Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer

Vol. 135 (2021): Nasza Przeszłość

Articles

Origins and Cours of Social and Religious Changes in the Trzebnica Monastery between 1536 and 1639 year

DOI: https://doi.org/10.52204/np.2021.135.5-38  [Google Scholar]
Published: 2021-06-30

Abstract

During the Reformation, the Trzebnica Cistercian abbey experienced a deepening religious, social and economic crisis. The sharpest dimension of the breakdown of the role played by this center in the Church and the Silesian society was revealed in the weakening of the community and the disappearance of its board activity in favor of the strong rule of the abbess in the first half of the 16th century. Information about the first reforms in this area, combined with a change in the strategy of recruitment to the monastery, can be found in sources deriving from the period of Abbess Katarzyna Mutschelnitz. Beginning in the 1560s, the most important monastic functions passed into the hands of a new generation of nuns, some of whom had come from the Upper Silesian and Opole families who had recently settled in the Duchy of Oleśnica, or from Greater Poland families. The remaining nuns represented the local gentry of an earlier origin. This arrangement became the background of tensions caused mainly by the emperor’s policy aimed at filling monastic offices, especially the abbess office, for people subjected to the Czech Crown. The conflict over the election of the successor of Anna Jemiołowska in the last decade of the 16th century revealed the determination of the Cistercian nuns to defend their identity and the freedom of internal cloister reform. 

