Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Językoznawstwo baner

Nr 15 (2021)

Artykuły

Aforyzm i małe formy tekstowe: porównywalność i ogólność (w języku białoruskim, rosyjskim, polskim, angielskim)

DOI: https://doi.org/10.25312/2391-5137.15/2021_09eilg  [Google Scholar]
Opublikowane: 17.01.2022

Abstrakt

W artykule omówiono stosunek aforyzmów i innych małych form tekstowych na materiale literackim i folklorystycznym w języku białoruskim, rosyjskim, polskim i angielskim. Określono miejsce aforyzmów w ogólnych klasyfikacjach małych form tekstowych, wzajemnych relacji aforyzmów i powiedzeń literackich, przysłów, tekstów jednozdaniowych, fraz stereotypowych, narodowych odmian dzieł literackich i małych gatunków folklorystycznych. Aforyzmy są przeciwstawiane wszelkim innym małym formom tekstowym jako szczególny rodzaj jednostek frazowych w oparciu o ich dwie cechy obligatoryjne – uogólnienie treści i autonomię dyskursywną.

Bibliografia

  1. Balowski M. (1999), O tzw. literaturze aforystycznej, czyli aforyzm, sentencja, maksyma, złota myśl, “Rozprawy komisji językowej”, Wrocław, 25, s. 33–40. [Google Scholar]
  2. Baranov A.N., Dobrovolskii D.O. (2008), Aspekty teorii frazeologii, Moskva. [Google Scholar]
  3. Beregovskaia E.M. (2015), Stilistika odnofrazovogo teksta (na materiale russkogo, francuzskogo, angliiskogo i nemeckogo iazykov), Moskva. [Google Scholar]
  4. Bredis M.A., Dimoglo M.S., Lomakina O.V. (2020), Paremii v sovremennoi lingvistike: podhody k izucheniiu, tekstoobrazuiuscii i lingvokulturologicheskii potencial, “Vestnik Rossiiskogo universiteta drujby narodov. Seriia: Teoriia iazyka. Semiotika. Semantika”, 11, 2, s. 265–284. [Google Scholar]
  5. Bykova A.A. (1984), Semioticheskaia struktura velerizmov, “Paremiologicheskie issledovaniia”, Moskva, s. 274–293. [Google Scholar]
  6. Cepliakova A.D. (2018), Іntertekstualnyia transfarmacyі krylatyh slou u suchasnai belaruskai lіtaraturnai move, “Vostochnoslavianskie iazyki i literatury v evropeiskom kontekste – V”, Mogilev, s. 132–134. [Google Scholar]
  7. Dandis A. (1978), O strukture poslovicy, “Paremiologicheskii sbornik. Poslovica. Zagadka (Struktura. Smysl. Tekst)”, Moskva, s. 13–43. [Google Scholar]
  8. Epshtein M.N. (1987), Aforistika, “Literaturnyi enciklopedicheskii slovar”, Moskva, s. 43–44. [Google Scholar]
  9. Epshtein M.N. (2000a), Odnoslovie kak literaturnyi janr, “Kontinent”, 104, s. 279–313. [Google Scholar]
  10. Epshtein M.N. (2000b), Slovo kak proizvedenie. O janre odnosloviia, “Novyi mir”, 9, s. 162–171. [Google Scholar]
  11. Fedorenko N.T., Sokolskaia L.I. (1990), Aforistika, Moskva. [Google Scholar]
  12. Gasparov M.L. (1987a), Aforizm, “Literaturnyi enciklopedicheskii slovar”, Moskva, s. 43. [Google Scholar]
