józef Czach, st. kpl. W. P., „Rozkaz Wewnętrzny Biskupa Polowego Wojsk Polskich”, 1939, nr 10, s. 222-224. [Google Scholar]

Downloads

Keine Nutzungsdaten vorhanden.