Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 107 (2007): Nasza Przeszłość

Artykuły

Sanktuarium w Machirowie w XVIII w. jako przykład lokalnego ośrodka kultu maryjnego na wschodnich terenach Wielkiego Księstwa Litewskiego

  • Marcin Sawicki
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2007.107.67-90  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.2007

Abstrakt

Jednym z najbardziej charakterystycznych przejawów pobożności wśród mieszkańców Rzeczypospolitej Obojga Narodów w czasach nowożytnych był kult Najświętszej Maryi Panny. Tutaj spotykały się zachodnie i wschodnie tradycje kultu Matki Bożej, co miało integralny wpływ na wspólnoty chrześcijańskie. Źródłem, na którym autor opiera swoje badania, jest księga 250 cudów dokonanych dzięki ikonie Matki Bożej Machirowskiej i opisanych w książce bazylianina Martyra Auzgajłło. Tego typu działalność była typowa dla katolickich i unickich ośrodków kultu, choć i w Kościele prawosławnym, znajdującym się na terenie Rzeczypospolitej, można znaleźć przykłady sanktuariów poświęconych Matce Bożej Machirowskiej. Miały one dostarczać materiałów poświadczających cudowne wydarzenia, podnosząc prestiż sanktuarium. Czasami księgi cudów były następnie drukowane. Na Litwie zasłużonym wydawcą wielu tego typu ksiąg była drukarnia klasztoru bazylianów w Supraślu. Sanktuarium w Machirowie miało charakter lokalny. Wieś wchodziła w skład województwa polskiego i należała do arcybiskupów unickich. Obok cudownej ikony wybudowano klasztor bazylianów z cerkwią. Interesujące są okoliczności, które doprowadziły do powieszenia ex-votos, uważanego za warunek otrzymania łaski uzdrowienia. Objawienia Matki Bożej w snach były częste. W niektórych przypadkach duchowni radzili ludziom, aby oddali się pod opiekę Matki Bożej Machirowskiej. Zdarzało się, że wśród błogosławionych doradców byli także ludzie życzliwi i miłosierni. Ludzie często zwracali się do Matki Bożej Machirowskiej o pomoc, gdy inne metody naukowe lub medycyna niekonwencjonalna nie przynosiły pożądanych rezultatów. Księga cudów związana z sanktuarium w Machirowie jest nieocenionym dokumentem na temat funkcjonowania prowincjonalnego ośrodka kultu maryjnego. W skali mikro ukazuje powszechność kultu Matki Bożej przez przedstawicieli wszystkich zakonów, zarówno rzymskokatolickiego, greckokatolickiego, jak i prawosławnego. Wreszcie książka dokumentuje wszystkie troski, niepokoje, cierpienia i radości przeżywane wówczas przez mieszkańców wschodnich ziem Rzeczypospolitej. Często bezbronni wobec sił i zjawisk przyrody, których źródła przypisywano działalności szatana, szukali pomocy u Matki Bożej Machirowskiej, która integrowała miejscową ludność i pozwalała lepiej znosić trudy ziemskiej egzystencji.

Bibliografia

  1. Bednarek S., Pojmowanie kultury i jej historii we współczesnych syntezach dziejów kultury polskiej, Wrocław 1995. [Google Scholar]
  2. Bobryk W., Duchowieństwo unickiej diecezji chełmskiej w XVIII wieku, Lublin 2005. [Google Scholar]
  3. Charkiewicz W., Żyrowice - łask krynice, Słonim 1930. [Google Scholar]
  4. Chomik P., Kult ikon Matki Bożej w Wielkim Księstwie Litewskim w XVI - XVIII wieku, Białystok 2003. [Google Scholar]
  5. Giżycki J. M., Monaster bazyliański w Ladach na Białej Rusi, Kraków 1891. [Google Scholar]
  6. Kopeć J., Uwarunkowania historyczno-kulturowe czci Bogarodzicy w polskiej religijności, w: Religijność ludowa. Ciągłość i zmiana, pod red. W. Piwowarskiego, Wrocław 1993. [Google Scholar]
  7. Mironowicz A., Kościół prawosławny w dziejach dawnej Rzeczypospolitej, Białystok 2001. [Google Scholar]
  8. Rok B., Życie religijne w sanktuariach maryjnych na ziemiach Rzeczypospolitej w czasach saskich, w: Między Barokiem a Oświeceniem. Obyczaje czasów saskich, pod red. K. Stasiewicz i A. Achremczyka, Olsztyn 2000. [Google Scholar]
  9. Tazbir J., Kultura szlachecka w Polsce. Rozkwit - upadek - relikty, Poznań 2002. [Google Scholar]
  10. Zakrzewski A. J., W kręgu kultu maryjnego. Jasna Góra w kulturze staropolskiej, Częstochowa 1995. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.