Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie

Tom 13 Nr 2 (2020)

Artykuły

Aksjologiczne podstawy prawnokarnej ochrony Rzeczypospolitej Polskiej w perspektywie stuletnich dziejów. Część III

DOI: https://doi.org/10.32084/tekapr.2020.13.2-20  [Google Scholar]
Opublikowane: 31.12.2020

Abstrakt

Polska w okresie 100-lecia, suwerenność odzyskała po raz drugi w 1989 r. Wiązało się to z gruntownymi przemianami nie tylko w życiu społecznymi, ale również ze zmianami ustrojowymi. Pod koniec 1989 r. wprowadzono szereg zmian do Konstytucji PRL, wskazując m.in., że w Rzeczypospolitej Polskiej władza należy do Narodu. Tak więc był to początek wprowadzania nowych wartości do – ciągle jeszcze obowiązującej – stalinowskiej konstytucji. Nie nadążało za tymi zmianami prawo karne, nie dostosowując ochrony Państwa Polskiego do nowej jego ustrojowej treści. W kodeksie karnym nadal wartością chronioną była PRL. Całościowa zmiana wartości konstytucyjnych nastąpiła dopiero w nowej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r. i w – niemal równolegle z nią tworzonym – kodeksie karnym. Analizując jego przepisy na tle Konstytucji RP można stwierdzić, że na płaszczyźnie kryminalizacyjnej, obejmującej przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej istnieje spójność aksjologiczna z wartościami konstytucyjnymi. W zakończeniu opracowania obejmującego w trzech częściach problem aksjologicznych podstaw prawnokarnej ochrony Rzeczypospolitej Polskiej należy podkreślić, że przedstawiały one różne okresy w 100-letniej historii Polski na tle trzech różnych wzorców konstytucyjnych rzutujących na rozwiązania prawnokarne. Wskazano równocześnie, że pierwotną podstawą aksjologiczną tej ochrony jest internalizowany przez obywateli tworzących wspólnotę państwową, system wartości związanych z moralną powinnością wierności ojczyźnie jako dobru wspólnemu.

Bibliografia

  1. Bojarski, Tadeusz. 1993. „O systematyce części szczególnej kodeksu karnego.” Przegląd Prawa Karnego 8:19–22. [Google Scholar]
  2. Bojarski, Tadeusz. 2012. „Przestępstwa przeciwko państwu w prawie karnym.” W Państwo–prawo–polityka. Księga poświęcona pamięci Profesora Henryka Groszyka, red. Mateusz Chrzanowski, Jarosław Kostrubec, i Ireneusz Nowikowski, 37–44. Lublin: UMCS. [Google Scholar]
  3. Budyn–Kulik, Magdalena. 2020. „Art. 128 Zamach na konstytucyjny organ Rzeczypospolitej Polskiej.” W Kodeks karny, red. Magdalena Budyn–Kulik, Patrycja Kozłowska–Kalisz, Marek Kulik, i in. Warszawa: Wolters Kluwer Polska. Lex/el. [Google Scholar]
  4. Fredrich–Michalska, Irena, i Barbara Stachurska–Marcińczak, red. 1997. Nowe kodeksy karne – z 1997 r z uzasadnieniami. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze. [Google Scholar]
  5. Gardocki, Lech. 1994. Prawo karne. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  6. Grześkowiak, Alicja. 2018. „Artykuł 55a ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w relacji do art. 55 tej ustawy oraz art. 133 Kodeksu karnego (BAS-421/18).” Zeszyty Prawnicze BAS 2:148–72. [Google Scholar]
  7. Hoc, Stanisław. 2018. „Rozdział II Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej.” W System Prawa Karnego. T. 8: Przestępstwa przeciwko państwu i dobrom zbiorowym. System Prawa Karnego, red. Lech Gardocki, 52–76. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  8. Hofmański, Piotr, i Andrzej Sakowicz. 2012. „Art. 128”. W Kodeks karny, red. Marek Filar, 645. Warszawa: LexisNexis. [Google Scholar]
  9. Jaraczewski, Jakub. 2012. „Bezpieczeństwo państwa jako wartość chroniona w Konstytucji RP.” Zagadnienia Sądownictwa Konstytucyjnego 1:63–78. [Google Scholar]
  10. Kardas, Piotr. 2013. „Art. 128 KK.” W Kodeks karny, red. Andrzej Zoll, t. 2. Lex. [Google Scholar]
  11. Kłączyńska, Natalia. 2014. „Art. 128 KK”. W Kodeks karny. Komentarz, red. Jacek Giezek. Warszawa: Lex/el. [Google Scholar]
  12. Kulesza, Jan. 2017. „Art. 128 Zamach stanu.” W Kodeks karny. Część szczególna. T. 1: Komentarz. Art. 117–221, red. Michał Królikowski, i Robert Zawłocki, 81–88. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  13. Kulik, Marek. 2017. „O założeniach aksjologicznych kodeksu karnego z 1997 r.” W Aksjologiczne podstawy polskiego prawa karnego w perspektywie jego ewolucji, red. Alicja Grześkowiak, i Igor Zgoliński, 85–119. Bydgoszcz: Wydawnictwo Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy. [Google Scholar]
  14. Piechowiak, Marek. 2009. „Aksjologiczne podstawy polskiego prawa.” W Prawo Polskie. Próba syntezy, red. Tadeusz Guz, Jan Głuchowski, i Maria R. Pałubska, 85–121. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  15. Piechowiak, Marek. 2016. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Warszawa: Legalis. [Google Scholar]
  16. Wiak, Krzysztof. 2019. „Art. 128 KK.” W Kodeks Karny. Komentarz, red. Alicja Grześkowiak, i Krzysztof Wiak, 838–39. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  17. Wilk, Leszek. 1997. „Ocena przestępstw o charakterze politycznym z okresu PRL w świetle aksjologicznych podstaw prawa karnego.” Przegląd Prawa Karnego 16:43–60. [Google Scholar]
  18. Wojciechowska, Janina. 2006. „Art. 128. Zamach na konstytucyjny organ państwa.” W Kodeks karny. Część szczególna. T. 1: Komentarz do art. 117–221, red. Andrzej Wąsek, 62–66. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. [Google Scholar]
  19. Zoll, Andrzej, red. 2012. Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz. T. 1: Komentarz do art. 1–116 k.k. Wyd. 4. Lex. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.