  13. Gasparov M.L. (1987b), Gnoma, “Literaturnyi enciklopedicheskii slovar”, Moskva, s. 78. [Google Scholar]
  14. Gasparov M.L. (1987c), Maksima, “Literaturnyi enciklopedicheskii slovar”, Moskva, s. 206. [Google Scholar]
  15. Gasparov M.L. (1987d), Sentenciia, “Literaturnyi enciklopedicheskii slovar”, Moskva, s. 375. [Google Scholar]
  16. Gasparov M.L. (1987e), Hriia, “Literaturnyi enciklopedicheskii slovar”, Moskva, s. 487. [Google Scholar]
  17. Gasparov M.L. (1990), Primechaniia, “Plutarh. Zastolnye besedy”, Leningrad, s. 558–566. [Google Scholar]
  18. Gaurosh N.V., Niamkovіch N.M. (2012), Afarystychnyia vyslouі belaruskіh pіsmennіkau, Mіnsk. [Google Scholar]
  19. Gluhanko L.V. (2017a), Aforisticheskie edinicy v sonetah Uiliama Shekspira, “Fіlologіchnі studіï”, 16, s. 311–317. [Google Scholar]
  20. Gluhanko L.V. (2017b), Sposoby upotrebleniia aforisticheskih edinic v sonetah Uiliama Shekspira, “Aktualnye problemy prepodavaniia inostrannyh iazykov v vysshei shkole Respubliki Belarus”, Mogilev, s. 160–164. [Google Scholar]
  21. Glukhanko L.V. (2019), Semantic variety of aphorisms in William Shakespeare’s sonnets, “Romanovskie chteniia”, Mogilev, 13, s. 144–145. [Google Scholar]
  22. Gomez de la Serna R. (1955), Total de gregueries, Madrid. [Google Scholar]
  23. Grecheskaia epigramma (1993), Sankt-Peterburg. [Google Scholar]
  24. Ivanou Ia.Ia. (1994), Afaryzm iak pradmet fіlalogіі і ab’ekt lіngvіstykі, “Vesnіk Belaruskaga dziarjaunaga unіversіteta. Seryia 4”, 3, s. 61–65. [Google Scholar]
  25. Ivanou Ia.Ia. (2000), Semantyka belaruskіh afaryzmau, “Izvestiia Gomelskogo gosudarstvennogo universiteta imeni F. Skoriny”, 2 (25), s. 94–99. [Google Scholar]
  26. Ivanou Ia.Ia. (2002a), “Paradoksy” і “kaany” iak semantychnyia typy afarystychnyh vykazvanniau, “Vescі Belaruskaga dziarjaunaga pedagagіchnaga unіversіteta іmia M. Tanka”, 2 (32), s. 82–88. [Google Scholar]
  27. Ivanou Ia.Ia. (2002b), “Sentencyia” і “maksіma” iak semantychnyia raznavіdnascі afaryzma pavodle iago adnosіn da rechaіsnascі (na materyiale slavianskіh і germanskіh mou), “Studia wschodniosłowiańskie”, 2, s. 179–195. [Google Scholar]
  28. Ivanou Ia.Ia. (2003a), Prablemy lіngvіstychnaga vyvuchennia afaryzma, Magіleu. [Google Scholar]
  29. Ivanou Ia.Ia. (2003b), “Frazealagіzacyia” mounyh afaryzmau і fenomen mіjuzrounevai amanіmіі, “Studia Russica”, 20, s. 143–153. [Google Scholar]
  30. Ivanou Ia.Ia. (2004), Da antagenezu afaryzma iak adzіnkі movy vs. Maulennia (sacyialіngvіstychny і sacyiakulturny aspekty), “Studia wschodniosłowiańskie”, 4, s. 181–199. [Google Scholar]
  31. Ivanou Ia.Ia. (2004a), Semantyka afarystychnyh vykazvanniau (na materyiale slavianskіh і germanskіh mou), “Vesnіk Belaruskaga dziarjaunaga unіversіteta. Seryia 4”, 1, s. 63–68. [Google Scholar]
