Przedmiotem opracowania jest wniesiony przez Prezydenta Rzeczypospolitej w dniu 4 listopada 2021 r. projekt ustawy o sądach pokoju, będący obecnie (obok innych projektów dotyczących tej samej problematyki) przedmiotem prac legislacyjnych w Sejmie. Autor na wstępie odnosi się do koncepcji zaprezentowanej przez Ministerstwo Sprawiedliwości, opartej na przesłance konieczności uprzedniej nowelizacji Konstytucji, jako warunku dla legalnego powołania sądów (sędziów) pokoju; prezentuje odmienny pogląd. Analiza projektu prezydenckiego dokonana jest przez pryzmat nie tylko unormowania, ale także jego uzasadnienia, wykazującego ratio legis powołania sądownictwa pokoju oraz istotę proponowanego rozwiązania, opartego na spełnieniu obowiązujących standardów konstytucyjnych, dotyczących wymiaru sprawiedliwości. Charakteryzuje bliżej model powszechnych wyborów i następnego powoływania sędziów pokoju (przez Prezydenta na wniosek KRS) oraz istotne cechy statusu tych sędziów, w tym ich prawa i obowiązki, czy zakres kognicji (votum). Ponadto ukazuje przewidywane przez Wnioskodawcę skutki finansowe projektowanej regulacji dla budżetu państwa oraz zakładane pozytywne skutki społeczne. W posumowaniu, przywołując zasadnicze założenia projektu Prezydenta, Autor ocenia, że jeśli koncepcja utworzenia sądów i powołania sędziów pokoju ma szanse powodzenia w postępowaniu ustawodawczym w parlamencie, to może ona następnie w praktyce ustrojowej wnieść nową jakość do funkcjonowania polskiej władzy sądowniczej.