Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 75 (1991): Nasza Przeszłość

Artykuły

Ciepła - nieznana prepozytura benedyktyńska

  • Marek Derwich
DOI: https://doi.org/10.52204/np.1991.75.29-64  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.1991

Abstrakt

W 1339 r. na procesie warszawskim, w którym brał udział zakon krzyżacki, obecny był anonimowy urzędnik z benedyktyńskiej prepozytury we wsi Ciepła. Jest to jedyny ślad dotyczący prepozyta, a autor jako pierwszy umieścił go w historiografii. Udało się ustalić, że prepozyt ten znajdował się we wsi Ciepła położonej 19 km na południowy zachód od Radomia; że była ona zależna od opactwa Mont-Pelé (Łysa Góra), a jej opiekunem był mnich imieniem Benedykt. Autor przypuszcza, że ​​wieś Ciepła wraz z kościołem została ofiarowana opactwu w momencie lokacji tego ostatniego przez księcia Bolesława Krzywoustego w 1136 lub 1137 r. W tym czasie posługę kapłańską w kościele pełniła prawdopodobnie niewielka grupa benedyktynów, których następnie wchłonął klasztor na Mont-Pelé. Centrum kościelne Ciepły zniknęło m.in. z niejasnych powodów, pomiędzy 1374 a 1408 rokiem. Benedyktyni z Mont-Pelé zamienili, jak się przypuszcza, Ciepłę na inną, bliżej położoną wieś, Mniszek; a może zamienili się na ziemię, gdzie później sami zbudowali tę drugą wieś. Z Ciepłej do ​​Mniszka przeniesiono także siedzibę parafii i prepozyta zakonnego. Wiązało się to ze zmianą zasięgu istniejących parafii w regionie: do nowej parafii w Mniszku nie włączono już Ciepłej. Prepozytura w Mniszku istniała do 1462 r., kiedy to w wyniku wymiany stała się wraz z wsią własnością opactwa cystersów w Wąchocku. Po przeniesieniu siedziby parafii z Ciepłej do ​​Mniszka znaczna część dawnej parafii została podzielona pomiędzy parafie Wysoka i Kowale.

Bibliografia

  1. Bieniak J. , Środowisko świadków procesu polsko-krzyżackiego z 1339 r., w: Genealogia — kręgi zawodowe i grupy interesu w Polsce średniowiecznej na tle porównawczym, Toruń 1989. [Google Scholar]
  2. Chłopocka H., Procesy Polski z Zakonem Krzyżackim w XIV wieku, Poznań 1967. [Google Scholar]
  3. Derwich M., Benedyktyński klasztor św. Krzyża na Łysej Górze w średniowieczu, Wrocław 1989. [Google Scholar]
  4. Fros H. , . Sowa F, Twoje imię, Kraków 1989. [Google Scholar]
  5. Gacki J., Benedyktyński klasztor św. Krzyża na Łysej Górze, Warszawa 1873. [Google Scholar]
  6. Gacki J., Benedyktyński klasztor w Sieciechowie według pism i podań miejscowych, Radom 1872. [Google Scholar]
  7. Kaczmarczyk Z., Polska czasów Kazimierza Wielkiego, Kraków 1964. [Google Scholar]
  8. Ładogórski T., Studia nad zaludnieniem Polski w XIV w., Wrocław 1958. [Google Scholar]
  9. Matuszewski J., Immunitet ekonomiczny w dobrach Kościoła w Polsce do r. 1386, Poznań 1936. [Google Scholar]
  10. Szafran P., Rozwój średniowiecznej sieci parafialnej w lubelskiem, Lublin 1958. [Google Scholar]
  11. Wiśniewski J., Dekanat iłżecki, Radom 1909—1913. [Google Scholar]
  12. Wiśniowski E., Rozwój sieci parafialnej w prepozyturze wiślickiej w średniowieczu, Warszawa 1965. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.

Inne teksty tego samego autora

1 2 > >>