Salta al menu principale di navigazione Salta al contenuto principale Salta al piè di pagina del sito
##common.pageHeaderLogo.altText##

V. 29 (2022)

Artykuły

Pieśni i inne formy śpiewane ku czci Św. Józefa jako wyraz kultu

  • Agnieszka Przywara
DOI: https://doi.org/10.52097/rs.2022.409-427  [Google Scholar]
Pubblicato: 2023-09-19

Abstract

Trudno sobie wyobrazić Mszę świętą lub inne nabożeństwo liturgiczne bez stosownie dobranych pieśni. To dzięki tego typu utworom modlitewne spotkania wspólnoty nabierają uroczystego charakteru. Polska pieśń kościelna jest postrzegana jako bardzo ważny element w dziejach polskiej kultury religijnej, gdyż rozwijając się przez wieki, spełniała i spełnia nadal określoną rolę nie tylko na płaszczyźnie wiary, ale i w życiu literackim, muzycznym i społecznym narodu. Dzięki pieśni kościelnej w wielu przypadkach został zachowany język ojczysty, jak również świadomość i tradycja narodowa. Pierwsze pieśni religijne w Polsce zaczęły pojawiać się już w XIII wieku. W tamtym też okresie upatruje się źródeł polskich pieśni nabożnych. Wśród pieśni ku czci świętych pańskich znajdują się także pieśni poświęcone osobie św. Józefa, Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny. Ich popularność wiąże się z rozwijającym się w Polsce kultem św. Józefa i przypada głównie na XVII i XVIII wiek. Najstarsze pieśni poświęcone Cieśli z Nazaretu wywodzą się z Godzinek o św. Józefie, które ukazały się drukiem w roku 1645. Na równi z godzinkami rozwijały się inne formy słowno-muzyczne, takie jak litanie poświęcone osobie tego Wielkiego Patrona. Najliczniejszą grupę stanowią jednak pieśni, których największy rozkwit przypada na wiek XVIII. Do czasów współczesnych zachowało się około stu pieśni z okresu XVII-XIX w. i pewna ich część jest do dziś śpiewana przez wiernych. Pieśni ku czci św. Józefa znalazły swoje miejsce w drukowanych śpiewnikach, wśród których największą popularność zdobył tzw. Śpiewnik Siedleckiego. Pojawiło się również kilka publikacji, w których zamieszono wyłącznie pieśni związane z osobą św. Józefa. Z racji rosnącej popularności kultu Opiekuna Dzieciątka Jezus wciąż powstają nowe pieśni, które pomagają wiernym wielbić Boga poprzez wstawiennictwo tego Wielkiego Patrona.

