Zur Hauptnavigation springen Zum Inhalt springen Zur Fußzeile springen

Bd. 20 (1964): Nasza Przeszłość

Artykuły

Jezuici a seminarium diecezjalne w Kaliszu (1593-1620)

  • Ludwik Piechnik
DOI: https://doi.org/10.52204/np.1964.20.113-147  [Google Scholar]
Veröffentlicht: 1964-12-30

Abstract

Pierwsze seminaria diecezjalne założone w Polsce po Soborze Trydenckim były, z małymi wyjątkami, prowadzone przez jezuitów. Początek i wzór dla wszystkich innych seminariów dało najstarsze w Polsce seminarium w Braniewie, założone w 1565 r. przez biskupa Stanisława Hozjusza. Seminarium w Kaliszu założył prymas Stanisław Karnkowski, który obok Hozjusza i Protaszewicza stał się jednym z największych przyjaciół i dobroczyńców nowego zakonu jezuitów. Natychmiast po Zaraz po objęciu archidiecezji gnieźnieńskiej w 1582 r. Karnkowski poprosił o otwarcie seminarium w kolegium jezuickim w Poznaniu i drugiego w Kaliszu, gdzie również założył kolegium jezuickie. Otwarcie seminariów opóźniło się jednak do 1593 r., ponieważ kapituła katedralna w Gnieźnie zgłaszała różne zastrzeżenia wobec jezuitów i wskazywała na niekorzystne warunki materialne.
Oprócz biskupa Karnkowskiego, dwóch innych kapłanów w wybitny sposób zasłużyło się dla fundacji seminariów. Byli to Alfons Pisanus i Zygmunt Brodowski; pierwszy znakomity profesor, drugi wychowawca młodzieży, który szczególnie poświęcił się pracy nad powołaniami do kapłaństwa.
Program szkoły obejmował nie tylko dyscypliny humanistyczne, ale także teologię polemiczną. Teologia moralna, studium Pisma Świętego, ceremonie kościelne, śpiew i studium Pisma Świętego, ceremonie kościelne, śpiew i studium kalendarza. Pod koniec XVI wieku wprowadzono krótkie studium teologii dogmatycznej i wykłady z filozofii.
Seminarium diecezjalne w Kaliszu istniało do 1620 r., kiedy to prymas Wawrzyniec Gembicki przejął od jezuitów zarząd nad seminarium i przeniósł jego alumnów do Gniezna. Prymas uzasadniał ten fakt, jak podawano oficjalnie, tym, że jezuici mało uwagi poświęcali praktycznej formacji kapłańskiej kleru, zwłaszcza nauce ceremonii i chorału. Wskazał również, że w jego diecezji było wystarczająco dużo odpowiednich kapłanów, którzy mogliby przejąć opiekę nad duszpasterstwem. W rzeczywistości jednak chodziło o wrogie nastawienie kapituły katedralnej do zakonu jezuitów, który w tym czasie był uwikłany w spór z Akademią Krakowską.

Literaturhinweise

  1. J. Brucker, La Compagnie de Jesus. Esquisse, Paris 1919. [Google Scholar]
  2. P. de Leturia, Aux sources de la „Remanité de la Compagnie de Jésus, „Christus”, Paris 1955, n. 5, s. 81. [Google Scholar]
  3. A. Petrani, Nauka prawa kanoniczego w Polsce w XVIII i XIX wieku, Lublin 1961. [Google Scholar]
  4. J. Sawicki, Concilia Poloniae, Warszawa 1950. [Google Scholar]
  5. B. Schneider, Die Kirchlichkeit des heiligen Ignatius von Loyola, „Theologisches Jahrbuch”, Leipzig 1964, s. 522-551. [Google Scholar]
  6. Seminaria Ecclesiae Catholicae, Romae 1963. [Google Scholar]
  7. J. Sygański, Korespondencja księdza Jakuba Wujka z Wągrowca z lat 1569-1596, Poznań 1917. [Google Scholar]
  8. S. Załęski, Jezuici w Polsce, t. IV, Kraków 1905. [Google Scholar]

Downloads

Keine Nutzungsdaten vorhanden.

Am häufigsten gelesenen Artikel dieser/dieses Autor/in