  32. Ivanou Ia.Ia. (2004b), Frazealogіia vs. Afarystyka (da prablemy kategaryialnaga razmejavannia frazealagіchnyh і afarystychnyh adzіnak movy), “Izvestiia Gomelskogo gosudarstvennogo universiteta imeni F. Skoriny”, 1 (22), s. 29–32. [Google Scholar]
  33. Ivanou Ia.Ia. (2005), Krylatyia slovy, “Belaruskі falklor: encyklapedyia”, Mіnsk, 1, s. 729–730. [Google Scholar]
  34. Ivanou Ia.Ia. (2006), Da prablemy ukladannia slounіka afaryzmau movy tvorau Iakuba Kolasa, “Vesnіk Mazyrskaga dziarjaunaga pedagagіchnaga unіversіteta”, 1, s. 83–88. [Google Scholar]
  35. Ivanou Ia.Ia. (2007), Gregeryia iak semantychny typ afarystychnaga vykazvannia, “Vesnіk Bresckaga dziarjaunaga unіversіteta іmia A.S. Pushkіna. Seryia fіlalagіchnyh navuk”, 1 (7), s. 103–107. [Google Scholar]
  36. Ivanou Ia.Ia. (2008a), Afaryzmy u move tvorau Maksіma Gareckaga, “Belaruskaia mova і lіtaratura”, 8 (82), s. 62–64. [Google Scholar]
  37. Ivanou Ia.Ia. (2008b), Kategaryialnyia raznavіdnascі і sfery ujyvannia afaryzmau roznyh semantychnyh typau, “Vuchonyia zapіskі Bresckaga dziarjaunaga unіversіteta іmia A.S. Pushkіna”, 4, 1, s. 36–44. [Google Scholar]
  38. Ivanou Ia.Ia. (2011), Prablema ulasna lіngvіstychnaga vyznachennia paniaccia “afaryzm”, “Vesnіk Grodzenskaga dziarjaunaga unіversіteta іmia Ia. Kupaly. Seryia 3”, 1 (108), s. 95–102. [Google Scholar]
  39. Ivanou Ia.Ia. (2015), Mіjuzrounevaia amanіmіia paremіialagіchnyh, frazealagіchnyh і leksіchnyh adzіnak movy, “Fіlologіchnii chasopis”, 1 (6), s. 42–45. [Google Scholar]
  40. Ivanou Ia.Ia. (2017a), Afarystychnyia adzіnkі u belaruskai move, Magіleu. [Google Scholar]
  41. Ivanou Ia.Ia. (2017b), Afarystychnae vykazvanne iak mounaia madel krylatyh slou, “Fіlologіchnі studіï”, 16, s. 114–121. [Google Scholar]
  42. Ivanou Ia.Ia. (2018a), Lіngvіstychnyia prymety afarystychnyh adzіnak, “Uchenye zapiski Vitebskogo goudarstvennogo universiteta imeni P.M. Masherova”, 27, s. 78–84. [Google Scholar]
  43. Ivanou Ia.Ia. (2018b), Suadnosіny afarystychnyh adzіnak і malyh tekstavyh form (na materyiale belaruskai, ruskai, polskai, anglіiskai mou), “Vostochnoslavianskie iazyki i literatury v evropeiskom kontekste – V”, Mogilev, s. 120–123. [Google Scholar]
  44. Ivanou Ia.Ia. (2019a), Abagulnenasc zmestu iak lіngvіstychnaia prymeta afarystychnyh adzіnak, “Vestnik Minskogo gosudarstvennogo lingvisticheskogo universiteta. Seriia 1”, 3 (100), s. 48–56. [Google Scholar]
  45. Ivanou Ia.Ia. (2019b), Adnafrazavasc iak lіngvіstychnaia prymeta afarystychnyh adzіnak, “Vesnіk Magіleuskaga dziarjaunaga unіversіteta іmia A.A. Kuliashova. Seryia A”, 2 (54), s. 98–103. [Google Scholar]
  46. Ivanou Ia.Ia. (2019c), Asnounyia palajennі lіngvіstychnai teoryі afaryzma, “Fіlologіchnii chasopis”, 1 (13), s. 32–41. [Google Scholar]
