Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Językoznawstwo baner

Nr 2/23 (2025)

Artykuły

Motywy zwalczania wyrazów obcych w języku niemieckim w XIX wieku na przykładzie języka gimnastyki

DOI: https://doi.org/10.25312/j.9444  [Google Scholar]
Opublikowane: 17.06.2025

Abstrakt

Niniejsze rozważania skupiają się na motywach zwalczania wyrazów obcych w języku niemieckim w XIX wieku na przykładzie języka gimnastyki. Twórcą ruchu gimnastycznego w Niemczech był zagorzały patriota Friedrich Ludwig Jahn. Wraz ze stworzeniem gimnastyki stworzył przynależny do niej język gimnastyki. Jahn swoją purystyczną postawą dążył do wyeliminowania z języka niemieckiego terminów i określeń obcego pochodzenia. W jego ocenie były one zagrożeniem dla narodu i obywateli. Aspekty narodowe stanowiły główny motyw działalności purystycznej Jahna, a język gimnastyki stał się dla niego istotnym narzędziem do walki z obcymi wpływami oraz do osiągnięcia jedności narodowej. Przypisywał mu kluczową rolę. Język stał się jednoczącą siłą podzielonych Niemiec, a puryzm językowy był troską o dziedzictwo narodowe kraju.

Bibliografia

  1. Brugger J.D.C. (1862), Geschichte der Gründung und Entwicklung des Vereins der deutschen Reinsprache, Heidelberg: University of Michigan Library. [Google Scholar]
  2. Fettig D. (2009), Sprachpurismus und Internationalismen. Studienarbeit, München: GRIN Verlag. [Google Scholar]
  3. François E. (2001), Deutsche Erinnerungsorte. Bd. 2, München: Beck. [Google Scholar]
  4. Grotefend G.F. (1818), Abhandlungen des frankfurtischen Gelehrtenvereines für deutsche Sprache. Bd. 1, Frankfurt am Main: Varrentrapp. [Google Scholar]
  5. GutsMuths J.Ch.F. (1804), Gymnastik für die Jugend, enthaltend eine praktische Anweisung zu Leibesübungen, Schnepfenthal: Buchhandlung der Erziehungsanstalt. [Google Scholar]
  6. Jahn F.L., Eiselen E.W.B. (1816), Die Deutsche Turnkunst zur Einrichtung der Turnplätze, Berlin: Auf Kosten der Herausgeber. [Google Scholar]
  7. Krüger M. (1993), Einführung in die Geschichte der Leibeserziehung und des Sportes. Leibeserziehung im 19. Jahrhundert: Turnen fürs Vaterland. Bd. 2, Schondorf: Hofmann. [Google Scholar]
  8. Krüger M. (2000), Turnen und Turnphilologie des 19. Jahrhunderts als Vorläufer der modernen Sportwissenschaft, „Sportwissenschaft”, 30/2, s. 197–210. [Google Scholar]
  9. Lipczuk R. (2014), Walka z wyrazami obcymi w Niemczech – historia i współczesność, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych. [Google Scholar]
  10. Meyers Groβes Konversations-Lexikon. Bd. 20 (1909), Leipzig: Bibliographisches Institut. [Google Scholar]
  11. Pfister G.U. (2001), Frisch, fromm, fröhlich, frei, [w:] E. François, H. Schulze (red.), Deutsche Erinnerungsorte. Bd. 2, München: Beck. [Google Scholar]
  12. Polenz P. von (1967), Sprachpurismus und Nationalsozialismus. Die „Fremdwort“-Frage gestern und heute, [w:] B. von Wiese, R. Henß (red.), Nationalismus in Germanistik und Dichtung. Dokumentation des Germanistentages in München vom 17.–22. Oktober 1966, Berlin: Erich Schmidt Verlag, s. 79–112. [Google Scholar]
  13. Polenz P. von (1999), Deutsche Sprachgeschichte von Spätmittelalter bis zur Gegenwart. Bd. 3. 19. und 20. Jahrhunder, Berlin: De Gruyter. [Google Scholar]
  14. Röthig P. (1992), Sportwissenschaftliches Lexikon, Schorndorf: Hofmann. [Google Scholar]
  15. Schiewe J., Lipczuk R., Nerlicki K., Westphal W. (2010), Kommunikation für Europa II. Sprache und Identität, Frankfurt am Main: Peter Lang. [Google Scholar]
  16. Schmidt H. (1983), Die Berlinische Gesellschaft für deutsche Sprache an der Schwelle der germanistischen Sprachwissenschaft, „Zeitschrift für Germanistik”, 4/3, s. 278–289. [Google Scholar]
  17. Stukenbrock A. (2005), Sprachnationalismus: Sprachreflexion als Medium kollektiver Identitätsstiftung in Deutschland (16171945), Berlin: De Gruyter. [Google Scholar]
  18. Timm F. (2005), Das moderne Fremdwörterlexikon: Unbekannte Begriffe schnell verstehen und sicher anwenden, Köln: Naumann & Göbel. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.