Salta al menu principale di navigazione Salta al contenuto principale Salta al piè di pagina del sito
Częstochowskie Studia Teologiczne

V. 51 (2024)

Sympozjum

Władze komunistyczne wobec peregrynacji obrazu Matki Bożej Częstochowskiej w diecezji częstochowskiej (1979-1980)

DOI: https://doi.org/10.53120/czst.2024.35-53  [Google Scholar]
Pubblicato: 2024-12-21

Abstract

Peregrynacja kopii obrazu Matki Bożej Częstochowskiej w diecezji częstochowskiej była doniosłym wydarzeniem religijnym. Władze komunistyczne uważały, że jej głównym celem było ożywienie religijne i wzmocnienie roli Kościoła katolickiego w życiu publicznym. Wobec tego zastosowano szeroki wachlarz szykan mających na celu pomniejszenie jej znaczenia. Utrudniano przystrajanie tras przejazdu obrazu, starano się zmniejszyć frekwencję na nabożeństwach, zakazywano m. in. górnikom, hutnikom, strażakom występowania w strojach galowych itp. Peregrynacja była polem aktywnej działalności Służby Bezpieczeństwa, która starała się: zabezpieczyć dopływ informacji na temat działalności duchowieństwa i katolików świeckich, uniemożliwić wykorzystanie uroczystości przez opozycję demokratyczną do głoszenia treści antypaństwowych, paraliżować wszelkie „negatywne” inicjatywy księży np. w zakresie budownictwa sakralnego. Skrupulatnie dokumentowano i analizowano przebieg peregrynacji. Baczną uwagę zwracano przede wszystkim na  dekoracje, zaangażowanie duchownych i świeckich, frekwencję, udział poszczególnych grup zawodowych i kazania biskupów.