Riferimenti bibliografici

  1. Literatura podmiotu [Google Scholar]
  2. Anonimus, Aria Sancte Joseph Fili David – Ach mi Jesu, oprac. Ł. Kutrowski, Legnica-Krzeszów 2020. [Google Scholar]
  3. Anonimus, Salve Pater Salvatoris, oprac. Ł. Kutrowski, Krzeszów 2021. [Google Scholar]
  4. Ivanschiz A., Litaniae de S. Josepho, oprac. Ł. Kutrowski, Krzeszów 2021. [Google Scholar]
  5. Józefie święty Patronie, bądź wodzem naszych dróg, Tranów 1991. [Google Scholar]
  6. Kałdon S. M., Święty Józef Oblubieniec Niepokalanej, Kraków 2001. [Google Scholar]
  7. Krężołek M. T., Świętego Józefa pieśnią wysławiajmy, Tarnów 1983. [Google Scholar]
  8. Pieśni do św. Józefa, Karwin 1929. [Google Scholar]
  9. Pieśni ku czci świętego Józefa, oprac. P. Bazan, Rzeszów 2021. [Google Scholar]
  10. Sailer S., Litaniae se Sancto Josepho ex C, oprac. Ł. Kutrowski, Krzeszów 2021. [Google Scholar]
  11. Siedlecki J., Śpiewnik kościelny z melodjami na 2 głosy: zawiera pieśni polskie i śpiewy łacińskie oraz różne nabożeństwa i modlitwy : wydanie jubileuszowe (1878-1928), oprac. x. W. Świerczek ze współudz. B. Wallek-Walewskiego, Kraków 1931. [Google Scholar]
  12. Siedlecki J., Śpiewnik kościelny, wyd. 40. popr., red. K. Mrowiec i in., Kraków 2009. [Google Scholar]
  13. Siedlecki J., Śpiewnik kościelny, wyd. nowe i powiększ., red. W. Świerczek, Opole 1965. [Google Scholar]
  14. Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne z melodyami dla użytku młodzieży szkolnej, przez x. J. Siedleckiego zebrany (…), wyd. 4 popr. i powiększ. z dodatkiem Nieszporów, Godzinek i Różańca, Kraków 1895, s. 148-151, 339-347, [Dodatek] s. 90-96. [Google Scholar]
  15. Święty Józef: Patron na nasze czasy, red. i oprac. A. Latoń, Kalisz 2009. [Google Scholar]
  16. Ulaniecki S., Miesiąc ś. Józefa Oblubieńca Niepokalanej Dziewicy i Patrona Kościoła katolickiego, wyd. nowe popr., Kraków 1898. [Google Scholar]
  17. Wagner E., Lytaniae ex D de Sancto Josepho, oprac. Ł. Kutrowski, Legnica-Krzeszów 2020. [Google Scholar]
  18. Walczyński F., Cztery pieśni ku czci św. Józefa, Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny, patrona Kościoła katolickiego : na chór mieszany i męski, Płock 1907. [Google Scholar]
  19. Literatura przedmiotu [Google Scholar]
  20. Antoniewicz Karol, w: Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1999, oprac. L. Grzebień, Kraków 1996, s. 12. [Google Scholar]
  21. Bielawska B., Polska pieśń mszalna do 1914 r., w: Studia z dziejów liturgii w Polsce, Lublin 1980, s. 117-202. [Google Scholar]
  22. Duchniewski J., Hołubowicz Józef Wiktor, w: Encyklopedia Katolicka, t. 6, Lublin 1993, kol. 1163. [Google Scholar]
  23. Gajkowska C., Karyłowski Tadeusz, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 12, Wrocław i in. 1966, s. 171. [Google Scholar]
  24. Galanciak D., Kult św. Józefa na podstawie współczesnych modlitewników, „Sympozjum”, 25 (2021), nr 1, s. 185-210. [Google Scholar]
  25. Garnczarski S., Początki polskiej pieśni kościelnej i jej tematyka, „Tarnowskie Studia Teologiczne”, 35 (2016), nr 1, s. 177-187. [Google Scholar]
  26. Garnczarski S., Polska pieśń adwentowa w drukach od XVII do XX wieku, cz. 1: Opracowanie zebranych źródeł, Tarnów 2014. [Google Scholar]
  27. Gauthier R., Litanie o świętym Józefie w XVII wieku, „Ateneum Kapłańskie”, 78 (1986), t. 107, z. 2-3, s. 310-315. [Google Scholar]
  28. Kałamarz W., Problematyka źródłoznawcza w kontekście „Śpiewnika kościelnego” ks. Jana Siedleckiego, „Musica Ecclesiastica”, 12 (2017), s. 23-33. [Google Scholar]
  29. Kałamarz W., Zarys dziejów jednogłosowej polskiej pieśni kościelnej, w: Wielcy Polacy: perły kultury narodowej, red. J. Marciak-Kozłowska, Warszawa 2017, s. 1-14. [Google Scholar]
  30. Kopeć J., Godzinki, w: Encyklopedia Katolicka, t. 5, Lublin 1989, kol. 1238-1241. [Google Scholar]
  31. Kutrowski Ł., Twórczość wielogłosowa ku czci świętego Józefa w muzykaliach krzeszowskich z XVIII wieku : studium źródłoznawczo-muzykologiczne, Wrocław-Legnica 2020. [Google Scholar]
  32. Kwiatkowski D., Święty Józef – Patron Kościoła naszych czasów : waloryzacja kultu św. Józefa w Diecezji Kaliskiej w świetle soborowego i posoborowego nauczania Kościoła, Poznań 2011. [Google Scholar]
  33. Lewko M., Harazim Franciszek, w: Encyklopedia Katolicka, t. 6, Lublin 1993, kol. 547-548. [Google Scholar]
  34. Mrowiec K., Problematyka wartościowania pieśni kościelnych, „Zeszyty Naukowe KUL”, 1 (1978), s. 57-64. [Google Scholar]
  35. Mrowiec K., Z problematyki polskiej pieśni kościelnej, „Ruch Biblijny i Liturgiczny”, 1959, nr 3, s. 296-309. [Google Scholar]
  36. Ożóg K., Polskie pieśni religijne : aspekty językowe i kulturowe, Rzeszów 2022. [Google Scholar]
  37. Rozynkowski W., Z dziejów kultu św. Józefa, „Kaliskie Studia Teologiczne”, 2005, s. 111-124. [Google Scholar]
  38. Scheltz A., Dukała J., Siedlecki Jan Kazimierz, w: Misjonarze św. Wincentego a Paulo w Polsce (1651-2001), t. II-1: Biografie, red. J. Dukała, Kraków 2001, s. 428-431. [Google Scholar]
  39. Sinka T., Dzieje i charakterystyka polskich pieśni nabożnych ku czci św. Józefa, „Ruch Biblijny i Liturgiczny”, 34 (1981), z. 3, s. 182-185. [Google Scholar]
  40. Sinka T., Kult świętego Józefa w Polsce : (rys historyczny), „Studia Paradyskie”, 2 (1987), s. 311-335. [Google Scholar]
  41. Sinka T., Najstarsze pieśni nabożne ku czci świętego Józefa, „Gorzowskie Wiadomości Kościelne”, 19 (1976), s. 330-338. [Google Scholar]
  42. Sinka T., Polska pieśń w liturgii, „Nasza Przeszłość”, 60 (1983), s. 235-273. [Google Scholar]
  43. Sinka T., Polskie pieśni ku czci św. Józefa, „Ład Boży”, 443 (1985), s. 12. [Google Scholar]
  44. Sinka T., Z dziejów kultu świętego Józefa w Polsce, „Ruch Biblijny i Liturgiczny”, 52 (1999), z. 2, s. 143-158. [Google Scholar]
  45. Wiśniewski P., Pieśń religijna, pieśń kościelna, w: Encyklopedia Katolicka, t. 15, Lublin 2011, kol. 531-533. [Google Scholar]
  46. Wit Z., Źródła polskich pieśni nabożnych, „Ruch Biblijny i Liturgiczny”, 1982, z. 3, s. 210-216. [Google Scholar]
  47. Ziemiański S., Pieśni i piosenki religijne, w: Polska muzyka religijna : między epokami i kulturami, Katowice 2006, s. 114-130. [Google Scholar]
  48. Strony internetowe [Google Scholar]
  49. Pieśni do św. Józefa, https://bernardynki.com/piesni/ [dostęp: 27 czerwca 2022]. [Google Scholar]
  50. Pieśni ku czci św. Józefa, http://spiewnik.katolicy.net/index.php?board=22.0 [dostęp: 27 czerwca 2022]. [Google Scholar]

Downloads

I dati di download non sono ancora disponibili.