Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
Nasza Przeszłość

Vol. 130 (2018): Nasza Przeszłość

Articles

Post-Council Renewal in the Catholic Church in Poland in the Years 1978-1989. An Outline of Chosen Problems

DOI: https://doi.org/10.52204/np.2018.130.263-323  [Google Scholar]
Published: 2018-12-30

Abstract

The years 1978-1989 in the Catholic Church in Poland constitute a mature stage of the reception of the Second Vatican Council. Among the most important phenomena that influenced the process were: changes in Polish religious life in the 1980’s; new model of state-Church relationship, social aspect of the three pilgrimages of the Polish Pope to Poland (1979-1983-1987); personal and generational changes in Polish Episcopate. An important role was played by the activity of special Commissions of the Polish Episcopate, which gave the whole process an appropriate tempo and determined the main directions of changes. The application of council teachings in Polish theology could be found in the works of: Rev. Józef Kudasiewicz (Bible studies), Rev. Józef Tischner (Catholic Social Teaching), Rev. Adam Ludwik Szafrański (Ecclesiology), Fr. Stanisław Celestyn Napiórkowski OFMConv. (Mariology, Ecumenism), Rev. Wacław Hryniewicz OMI (Ecumenism), Fr. Jan Charytański SJ (Catechetics) Rev. Franciszek Blachnicki (Pastoral Theology and Liturgics), Rev. Eugeniusz Weron SAC (Theology of the Laity), Bishop Wilhelm Pluta (Pastoral Theology), Rev. Franciszek Woronowski (Pastoral Theology) and Rev. Tadeusz Dajczer (Religious Studies and Phenomenology of Religion). Publication of four volumes of Liturgy of Hours and Roman Missal for Polish Dioceses (1986) constituted the culmination of liturgical renewal. Publication of critical third edition of the Millennium Bible (1980) was the realization of the postulates set in the second half of the 1960’s. Collegiality of bishops was fully reflected in the regulations of the new Statute of Polish Episcopal Conference (1987), and the synodality developed through synods. In the years 1978-1989 there was one provincial synod assembly and nine diocesan synod assemblies. A considerable achievement of the ecumenical movement was the inauguration of bilateral doctrinal dialogues (about the validity of baptism and mixed marriages). The renewal of monastic life in the 1980’s was predominantly of juridical dimension connected with the revision of monastic law and adopting new constitutions. Activity of the laity resulted in the development of existing movements and associations and the creation of new ones. Neocatechumenal Way, Catholic Charismatic Renewal, Light-Life Movement, Families of Nazareth Movement and Christian Life Communities enjoyed a dynamic growth.