Riferimenti bibliografici

  1. Źródła archiwalne [Google Scholar]
  2. Archiwum Akt Nowych w Warszawie [Google Scholar]
  3. Urząd do Spraw Wyznań [Google Scholar]
  4. Sygn.: 126/75 [Google Scholar]
  5. Archiwum Archidiecezji Częstochowskiej im. ks. Walentego Patykiewicza w Częstochowie [Google Scholar]
  6. Akta dot. nawiedzenia kopii obrazu Matki Bożej Częstochowskiej w diecezji częstochowskiej [Google Scholar]
  7. Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie [Google Scholar]
  8. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych w Warszawie [Google Scholar]
  9. Sygn.: 0713/240 [Google Scholar]
  10. Opracowania [Google Scholar]
  11. Dominiczak H., Organy bezpieczeństwa PRL w walce z Kościołem katolickim 1944-1990, Warszawa 2000. [Google Scholar]
  12. Duda M., Biskup Tadeusz Szwagrzyk (1923-1992), Częstochowa 2019. [Google Scholar]
  13. Duraczyński E., PZPR w kryzysie – kryzys w PZPR (lato 1980-lato 1981), „Dzieje Najnowsze” 29 (1997) nr 4, s. 73-92. [Google Scholar]
  14. Durka J., Biskup Franciszek Musiel – kapłan z Częstochowy wobec dyktatury komunistycznej, [w:] Częstochowskie Kościoły wobec systemów totalitarnych 1939-1945, red. B. Kapuściak, Katowice-Warszawa 2023, s. 140-165. [Google Scholar]
  15. Durka J., Historia jednej budowy. Sprawa przejścia podziemnego w okolicach Jasnej Góry w latach 1979-1980, „Język. Religia. Tożsamość” (2012) nr 8, s. 51-66. [Google Scholar]
  16. Durka J., „Młode pokolenie […] pragnie aby rodzina polska była chrześcijańska” – problematyka wychowania młodzieży w dokumentach Służby Bezpieczeństwa, dotyczących pielgrzymek na Jasną Górę w 1977 roku, [w:] Problemy i sukcesy polskiej rodziny w przeszłości i teraźniejszości. Studia historyczno-społeczne, red. J. Durka, Kalisz 2013, s. 86-102. [Google Scholar]
  17. Durka J., Służba bezpieczeństwa wobec duszpasterstwa akademickiego w Częstochowie w 1969 i na początku 1970 r. Wybrane dokumenty, „Częstochowskie Teki Historyczne” 8 (2018), s. 169-190. [Google Scholar]
  18. Durka J., Władze Polski „ludowej” wobec Jasnej Góry w latach 1945-1989, Warszawa-Katowice 2021. [Google Scholar]
  19. Dziurok A., Kruchtoizacja. Polityka władz partyjno-państwowych wobec Kościoła katolickiego w latach 1945-1956 w województwie śląskim/katowickim, Katowice 2012. [Google Scholar]
  20. Eisler J., Polski rok 1968, Warszawa 2006. [Google Scholar]
  21. Friszke A., Rewolucja Solidarności 1980-1981, Kraków 2014. [Google Scholar]
  22. Friszke A., Wstęp, [w:] PRL wobec Kościoła. Akta 1970-1978, Warszawa 2010. [Google Scholar]
  23. Gębka S., Nawiedzenie Matki Bożej w diecezji częstochowskiej 1979-1980, Częstochowa 2002. [Google Scholar]
  24. Jabłonka M., Nawiedzenie parafii archidiecezji warszawskiej przez obraz MB Częstochowskiej, Królowej Polski, „Homo Dei” 27 (1958), s. 930-935. [Google Scholar]
  25. Jełowicka J., Nawiedzenie polskich parafii przez kopię obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej, „Studia Claromontana” 2 (1982), s. 91-107. [Google Scholar]
  26. Kostrzewski P., Biskup Franciszek Musiel (1915-1992) w starciu z władzami komunistycznymi, [w:] Biskupi w rzeczywistości politycznej Polski „ludowej”, t. 2, red. R. Łatka, Warszawa 2022. [Google Scholar]
  27. Kostrzewski P., Działalność duchowieństwa częstochowskiego w okresie tzw. karnawału Solidarności w świetle materiałów Służby Bezpieczeństwa, „Częstochowskie Studia Teologiczne” 49 (2022), s. 141-162. [Google Scholar]
  28. Kostrzewski P., Więź prymasa Stefana Wyszyńskiego z diecezją częstochowską (1948-1981), [w:] Prymas Stefan Wyszyński i Episkopat Polski, red. R. Łatka, D. Zamiatała, Warszawa 2023, s. 284-321. [Google Scholar]
  29. Kozłowski T., Anatomia rewolucji narodziny ruchu społecznego Solidarność w 1980, Warszawa 2017. [Google Scholar]
  30. Łatka R., Marecki J., Kościół katolicki w Polsce rządzonej przez komunistów, Warszawa 2017. [Google Scholar]
  31. Machcewicz A., Bunt. Strajki w Trójmieście. Sierpień 1980, Gdańsk 2015. [Google Scholar]
  32. Marek Ł., „Kler to nasz wróg”. Polityka władz państwowych wobec Kościoła katolickiego na terenie województwa katowickiego w latach 1956-1970, Katowice 2009. [Google Scholar]
  33. Mazura K., Przekroczyć nowoczesność. Projekt polityczny ruchu społecznego Solidarność, Kraków 2017. [Google Scholar]
  34. Mikołajczyk M., Władza ludowa a diecezja częstochowska, Częstochowa 2000. [Google Scholar]
  35. Nabywaniec S., Rogula J., Peregrynacja kopii obrazu jasnogórskiego w diecezji przemyskiej w kontekście obchodów milenium chrztu Polski. Wiara-społeczeństwo-polityka, [w:] Pół wieku milenium. Religijne, polityczne i społeczne aspekty obchodów Tysiąclecia Chrztu Polski (1956-1966/1967), red. B. Noszczak, Warszawa 2017, s. 135-183. [Google Scholar]
  36. Noszczak B., Kryptonim „Fala” – działania SB prowadzone w związku z potajemnym wywiezieniem obrazu nawiedzenia z Jasnej Góry (14-20 czerwca 1972 r.), „Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej” (2011) nr 4, s. 159-178. [Google Scholar]
  37. Peregrynacja wizerunku Matki Bożej Jasnogórskiej w duchowym krajobrazie Polski ku przyszłości (1957-2007). Ogólnopolskie Sympozjum Mariologiczne-Maryjne Jasna Góra 4-5 maja 2007 r., red. Z. Jabłoński, Jasna Góra-Częstochowa 2007. [Google Scholar]
  38. Pylak B., Nawiedzenie przez Matkę Bożą diecezji lubelskiej, Lublin 1971. [Google Scholar]
  39. Rogula J., Królowa Polski odwiedza przemyską ziemię. Pierwsze nawiedzenie Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej w diecezji przemyskiej w latach 1970-1971 w świetle źródeł kościelnych, Sandomierz 2010. [Google Scholar]
  40. Sowa A.L., Historia polityczna Polski 1944-1991, Kraków 2011. [Google Scholar]
  41. Szetelnicki W., Nawiedzenie Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej w archidiecezji wrocławskiej, Roma 1971. [Google Scholar]
  42. Sznajder A., Budownictwo kościołów w diecezji częstochowskiej w latach 1945-1989, Katowice 2016. [Google Scholar]
  43. Szumiło M., Gierek. Droga do władzy, Łódź-Lublin 2023. [Google Scholar]
  44. Szumski J., Rozliczenia z ekipą Gierka 1980-1984, Warszawa 2018. [Google Scholar]
  45. Trąba M., Kościół katolicki w Zagłębiu Dąbrowskim 1945-1989. Wspólnota religijna w rzeczywistości regionu miejsko-przemysłowego, Katowice-Kraków 2021. [Google Scholar]
  46. Urbański S., Bareła Stefan (1916-1984) [w:] Słownik Polskich Teologów Katolickich, red. J. Mandziuk, t. 8, Warszawa 2001, s. 35-42. [Google Scholar]
  47. Widera M., Życie i działalność biskupa Miłosława Jana Kołodziejczyka (1928-1994), Częstochowa 2015. [Google Scholar]
  48. Zamiatała D., Zrzeszenie Katolików „Caritas” w województwie łódzkim w czasach PRL, [w:] Archidiecezja łódzka w latach 1920-2020. W rocznicę powstania, red. W. Gliński, E. Ślązak, Łódź-Warszawa 2023, s. 335-359. [Google Scholar]
  49. Żaryn J., Stosunki państwo-Kościół w czasach posługiwania biskupiego Jana Jaroszewicza (1963-1980), „Kieleckie Studia Teologiczne” 4 (2005), s. 263-286. [Google Scholar]
  50. Żurek J., Aparat bezpieczeństwa wobec Kościoła katolickiego w Polsce. Wybrane struktury (1944-1953), „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989” 2006, nr 1, s. 91-128. [Google Scholar]

Downloads

I dati di download non sono ancora disponibili.