  47. Ivanou Ia.Ia. (2019d), Dyskursіunaia samastoinasc iak lіngvіstychnaia prymeta afarystychnyh adzіnak, “Vestnik Polockogo gosudarstvennogo universiteta. Seriia A”, 10, s. 100–103. [Google Scholar]
  48. Ivanou Ia.Ia. (2019e), Іdyiamatychnasc iak lіngvіstychnaia prymeta afarystychnyh adzіnak, “Vescі Belaruskaga dziarjaunaga pedagagіchnaga unіversіteta іmia M. Tanka. Seryia 1”, 2 (100), s. 100–105. [Google Scholar]
  49. Ivanou Ia.Ia. (2019f), Namіnatyunasc iak lіngvіstychnaia prymeta afarystychnyh adzіnak, “Vesnіk Grodzenskaga dziarjaunaga unіversіteta іmia Ia. Kupaly. Seryia 3”, 9, 3, s. 76–83. [Google Scholar]
  50. Ivanou Ia.Ia. (2019g), Tekstavasc iak lіngvіstychnaia prymeta afarystychnyh adzіnak, “Izvestiia Gomelskogo gosudarstvennogo universiteta imeni F. Skoriny. Seriia: Gumanitarnye nauki”, 4 (115), s. 66–72. [Google Scholar]
  51. Ivanou Ia.Ia. (2019h), Uznaulialnasc і ustoilіvasc iak kategaryialnyia prymety afarystychnyh adzіnak, “Vesnіk Mazyrskaga dziarjaunaga pedagagіchnaga unіversіteta іmia І.P. Shamiakіna”, 1 (53), s. 119–125. [Google Scholar]
  52. Ivanou Ia.Ia. (2020), Belaruskіia antyprykazkі iak z’iava nacyianalnai lіngvakultury, “Językoznawstwo”, 1 (14), s. 83–106. [Google Scholar]
  53. Ivanou Ia.Ia., Kanavalava І.S. (2010), Antyprykazkі і prablema іh vyvuchennia u suchasnai belaruskai lіtaraturnai move, “Vesnіk Belaruskaga dziarjaunaga unіversіteta. Seryia 4”, 3, s. 11–15. [Google Scholar]
  54. Ivanov E. (2002), Paremiological Minimum and Basic Paremiological Stock (Belarusian and Russian), “Individual Research Support Scheme Grant No 148/2000. Final Report. Vol. 2”, Prague. [Google Scholar]
  55. Ivanov E. (2016), Aphorism as a Unit of Language and Speech, “EUROPHRAS 2016: Word Combinations in the Linguistic System and Language Use: Theoretical, Methodological and Integrated Approaches”, Trier, s. 42. [Google Scholar]
  56. Ivanov E., Petrushevskaia Ju. (2015), Etymology of English Proverbs, “Journal of Siberian Federal University. Humanities & Social Sciences”, 8, 5, s. 864–872. [Google Scholar]
  57. Ivanov E., Teslenko E. (2021), Autonomous Aphorisms (Aphorism in the Non-Aphoristic Text), “West – East”, 5, 1, s. 26–36. [Google Scholar]
  58. Ivanov E.E. (2003), Aforistika poemy N.A. Nekrasova “Komu na Rusi jit horosho”, “Russkii iazyk i literatura”, 10 (49), s. 82–98. [Google Scholar]
  59. Ivanov E.E. (2004), O dvuh genologicheskih raznovidnostiah malyh literaturnyh form (k razgranicheniiu poniatii “hriia” i “aforizm”), “Kuliashouskіia chytannі”, Magіleu, 2, s. 270–272. [Google Scholar]
  60. Ivanov E.E. (2006a) Universalnoe vyskazyvanie i aforizm, “Vesnіk Vіcebskaga dziarjaunaga unіversіteta”, 2 (40), s. 88–93. [Google Scholar]
  61. Ivanov E.E. (2006b), O poniatiiah “aforisticheskii tekst”, “aforistichnost (aforizaciia) rechi” i “aforisticheskii stil”, “Vescі Belaruskaga dziarjaunaga pedagagіchnaga unіversіteta іmia M. Tanka. Seryia 1”, 3 (49), s. 76–79. [Google Scholar]