References

  1. Biskupi polscy z okazji przygotowań do II Synodu Plenarnego w związku z 1000-leciem męczeńskiej śmierci świętego Wojciecha, Białystok, 8 czerwca 1988 r., [w:] Listy Pasterskie Episkopatu Polski 1945-2000, cz. 2, Marki 2003. [Google Scholar]
  2. Dekret Józefa Kardynała Glempa, Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski, Prymasa Polski, Warszawa, 20 lipca 1985 r., N. 2117/85/P, [w:] Mszał Rzymski dla Diecezji Polskich, wydanie pierwsze, Poznań 1986 [Google Scholar]
  3. Do kapłanów z okazji wprowadzenia Liturgii Godzin w języku polskim, Warszawa, 2 grudnia 1982 r., [w:] Listy Pasterskie Episkopatu Polski 1945- 2000, cz. 2, Marki 2003. [Google Scholar]
  4. Jan Paweł II, Pielgrzymki do Ojczyzny: 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia, homilie, oprac. J. Poniewierski, Kraków 2012. [Google Scholar]
  5. Kazania, listy, przemówienia i komunikaty, oprac. P. Raina, Londyn 1982. [Google Scholar]
  6. Kazanie Prymasa Polski do młodzieży akademickiej na Jasnej Górze, wygłoszone 13 grudnia 1981 roku o godzinie 9.00, [w:] Jan Paweł II, Prymas i Episkopat Polski o stanie wojennym. Komunikat Rady Głównej Episkopatu Polski w związku ze stanem wojennym, [w:] P. Raina, Kościół w PRL. Dokumenty, t. 3: 1975-1989, Poznań-Pelplin 1996 [Google Scholar]
  7. List pasterski Episkopatu Polski o wprowadzeniu odnowionych obrzędów sakramentu pokuty, Warszawa, 15 września 1982 r., [w:] Listy Pasterskie Episkopatu Polski 1945-2000, cz. 2, Marki 2003. [Google Scholar]
  8. Łatka R., Pielgrzymki Jana Pawła II do Krakowa w oczach SB. Wybór dokumentów, Kraków 2012. [Google Scholar]
  9. Ocena wizyty papieża w Polsce sporządzona przez Wydział Administracyjny KC PZPR 24 VI 1983, [w:] Tajne dokumenty państwo–Kościół 1980-1989, Londyn-Warszawa 1993. [Google Scholar]
  10. Ocena wizyty papieża w Polsce w czerwcu 1987 r. opracowana przez zespół pracowników KC PZPR, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Urzędu do Spraw Wyznań, [w:] Tajne dokumenty państwo–Kościół 1980-1989, Londyn- Warszawa 1993. [Google Scholar]
  11. Przed wprowadzeniem do liturgii „Mszału Rzymskiego dla Diecezji Polskich”, Jasna Góra, 12 grudnia 1986 r., [w:] Listy Pasterskie Episkopatu Polski 1945-2000, cz. 2, Marki 2003. [Google Scholar]
  12. Raina P., Kościół w Polsce 1981-1984, London 1985. [Google Scholar]
  13. Raina P., Rozmowy z władzami PRL. Arcybiskup Dąbrowski w służbie Kościoła i narodu, t. 1: 1970-1981, Warszawa 1995. [Google Scholar]
  14. Raina P., Rozmowy z władzami PRL. Arcybiskup Dąbrowski w służbie Kościoła i narodu, t. 2: 1982-1989, Warszawa 1995. [Google Scholar]
  15. Raina P., Wizyty Apostolskie Jana Pawła II w Polsce. Rozmowy przygotowawcze Watykan – PRL – Episkopat, Warszawa 1997. [Google Scholar]
  16. Regulamin Komisji Episkopatu Polski do spraw Liturgii i Duszpasterstwa Liturgicznego (zatwierdzony przez Konf. Plen. Episkopatu dnia 4 X 1978 r.), „Ruch Biblijny i Liturgiczny”, r. XXXIV, nr 1, 1981. [Google Scholar]
  17. Relacja z posiedzenia Komisji Wspólnej przedstawicieli rządu i Episkopatu w dniu 23 grudnia 1985 r. w hotelu URM, [w:] Tajne dokumenty państwo– Kościół 1980-1989, Londyn-Warszawa 1993. [Google Scholar]
  18. Struktura Prymasowskiego Komitetu Pomocy Internowanym, uwięzionym oraz ich rodzinom, [w:] P. Raina, Kościół w PRL. Dokumenty, t. 3: 1975-1989, Poznań-Pelplin 1996. [Google Scholar]