References

  1. Bach A., Geschichte und Beschreibung des fürstlichen jungfraulichen Klosterschtiftes Cistercienser Ordens in Trebnitz, Neisse 1859. [Google Scholar]
  2. Barwicka-Makula A., Od wrogości do przyjaźni. Habsburgowie austriaccy wobec Polski w latach 1587-1592, Praca doktorska napisana pod kierunkiem dr. hab. Ryszarda Skowrona, Katowice 2013, https://www.sbc.org.pl/dlibra/show-content/publication/edition/95002?id=95002. [Google Scholar]
  3. Bobowski K., Dyscyplina klasztorna w świetle uchwał kapituły generalnej cystersów, [w:] Cysterki w dziejach i kulturze ziem polskich, dawnej Rzeczypospolitej i Europy Środkowej, red. A. M. Wyrwa, A. Kiełbasa, J. Swastek, Poznań 2004. [Google Scholar]
  4. Bobowski, Rola konwentu cysterek trzebnickich w utrzymaniu polskości na Śląsku w dobie reformacji i kontrreformacji (próba nowego spojrzenia), „Studia i materiały z dziejów Śląska”, R. 1992, t. 20. [Google Scholar]
  5. Bobowski K., Wstęp, [w:] Źródła do dziejów klasztoru trzebnickiego (XVI-XIX w.), wyd. Tenże, Wrocław 1993. [Google Scholar]
  6. Borkowska M. OSB, Skład osobowy polskich klasztorów cysterek w XVII-XVIII w., [w:] Cysterki w dziejach i kulturze ziem polskich, dawnej Rzeczypospolitej i Europy Środkowej, red. A. M. Wyrwa, A. Kiełbasa, J. Swastek, Poznań 2004 [Google Scholar]
  7. Borkowska M. OSB, Słownik mniszek benedyktyńskich w Polsce, Tyniec 1989. [Google Scholar]
  8. Grüger H., Schlesisches Klosterbuch. Heinrichau, Zisterzienserabtei, „Jahrbuch der Schlesischen Friedrich-Wilhelms Uniwersität zu Breslau“, R. 1982, t. 23. [Google Scholar]
  9. Grüger H., Schlesisches Klosterbuch, Trebnitz. Zisterzienserinnenabtei, „Jahrbuch der Schlesischen Friedrich-Wilhelms Uniwersität zu Breslau“, R. 1982, t. 23. [Google Scholar]
  10. Häusler W. , Urkundensammlung zur Geschichte Fürstenthums Oels bis zum Aussterben der Piastischen Herzogslinie, Breslau 1883. [Google Scholar]
  11. Des Heil. Röm. Reichs genealogisch-historisches Adels-Lexicon […], opr. J. F. Gauhen, t. 1, Lipsk 1719. [Google Scholar]
  12. Herbarz i imionospis zasłużonych w Polsce ludzi wszystkich stanów i czasów, ułożony porządkiem alfabetycznym na podstawie herbarza Niesieckiego i manuskryptów, t. 1, Lwów 1855. [Google Scholar]
  13. Lucae F., Schlesiens curieuse Denckwürdigkeiten, oder vollkommene Chronica von Ober- und Nieder-Schlesien […], cz. 1, Frankfurt nad Menem 1689. [Google Scholar]
  14. Monumenta Lubensia, wyd. W. Wattenbach, Breslau 1861. [Google Scholar]
  15. Pfotenhauer P., Der Adel des Fuerstentums Oels im XVI. Jahrhundert, „Zeitschrift des Vereins für Geschichte und Alterthum Schlesiens”, R. 1887, t. 21. [Google Scholar]
  16. Ptak M., Przywileje ziemskie Księstwa Oleśnickiego z lat 1475-1534, „Studia z dziejów państwa i prawa polskiego”, R. 2009, t. 12. [Google Scholar]
  17. Regesty nowożytnych dokumentów klasztoru trzebnickiego, cz.1 (1501-1600), wyd. K. Bobowski, Wrocław 1995. [Google Scholar]
  18. Sękowski R., Opole. Rozwój przestrzenny miasta do końca XVII w. (Szkice i wypisy źródłowe), „Studia i teksty źródłowe z dziejów księstw opolskiego i raciborskiego”, R. 2013, z. 3. [Google Scholar]
  19. Sinapius J., Olsnographiae oder Eigentliche Beschreibung des Oelßnischen Fürstenthums in Nieder-Schlesien, t. 2, Lipsk 1706, wyd. L. Harc, Wrocław 2012, https://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/publication/37046/edition/38726/content. [Google Scholar]
  20. Sinapius J., Schlesische Curiositäten, darinnen die ansehnlichen Geschlechter des Schlesischen Adels mit Erzehlung des Ursprungs, der Wappen, Genealogien, t. 2, Lipsk-Wrocław 1728. [Google Scholar]
  21. Skobel P., Innere Reformen im Convent Magdalenerinnen zu Lauban, „Archiv für Schlesische Kirchengeschichte”, R. 1949, t. 7. [Google Scholar]
  22. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 11, red. B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1890. [Google Scholar]
  23. Stelmach R., Dokumenty do dziejów klasztoru trzebnickiego, [w:] Cysterki w dziejach i kulturze ziem polskich, dawnej Rzeczypospolitej i Europy Środkowej, red. A. M. Wyrwa, A. Kiełbasa, J. Swastek, Poznań 2004. [Google Scholar]
  24. Sutowicz A., Geneza i przebieg reformy życia wewnętrznego w klasztorze klarysek wrocławskich w okresie 1609-1677, „Studia Franciszkańskie” R. 2017, t. 27. [Google Scholar]
  25. Sutowicz A., Kultura religijna mniszek śląskich w okresie średniowiecza, Legnica 2016. [Google Scholar]
  26. Walter M., Z dziejów polskości klasztoru cysterek w Trzebnicy w latach 1589-1741, Wrocław 1957. [Google Scholar]
  27. Wąs G., Śląsk we władaniu Habsurgów, [w:] Historia Śląska, red. M. Czapliński i in., Wrocław 2002 (= „Acta Universitatis Wratislaviensis” nr 2364). [Google Scholar]
  28. Wutke K., Nationale Kämpfe im Kloster Trebnitz, cz. 1, „Zeitschrift des Vereins für Geschichte und Alerthum Schlesiens”, R. 1890, t. 24. [Google Scholar]
  29. Wutke, Nationale Kämpfe im Kloster Trebnitz, cz. 2, „Zeitschrift des Vereins für Geschichte und Alterthum Schlesiens”, R. 1891, t. 25. [Google Scholar]
  30. Wyrwa A. M., Organizacja wewnętrzna w klasztorach cysterek polskiej prowincji cystersów w świetle statutów Edmunda od Krzyża z 1580 r., [w:] Cysterki w dziejach i kulturze ziem polskich, dawnej Rzeczypospolitej i Europy Środkowej, red. A. M. Wyrwa, A. Kiełbasa, J. Swastek, Poznań 2004. [Google Scholar]
  31. Zedler J. H., Grosses vollstaendiges Universal-Lexicon, t. 45, Leipzig-Halle 1745. [Google Scholar]
  32. Von Żernicki E., Der Polnische Klein-Adel im 16.Jahrhundert, Hamburg 1907. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.