Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 117 (2012): Nasza Przeszłość

Artykuły

Szkolnictwo benedyktyńskie w Pułtusku w latach 1781-1833

  • Krzysztof Wiśniewski
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2012.117.205-214  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.2012

Abstrakt

Szkoła benedyktyńska osiągnęła w omawianym okresie niezwykle wysoki poziom nauczania. Jej absolwenci masowo trafiali do jedynej uczelni w Królestwie Polskim – Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1817-1831 na uniwersytecie studiowało 141 absolwentów szkoły pułtuskiej. Największą popularnością cieszyły się wydziały Prawa i Administracji – na których studiowało 84 absolwentów benedyktyńskich – oraz Sztuki i Nauki (18 studentów). Pozostałe kierunki zostały wybrane przez znacznie mniejszą liczbę studentów. Spośród wielu absolwentów szkoły ograniczę się do przywołania postaci Aleksandra Napoleona Dybowskiego – wybitnego działacza emigracyjnego, Teofila Antoniego Kwiatkowskiego – znanego malarza i przyjaciela Chopina i wreszcie Teodora Jańskiego, który również pełnił funkcję nauczyciel w szkole w Pułtusku przez rok. Wychowanie patriotyczne w szkole benedyktyńskiej znalazło odzwierciedlenie w licznym udziale jej uczniów w Powstaniu Listopadowym. Uczniowie dwóch pierwszych klas – głównie dzieci i młodzież – stanowili około 50% ogólnej liczby 519 uczniów. 143 uczniów – czyli 27,6 proc. ogólnej liczby uczniów – i zdecydowana większość starszych uczniów zdolnych do noszenia broni zgłosiła się na ochotnika do wojska. Co najmniej 25 absolwentów szkoły zostało odznaczonych srebrnym lub złotym Krzyżem Orderu Virtuti Militari, ponad 30 musiało emigrować. Dopiero po kasacie klasztoru w 1864 r. zakończył się udział benedyktynów w kształtowaniu kultury duchowej młodzieży.

Bibliografia

  1. Bobkowska W., Pruska polityka szkolna na ziemiach polskich w latach 1793-1806., Warszawa 1948. [Google Scholar]
  2. Gach P., Zakony w diecezji płockiej w pierwszej połowie XIX w., „Studia Płockie”, t. 4, 1976, s. 221-247. [Google Scholar]
  3. Gawarecki W.H., Wiadomość historyczna o benedyktynach Zgromadzenia Płocko-Pułtuskiego, „Pamiętnik Religijno-Moralny”, 1844, t. VII, s. 1-21. [Google Scholar]
  4. Gerber R, Wychowankowie Szkoły Wojewódzkiej w Pułtusku na Uniwersytecie Warszawskim w latach 1817-1831, s. 185-212, w: Pułtusk. Studia i materiały z dziejów miasta i regionu, t. II, red. Gierlach B., Gieysztor A., Kotarski S., Warszawa 1975. [Google Scholar]
  5. Gerber R., Szkoła Wojewódzka Księży Benedyktynów w Pułtusku, s. 153-184, w: Pułtusk. Studia i materiały z dziejów miasta i regionu, t. II, red. Gierlach B., Gieysztor A., Kotarski S., Warszawa 1975. [Google Scholar]
  6. Jabłońska-Deptuła E., Przystosowanie i opór. Zakony męskie w Królestwie Kongresowym, Warszawa 1983. [Google Scholar]
  7. Kanior M., Polska Kongregacja Benedyktyńska Św. Krzyża 1709-1864, Tyniec 2000. [Google Scholar]
  8. Klarner I., Dzieło Komisji Edukacji Narodowej w Pułtusku, s. 133-152, w: Pułtusk. Studia i materiały z dziejów miasta i regionu, t. II, red. Gierlach B., Gieysztor A., Kotarski S., Warszawa 1975. [Google Scholar]
  9. Kowalski T., Pułtuska Szkoła Podwydziałowa w czasach Komisji Edukacji Narodowej (1773-1794), s. 55-72, w: Dzieje Gimnazjum i Liceum im. Piotra Skargi w Pułtusku, red. Ciok D., Kociszewski A., Szczepański J., Ciechanów-Pułtusk 1991. [Google Scholar]
  10. Nowowiejski A.J., Płock. Monografia historyczna, Płock 1930. [Google Scholar]
  11. Protokoły posiedzeń KEN 1781-1785, wyd. T. Wierzbowski, Warszawa 1915. [Google Scholar]
  12. Szczepański J., Pod panowaniem pruskim i w czasach Księstwa Warszawskiego, s. 73-78, w: Dzieje Gimnazjum i Liceum im. Piotra Skargi w Pułtusku, red. Ciok D., Kociszewski A., Szczepański J., Ciechanów-Pułtusk 1991. [Google Scholar]
  13. Szczepański J., Szkoła Wojewódzka Księży Benedyktynów w Pułtusku, s. 79-104, w: Dzieje Gimnazjum i Liceum im. Piotra Skargi w Pułtusku, red. Ciok D., Kociszewski A., Szczepański J., Ciechanów-Pułtusk 1991. [Google Scholar]
  14. Wiśniewski K., Z dziejów konwentu benedyktynów w Pułtusku w latach 1781-1864, s. 111-138, w: Pułtusk. Studia i materiały z dziejów miasta i regionu, t. VI, red. Szczepański J., Pułtusk 2005. [Google Scholar]
  15. Żywczyński M., Malczewski Franciszek, PSB t. XIX, Wrocław 1974, s. 279-280 [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.