  62. Ivanov E.E. (2008), O poniatiiah “rechevoi” i “iazykovoi” aforizm, “Vesnіk Bresckaga dziarjaunaga unіversіteta іmia A.S. Pushkіna. Seryia fіlalagіchnyh navuk”, 2 (10), s. 125–130. [Google Scholar]
  63. Ivanov E.E. (2009a), Ob osnovnyh tipah aforisticheskih vyskazyvanii, “Vesnіk Magіleuskaga dziarjaunaga unіversіteta іmia A.A. Kuliashova”, 1 (32), s. 126–132. [Google Scholar]
  64. Ivanov E.E. (2009b), O poniatiiah “aforizm” i “apofegma” (k voprosu o razgranichenii genologicheskih raznovidnostei malyh literaturnyh form), “Materialy nauchno-metodicheskoi konferencii”, Mogilev, s. 111–113. [Google Scholar]
  65. Ivanov E.E. (2014), Paradoksalnye poslovicy v russkom i belorusskom iazykah, “Vestnik Novgorodskogo gosudarstvennogo universiteta. Seriia: Filologicheskie nauki”, 77, s. 21–24. [Google Scholar]
  66. Ivanov E.E. (2015), Paremiologicheskii minimum i osnovnoi paremiologicheskii fond, “Paremiologiia v diskurse”, Moskva, s. 48–66. [Google Scholar]
  67. Ivanov E.E. (2016), Lingvistika aforizma, Mogilev. [Google Scholar]
  68. Ivanov E.E. (2017), Aforistichnost i faktologichnost odnofrazovyh tekstov, “Vesnіk Magіleuskaga dziarjaunaga unіversіteta іmia A.A. Kuliashova. Seryia A”, 1, s. 91–92. [Google Scholar]
  69. Ivanov E.E. (2019a), O rekurrentnosti aforisticheskih edinic v sovremennom russkom iazyke, “Rusistika”, 17, 2, s. 157–170. [Google Scholar]
  70. Ivanov E.E. (2019b), Aspekty empiricheskogo ponimaniia aforizma, “Vestnik Rossiiskogo universiteta drujby narodov. Seriia: Teoriia iazyka. Semiotika. Semantika”, 10, 2, s. 381–401. [Google Scholar]
  71. Ivanov E.E. (2020), Aforizm kak obekt lingvistiki: osnovnye priznaki, “Vestnik Rossiiskogo universiteta drujby narodov. Seriia: Teoriia iazyka. Semiotika. Semantika”, 11, 4, s. 659–706. [Google Scholar]
  72. Ivanov E.E., Teslenko E.G. (2013), Avtonomnost aforizma v tekste (na materiale proizvedenii Uiliama Shekspira), “Vestnik Polockogo gosudarstvennogo universiteta. Seriia A”, 10, s. 86–90. [Google Scholar]
  73. Ivanova S., Іvanou Ia. (1997), Slounіk belaruskіh prykazak, prymavak і krylatyh vyrazau, Mіnsk. [Google Scholar]
  74. Ivanova S., Іvanou Ia. (2010), Antycytaty u suchasnai belaruskai move, “Phraseologische Studien: Dynamische Tendenzen in der slawischen Phraseologie”, Greifswald, s. 174–183. [Google Scholar]
  75. Ivanova S.F., Іvanou Ia.Ia., Shpakouskaia V.A. (2010), Paradyinyia, іranіchnyia і jartounyia transfarmacyі krylatyh vyrazau (da skladannia slounіka belaruskіh antyprykazak), “Acta Germano-Slavica”, 4, s. 52–61. [Google Scholar]
  76. Kochowski W. (1926), Psalmodia polska oraz wybór liryków i fraszek, Kraków. [Google Scholar]
  77. Korolkova A.V. (2005), Russkaia aforistika, Moskva. [Google Scholar]
