Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 129 (2018): Nasza Przeszłość

Artykuły

Folwark w Mętowie jako własność lubelskiego konwentu oo. dominikanów w XVIIIi XIX wieku

  • Joanna Kumor-Mielnik
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2018.129.181-209  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.2018

Abstrakt

Przedmiotem niniejszego artykułu jest charakterystyka folwarku funkcjonującego w XVII i XIX wieku w podlubelskiej wsi Mętów, którego właścicielami od lat 20-tych XVIII w. stali się oo. dominikanie z Lublina. Szczegółowy opis XIX-wiecznych zabudowań i dóbr folwarcznych, ale także dochodów, jakie czerpał zakon z posiadanego majątku ziemskiego oparty został głównie na materiale źródłowym dostępnym w postaci inwentarzy spisanych w 1864 r. po kasacie lubelskiego konwentu oo. dominikanów, ale także w postaci szczegółowych opisów folwarku z I połowy XIX w. Zabudowania i obszar folwarku, wartość jego majątku żywego oraz ruchomego i nieruchomego, a także wykaz i rodzaje powinności poddanych zamieszkujących w dobrach folwarcznych w XIX w. każą nam zaliczyć mętowskie dobra braci kaznodziejów do bardzo znaczących dla funkcjonowania zakonu, a jednocześnie do porównywalnych w stosunku do innych folwarków istniejących w tym okresie na terenach Rzeczypospolitej. Celem podkreślenia i uwydatnienia roli folwarku w Mętowie, biorąc pod uwagę aspekt ekonomiczny, podjęto próbę porównania go z innymi, funkcjonującym w tym samym czasie dobrami ziemskimi, należącymi do lubelskiego konwentu oo. dominikanów (z podlubelskim folwarkiem na Trześniowie oraz posiadłościami dworskimi na Hajdowie). Przedstawiona w artykule wielkość, a zarazem wartość majątku klasztornego w Mętowie rodzi potrzebę badań porównawczych w stosunku do majątków innych zakonów (lubelskich i pozalubelskich), skasowanych w XIX w. przez władze carskie.

Bibliografia

  1. Dominikanie w Lublinie. Studia z dziejów i kultury, red. H. Gapski, Lublin 2006. [Google Scholar]
  2. Duch O., Jak mniszki gospodarowały ? Gospodarka w prawosławnych i unickich monasterach żeńskich eparchii lwowskiej i przemyskiej w XVII-XVIII wieku, w: Folwark, wieś, latyfundium. Gospodarstwo wiejskie w Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku, red. J. Muszyńska, Sz. Kazusek, J. Pielas, Kielce 2009, s. 187-196. [Google Scholar]
  3. Dzieje Lubelszczyzny, t. III, Słownik historyczno-geograficzny województwa lubelskiego w średniowieczu, oprac. S. Kuraś, Warszawa 1983. [Google Scholar]
  4. Epsztein T., Pracownicy w dobrach ziemskich w Polsce w XIX i XX wieku, [w:] Dwór a społeczności lokalne na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, red. W. Caban, M. B. Markowski, M. Przeniosło, Kielce 2008, s. 263-279. [Google Scholar]
  5. Groth A., Gospodarka folwarczna w dobrach Krokowskich w drugiej połowie XVIII wieku, [w:] Folwark, wieś, latyfundium. Gospodarstwo wiejskie w Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku, red. J. Muszyńska, Sz. Kazusek, J. Pielas, Kielce 2009, s. 139-150. [Google Scholar]
  6. Koprukowniak A., Ziemiaństwo Lubelszczyzny i Podlasia w XIX i XX wieku. Wybór prac z lat 1974-2005 wydany na jubileusz 75-lecia urodzin autora, Lublin 2005. [Google Scholar]
  7. Kupisz D., Zbigniew Gorajski (1596-1655). Studium z dziejów szlachty protestanckiej w Małopolsce w pierwszej połowie XVII wieku, Warszawa 2000. [Google Scholar]
  8. Kwiatkowski B., Folwarki Lubelszczyzny. Historia rozwoju i zabudowy, Lublin 2012. [Google Scholar]
  9. Mencel T., Wieś pańszczyźniana w Królestwie Polskim w połowie XIX wieku, Lublin 1988. [Google Scholar]
  10. Morawski W., Dziewiętnastowieczne reformy rubla, [w:] Reformy pieniądza w Polsce i na świecie, s. 81-84 [cykl w magazynie „Mówią Wieki”], strona http://mowiawieki.pl/templates/site_pic/files/NBP_odcinek_2.pdf, dostęp 04. 2017). [Google Scholar]
  11. Przegaliński A., Dwór ziemiański na Lubelszczyźnie w epoce przemian gospodarczych i społecznych. Dzieje dóbr Snopków w XIX i w I połowie XX wieku, Lublin 2016. [Google Scholar]
  12. Przegaliński A., Społeczna działalność ziemiaństwa lubelskiego w latach 1864-1914, Lublin 2009. [Google Scholar]
  13. Przegaliński A., Wokół dworu i parku. Studia z duchowej i materialnej kultury ziemiaństwa lubelskiego po powstaniu styczniowym, Lublin 2011. [Google Scholar]
  14. Pudelska K., Mirosław A., Zabytkowe ogrody klasztorne we współczesnym Lublinie, [w:] „Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych O.L. PAN”, VII/2011, s. 81-91. [Google Scholar]
  15. Rolska-Boruch I., „Domy pańskie” na Lubelszczyźnie od późnego gotyku do wczesnego baroku, Lublin 2003. [Google Scholar]
  16. Rolska-Boruch I., Siedziby szlacheckie i magnackie na ziemiach zwanych Lubelszczyzną 1500-1700. Założenia przestrzenne, architektura, funkcje, Lublin 1999. [Google Scholar]
  17. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, t. I, Warszawa 1880. [Google Scholar]
  18. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, t. VI, Warszawa 1885. [Google Scholar]
  19. Studia nad ziemiaństwem w XIX i XX wieku, red. Z. Gołębiowska, A. Koprukowniak, A. Przegaliński, Lublin 2014. [Google Scholar]
  20. Studia z dziejów ziemian 1795-1944, red. A. Koprukowniak, Lublin 2005. [Google Scholar]
  21. Wadowski J. A., Kościoły lubelskie, wyd. 2 reprint, Lublin 2004. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.