Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 143 (2025): Nasza Przeszłość

Artykuły

List Konstancji Habsburżanki z 17 lipca 1607 r. do gnieźnieńskiej kapituły metropolitalnej w sprawie pozyskania fragmentu relikwii św. Wojciecha

Opublikowane: 28.07.2025

Abstrakt

Artykuł analizuje nieznany dotąd historiografii list Konstancji Habsburżanki (zm. 1631), drugiej żony Zygmunta III Wazy (zm. 1632), skierowany 17 lipca 1607 r. do gnieźnieńskiej kapituły metropolitalnej. Epistoła zawiera prośbę o przekazanie królowej cząstki relikwii św. Wojciecha (zm. 997). W tekście omówiono treść listu, jego konsekwencje oraz szerszy kontekst relacji dynastii Wazów z gnieźnieńskim środowiskiem katedralnym i postacią św. Wojciecha. Wyniki analizy wskazują, że próba uzyskania relikwii w 1607 r. prawdopodobnie zakończyła się niepowodzeniem. Zewnętrzne formy przywiązania rodziny królewskiej do pierwszego patrona Rzeczypospolitej nasiliły się natomiast szczególnie w okresie gdy arcybiskupem gnieźnieńskim był Wawrzyniec Gembicki.

Bibliografia

  1. Birkowski Fabian, Kwiaty koron królewskich nieśmiertelne, Kraków 1633. [Google Scholar]
  2. Bużeński Stanisław, Żywoty arcybiskupów gnieźnieńskich, prymasów Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego, przeł. Michał Bohusz Szyszko, wstęp Mikołaj Malinowski, t. 3, Wilno 1860. [Google Scholar]
  3. Piasecki Paweł, Kronika Pawła Piaseckiego, biskupa przemyślskiego, przeł. Julian Bartoszewicz, Kraków 1870. [Google Scholar]
  4. Augustyniak Urszula, Historia Polski 1572 – 1795, Warszawa 2008. [Google Scholar]
  5. Besala Jerzy, Najsłynniejsze miłości królów polskich, Warszawa 2009. [Google Scholar]
  6. Bolz Bogdan, Dzwony katedry gnieźnieńskiej, „Studia Gnesnensia”, 2 (1976), s. 297-303. [Google Scholar]
  7. Callier Edmund, Szkice geograficzno-historyczne, Poznań 1888. [Google Scholar]
  8. Cynarski Stanisław, Stronnictwo Królewskie w dobie rokoszu Zebrzydowskiego (próba charakterystyki), „Małopolskie Studia Historyczne”, 8 (1965), z. 3-4, s. 3-24. [Google Scholar]
  9. Czapliński Władysław, Anna Katarzyna Konstancja, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 1, Kraków 1935, s. 135. [Google Scholar]
  10. Czapliński Władysław, Konstancja, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 13, Wrocław – Warszawa – Kraków 1967-1968, s. 600-602. [Google Scholar]
  11. Czapliński Władysław, Nowodworski Adam, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 23, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1978, s. 355-356. [Google Scholar]
  12. Czyżewski Krzysztof Józef, Konstancja Austriaczka w kręgu świętych niewiast i władczyń. O pewnej królewskiej fundacji w katedrze krakowskiej, „Kronika Zamkowa. Roczniki”, 72 (2019), s. 7-45. [Google Scholar]
  13. Dettloff Szczęsny, Dwie konfesje św. Wojciecha w katedrze gnieźnieńskiej, [w:] Św. Wojciech 997-1947, red. Zbigniew Bernacki, Feliks Jordan, Kirył Sosnowski, Mieczysław Suchocki, Gniezno 1947, s. 255-292. [Google Scholar]
  14. Dzięgielewski Jan, Maciszewski Jarem, Maciejowski Bernard, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 19, Wrocław 1974, s. 48-52. [Google Scholar]
  15. Franczak Radosław, Oprawy woluminów z księgozbioru kanonika gnieźnieńskiego Leonarda Walkonowskiego w zasobach Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 107 (2017), s. 103-114. [Google Scholar]
