Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nagłówek strony

Tom 28 (2021)

Artykuły

Obrazek pierwszokomunijny jako nieodłączny element upamiętniający pierwsze pełne uczestnictwo w sakramencie Eucharystii

  • Agnieszka Przywara
DOI: https://doi.org/10.52097/rs.2021.525-538  [Google Scholar]
Opublikowane: 31.12.2021

Abstrakt

Życiu człowieka towarzyszą dwie sfery – sacrum i profanum, które nieustannie przenikają się ze sobą. Dotyczy to także wymiaru duchowego i wszelkich wydarzeń religijnych. Dla chrześcijan jednym z nich jest dzień Pierwszej Komunii Świętej, z którym to wiążą się nie tylko przeżycia duchowe, ale też coraz bardziej kwestie materialne. Prawie od samego początku uroczystego celebrowania tego dnia pamiątką pierwszego pełnego uczestnictwa w Eucharystii był obrazek, na którym umieszczano imię i nazwisko dziecka, datę oraz miejsce przyjęcia Pierwszej Komunii Świętej. Z biegiem czasu ta najstarsza pamiątka zmieniała się. Duży wpływ na to miał rozwój technik drukarskich, jak również samo postrzeganie obrazka jako takiego. Wraz z silnym oddziaływaniem konsumpcjonizmu na życie człowieka ranga tej pamiątki pierwszokomunijnej bardzo osłabła. Dziś jest to praktycznie tylko tradycyjny dodatek do bogatych i licznych prezentów, nie wzbudzający pogłębionej refleksji co do sedna przeżywania tego jakże ważnego dnia.

Bibliografia

  1. Bachanek G., Kościół jako Ciało Chrystusa w ujęciu Józefa Ratzingera, „Verbum Vitae”, 8 (2005), s. 163-185. [Google Scholar]
  2. Baniak J., Desakralizacja obrzędów Pierwszej Komunii Świętej w Polsce: studium socjologiczne na przykładzie rodzin katolickich w Kaliszu, „Przegląd Religioznawczy”, 2004, nr 3, s. 101-131. [Google Scholar]
  3. Dzięcielski R., Domowa ikonosfera sacrum, w: Ikonosfera hierofanii: dom a sacrum, red. A. Białkowski i in., Łódź 2020, s. 57-62. [Google Scholar]
  4. Erber B., Oleodruki i inne przedstawienia kultowe jako źródła inspiracji w plastyce ludowej Kielecczyzny, „Roczniki Muzeum Narodowego w Kielcach”, 14 (1985), s. 241-272. [Google Scholar]
  5. Gostkowski R., W. Olech, Anioł (V), w: Encyklopedia Katolicka, t. 1, Lublin 1973, szp. 611-613. [Google Scholar]
  6. Janocha M., Komunia święta w polskiej ikonografii, „Saeculum Christianum”, 6/1 (1999), s. 87-103. [Google Scholar]
  7. Kopeć J., Pierwsza Komunia Święta, w: Encyklopedia Katolicka, t. 9, Lublin 2002, szp. 502-506. [Google Scholar]
  8. Królikowska A., Obraz i obrazki religijne w aspekcie wartości, „Opuscula Sociologica”, 1 (2013), s. 17-29. [Google Scholar]
  9. Krzyczkowska-Roman E., Drukowane obrazy z końca XIX i XX wieku: zarys technik drukarskich i fotomechanicznych na podstawie kolekcji oleodruków z Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, „Notes Konserwatorski”, 18 (2016), s. 173-197. [Google Scholar]
  10. Mosio G., „Święty kąt” w chłopskim domu: miejsce, symbolika, funkcja, w: Wytwory rąk człowieka, red. J. Marecki i L. Rotter, Kraków 2012, s. 149-172. [Google Scholar]
  11. Oficjalska E., Obrazy święte i (nie)święte: oleodruki religijne u katolików i protestantów na Śląsku Opolskim (1860-1945), „Kwartalnik Opolski”, 1 (2018), s. 57-72. [Google Scholar]
  12. Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, wyd. 5. na nowo oprac. i popr., Poznań-Warszawa 2014. [Google Scholar]
  13. Słownik terminologiczny sztuk pięknych, wyd. 5 (10. dodr.), Warszawa 2016. [Google Scholar]
  14. Sobeczko H. J., Wpływ teologicznego pojmowania Eucharystii na jej artystyczne formy przekazu ikonograficznego, w: Kultura i sztuka w służbie Eucharystii, red. R. Pierskała, R. Pośpiech, Opole 1997, s. 25-34. [Google Scholar]
  15. Sulikowska-Gąska A., Staroobrzędowa „Komunia apostołów” z kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie, „Series Byzantina”, 5 (2007), s. 128-135. [Google Scholar]
  16. Szczepański J., Pierwsza Komunia dzieci w Kościele rzymskokatolickim: w Europie Zachodniej i w Polsce, Kraków 2003. [Google Scholar]
  17. Szymani R., Światło jako jeden ze środków ekspresji w moich pejzażach, Radom 2011, mps. [Google Scholar]
  18. Tektura, w: Encyklopedia wiedzy o książce, Wrocław i in. 1971, szp. 2331-2332. [Google Scholar]
  19. Ziółkowski M., Anioł Stróż (I), w: Encyklopedia Katolicka, t. 1, Lublin 1973, szp. 615. [Google Scholar]