  78. Korolkova A.V. (2012), Aforistika i janry hudojestvennoi literatury, “Izvestiia Smolenskogo gosudarstvennogo universiteta”, 2 (18), s. 51–60. [Google Scholar]
  79. Korolkova A.V. (2018), Aforistika v kontekste russkoi kultury, Smolensk. [Google Scholar]
  80. Lepeshau I.Ia., Iakalcevіch M.A. (2011), Tlumachalny slounіk prykazak, Grodna. [Google Scholar]
  81. Lomakina O.V. (2018), Frazeologiia v tekste: funkcionirovanie i idiostil, Moskva. [Google Scholar]
  82. Lomakina O.V. (2019), Krylatye edinicy v roli sovremennogo gazetnogo zagolovka: sostav, tendencii upotrebleniia, “Russkii iazyk za rubejom”, 1 (272), s. 37–41. [Google Scholar]
  83. Lomakina O.V., Mokienko V.M. (2019), Krylatika v sovremennom kulturnom kontekste, “Vestnik Rossiiskogo universiteta drujby narodov. Seriia: Teoriia iazyka. Semiotika. Semantika”, 10, 2, s. 256–272. [Google Scholar]
  84. Mieder W., Litovkina A.T. (1999), Twisted Wisdom: Modern Anti-Proverbs, Burlington. [Google Scholar]
  85. Mіhnevіch A.Ia. (1983), Afarystyka Iakuba Kolasa (da pastanoukі prablemy), “Belaruskaia lіngvіstyka”, 22, s. 59–65. [Google Scholar]
  86. Mіhnevіch A.Ia. (1994a), Afaryzmy, “Belaruskaia mova: encyklapedyia”, Mіnsk, s. 60–61. [Google Scholar]
  87. Mіhnevіch A.Ia. (1994b), Vyslouі, “Belaruskaia mova: encyklapedyia”, Mіnsk, s. 115–116. [Google Scholar]
  88. Panchenko K.І. (2013), Lіngvіstichnі osoblivostі tekstіv maloї formi, “Naukovі zapiski Nacіonalnogo unіversitetu «Ostrozka akademіia». Serіia fіlologіchna”, 38, s. 213–214. [Google Scholar]
  89. Paremiologiia bez granic (2020), M.A. Bredis, O.V. Lomakina (red.), Moskva. [Google Scholar]
  90. Paremiologiia v diskurse (2015), O.V. Lomakina (red.), Moskva. [Google Scholar]
  91. Plotnikova A.A. (2012), Obem teksta liricheskoi internet-miniatiury kak kliuchevoi priznak janra, “Vestnik Tomskogo gosudarstvennogo universiteta”, 354, s. 23–26. [Google Scholar]
  92. Plutarh (1990), Izrecheniia carei i polkovodcev, “Plutarh. Zastolnye besedy”, Leningrad, s. 340–386. [Google Scholar]
  93. Pratt M.L. (1981), The Short Story: the Long and the Short of It, “Poetics”, 10, 2/3, s. 175–194. [Google Scholar]
  94. Słownik aforyzmów a cytatów z literatury polskiej od XVI do XX wieku (2005), E.E. Ivanov (red.), Mogilev. [Google Scholar]
  95. Tailor E.B. (1989), Pervobytnaia kultura, Moskva. [Google Scholar]
  96. Taylor A. (1962), The Proverb, and An Index to The Proverb, Hatboro (Pennsylvania). [Google Scholar]
  97. Tepliakova A.D. (2012), O funkciiah krylatyh slov v rechi, “Die Phraseologie in Raum und Zeit = Frazeologiia vo vremeni i prostranstve”, Greifswald, Sankt-Peterburg, s. 149–151. [Google Scholar]
  98. Walter H., Mokienko V.M. (2005), Antiposlovicy russkogo naroda, Sankt-Peterburg. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.