  16. Franczak Radosław, Pozostałości księgozbioru kanonika gnieźnieńskiego Leonarda Walkonowskiego w zbiorach Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, „Archiwista Polski”, 3 (2014), s. 31-39. [Google Scholar]
  17. Gierowski Józef Andrzej, Historia Polski 1505-1764, Warszawa 1984. [Google Scholar]
  18. Guzowski Piotr, Bernard Maciejowski i Mikołaj Zebrzydowski – biografie (prawie) równoległe, [w:] Władza i prestiż. Magnateria Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku, red. Jerzy Urwanowicz i in., Białystok 2003, s. 71-93. [Google Scholar]
  19. Guzowski Piotr, Postawa prymasa Bernarda Maciejowskiego w dobie rokoszu sandomierskiego, „Studia Podlaskie”, 11 (2001), s. 35-50. [Google Scholar]
  20. Karpiński Andrzej, Pożary w miastach Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku i ich następstwa ekonomiczne, społeczne i kulturowe. Katalog, Warszawa 2020. [Google Scholar]
  21. Karwowski Stanisław, Gniezno, Poznań 1892. [Google Scholar]
  22. Kieniewicz Leszek, Sekretariat Stefana Batorego. Zbiorowość i kariery sekretarzy królewskich, „Społeczeństwo staropolskie”, 4 (1986), s. 33-69. [Google Scholar]
  23. Klerycy z ziem polskich, litewskich i pruskich święceni w Rzymie (XVI – pocz. XX w.), oprac. Stanisław Jujeczka, Wrocław 2018. [Google Scholar]
  24. Korytkowski Jan, Arcybiskupi gnieźnieńscy, prymasowie i metropolici polscy od roku 1000 aż do roku 1821 czyli do połączenia arcybiskupstwa gnieźnieńskiego z biskupstwem poznańskim według źródeł archiwalnych, t. 3, Poznań 1889. [Google Scholar]
  25. Korytkowski Jan, Prałaci i kanonicy katedry metropolitalnej gnieźnieńskiej od roku 1000 aż do dni naszych. Podług źródeł archiwalnych, t. 2-4, Gniezno 1883. [Google Scholar]
  26. Kosman Marceli, Poczet arcybiskupów gnieźnieńskich i prymasów Polski, Kraków 2012. [Google Scholar]
  27. Kowalska Halina, Seve Wincenty de, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 36, Warszawa – Kraków 1995 – 1996, s. 343-344. [Google Scholar]
  28. Łepkowski Józef, O zabytkach Kruszwicy, Gniezna i Krakowa, Kraków 1866. [Google Scholar]
  29. Łętowski Ludwik, Katalog biskupów, prałatów i kanoników krakowskich. Prałaci i kanonicy krakowscy, t. 3, Kraków 1852. [Google Scholar]
  30. Markiewicz Mariusz, Historia Polski 1492 – 1795, Kraków 2006. [Google Scholar]
  31. Muraszko Michał, Bernard Maciejowski, [w:] Poczet prymasów Polski, red. Krzysztof Woźniak i in., Gniezno 2017, s. 61. [Google Scholar]
  32. Muraszko Michał, Pozostałości księgozbioru kardynała Bernarda Maciejowskiego (1548-1608) w zbiorach Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego w Płocku, „Rocznik Biblioteki Narodowej”, 53 (2022), s. 263-277. [Google Scholar]
  33. Muraszko Michał, Zygmunt III Waza u grobu św. Wojciecha. 400. rocznica wizyty królewskiej w Gnieźnie, Gniezno 2023. [Google Scholar]
  34. Niesiecki Kasper, Herbarz polski, t. 6, Lipsk 1841. [Google Scholar]
  35. Obłąk Jan, Kardynał Bernard Maciejowski jako biskup krakowski, Olsztyn 2008. [Google Scholar]
  36. Ochmann – Staniszewska Stefania, Dynastia Wazów w Polsce, Warszawa 2007. [Google Scholar]
  37. Ozorowski Edward, Birkowski Fabian Adam, [w:] Słownik polskich teologów katolickich, t. 1, red. Hieronim Eugeniusz Wyczawski, Warszawa 1981, s. 163-165. [Google Scholar]
  38. Palewodziński Edmund, Bogacz Jarosław, Dzieje skarbca, [w:] Skarbiec katedry gnieźnieńskiej, red. Jarosław Bogacz, Poznań 2021, s. 7-20. [Google Scholar]
  39. Pawłowska Agnieszka, Kobieta jako katalizator sporów politycznych w nowożytnej Rzeczypospolitej na przykładzie małżeństwa Zygmunta III Wazy z Konstancją Habsburżanką, [w:] Płeć i władza w kontekstach historycznych i współczesnych, red. Monika Kubiaczyk, Filip Kubiaczyk, Gniezno 2014, s. 325-336. [Google Scholar]
  40. Pawłowska Agnieszka, Program wzmocnienia władzy w kręgach stronnictwa prokrólewskiego w czasie rokoszu sandomierskiego 1605–1609, „Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym”, 22 (2012), z. 3, s. 39-58. [Google Scholar]
  41. Prokop Krzysztof Rafał, Arcybiskupi gnieźnieńscy w tysiącleciu, Kraków 2000. [Google Scholar]
  42. Prokop Krzysztof Rafał, Polscy kardynałowie, Kraków 2001. [Google Scholar]
  43. Prokop Krzysztof Rafał, Sylwetki biskupów łuckich, Biały Dunajec 2001. [Google Scholar]
  44. Przyboś Adam, Gembicki Wawrzyniec, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 7, Kraków 1948 – 1958, s. 382-384. [Google Scholar]
  45. Przyboś Adam, Gembicki Wawrzyniec, [w:] Wielkopolski słownik biograficzny, red. Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski, Warszawa – Poznań 1981, s. 200. [Google Scholar]
  46. Rajman Jerzy, Zarys dziejów politycznych państwa polskiego. Dzieje Powszechne Ilustrowane, suplement, t. 8, Inowrocław b.r.w. [Google Scholar]
  47. Rudzki Edward, Polskie królowe. Żony królów elekcyjnych, t. 2, Warszawa 1987. [Google Scholar]
  48. Sęderecka Anna, Autografy królowych Polski – próba katalogu, „Piotrkowskie Zeszyty Historyczne”, 22 (2021), z. 2, s. 69-99. [Google Scholar]
  49. Siemieński Marcin, Monumenta Ecclesiae Metropolitanae Gnesnensis, Poznań 1823. [Google Scholar]
  50. Sipayłło Maria, Polskie superexlibrisy XVI – XVIII wieku w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie, Warszawa 1988. [Google Scholar]
  51. Skorupa Dariusz, Bitwa pod Bukowem 20 października 1600 r., [w:] Staropolska sztuka wojenna XVI-XVII wieku, red. Mirosław Nagielski, Warszawa 2002, s. 17-43. [Google Scholar]
  52. Sobieszczański Franciszek Maksymilian, Łempicki (Jakób), [w:] Encyklopedyja powszechna, t. 17, Warszawa 1864, s. 577. [Google Scholar]
  53. Śmigiel Kazimierz, Prymasostwo polskie. Instytucja, prymasi, dokumenty, Warszawa 2018. [Google Scholar]
  54. Śmigiel Kazimierz, Słownik biograficzny arcybiskupów gnieźnieńskich i prymasów Polski, Poznań 2002. [Google Scholar]
  55. Topolski Jerzy, Gniezno. Zarys dziejów, Poznań 1979. [Google Scholar]
  56. Topolski Jerzy, Rozwój przestrzenny i cechy zabudowy miasta, [w:] Dzieje Gniezna, red. Jerzy Topolski, Warszawa 1965, s. 260-270. [Google Scholar]
  57. Walkowski Józef, Wspomnienia o kościele metropolitalnym w Gnieźnie, Gniezno 1876. [Google Scholar]
  58. Wieteska Józef, Katalog prałatów i kanoników prymasowskiej kapituły łowickiej od 1433 do 1970 r., Warszawa 1971. [Google Scholar]
  59. Wisner Henryk, Rokosz Zebrzydowskiego, Kraków 1989. [Google Scholar]
  60. Wisner Henryk, Zygmunt III Waza, Wrocław – Warszawa – Kraków 1991. [Google Scholar]
  61. Wrede Marek, Itinerarium króla Zygmunta III 1587 – 1632, Warszawa 2019. [Google Scholar]
  62. Występski Walerian, Droga dzwonu św. Wojciecha do Gniezna, „Kronika Wielkopolski”, 82 (1997), nr 3, s. 125-127. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

<< < 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.