  19. Wizyta Jana Pawła II w Polsce 1979. Dokumenty KC PZPR i MSW, wstęp i oprac. A. Friszke, M. Zaremba, Warszawa 2005. [Google Scholar]
  20. Baniak J., Powołania do kapłaństwa i do życia zakonnego w Polsce w latach 1900-2010. Studium socjologiczne, Poznań 2012. [Google Scholar]
  21. Białkowski M., Działalność Karola Wojtyły na forum Konferencji Episkopatu Polski i jej komisji (1958-1978), „Przegląd Zachodni”, 3:2018. [Google Scholar]
  22. Białkowski M., Oaza na Mostowej. Klub Inteligencji Katolickiej w Toruniu (1957-2007), Toruń 2008. [Google Scholar]
  23. Białkowski M., Od bulli «Episcoporum Poloniae coetus» do wyboru Kardynała Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową. Druga faza recepcji Soboru Watykańskiego II w Polsce (1972-1978) – wybrane zagadnienia, [w:] Dzieje Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim, t. 3: 1972-1978, red. M. Siedziako, G.Wejman, Szczecin-Warszawa 2018 [w druku] [Google Scholar]
  24. Białkowski M., Odnowa posoborowa w Kościele katolickim w Polsce w latach 1972-1978. Zarys wybranych problemów, „Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce”, t. 129:2018. [Google Scholar]
  25. Białkowski M., Od Vaticanum II do bulli Episcoporum Poloniae coetus. Pierwsza faza recepcji Soboru Watykańskiego II w Polsce (1966-1972) – wybrane zagadnienia, [w:] Dzieje Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim, t. 2: 1956-1972, red. M. Siedziako, Z. Stanuch, G. Wejman, Szczecin-Warszawa 2017. [Google Scholar]
  26. Białkowski M., Początki odnowy posoborowej w Kościele katolickim w Polsce (do 1972 r.). Zarys wybranych problemów, [w:] Czas próby. Kościół katolicki w okresie PRL, red. W. Polak, A. Czwołek, S. Galij-Skarbińska, Toruń 2017. [Google Scholar]
  27. Białkowski M., Początki odnowy posoborowej w Kościele katolickim w Polsce (do 1972 roku). Zarys wybranych problemów, „Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce”, 128 (2017). [Google Scholar]
  28. Białkowski M., Recepcja Soboru Watykańskiego II w Polsce w 1972-1978. Pomiędzy bullą «Episcoporum Poloniae coetus» a wyborem Kardynała Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową, „Studia Pelplińskie”, 2018, r. 52. [Google Scholar]
  29. Bonowicz W., Tischner, Kraków 2002. [Google Scholar]
  30. Budniak J., Ekumenizm na Śląsku, „Studia Oecumenica”, 10:2010. [Google Scholar]
  31. Chrostowski W., Śp. ks. prof. dr hab. Józef Kudasiewicz (23 VIII 1926 – 16 XI 2016): biblista i mariolog, „Salvatoris Mater”, 14/1/4. [Google Scholar]
  32. Chrostowski W., 10 lat Komisji Episkopatu Polski do Dialogu z Judaizmem – próba bilansu, „Collectanea Theologica”, 67(1997), nr 2. [Google Scholar]
  33. Chrzęstek A., Czynna miłość miłosierna w parafii posoborowej w oparciu o pisma ks. Franciszka Woronowskiego, „Warszawskie Studia Pastoralne”, 6:2007. [Google Scholar]
  34. Ciupak E., Katolicyzm ludowy w Polsce. Studia socjologiczne, Warszawa 1973; Religijność ludowa. Ciągłość i zmiana, red. W. Piwowarski, Wrocław 1983. [Google Scholar]
  35. Czaczkowska E. K., Wiślicki T., Ksiądz Jerzy Popiełuszko. Wiara, nadzieja, miłość. Biografia błogosławionego, Warszawa 2017. [Google Scholar]
  36. Czwarty Synod Diecezji Tarnowskiej: ad imaginem ecclesiae universalis, Tarnów 1990. [Google Scholar]
  37. Domagała K. H., Zgromadzenie Sióstr św. Jadwigi Prowincja Katowickaw latach 1945-1989, Lublin 2014. [Google Scholar]
  38. Drozd R., Synod Archidiecezji Wrocławskiej (1985-1991), [w:] Patientiaet Caritas (W hołdzie Księdzu Kardynałowi Henrykowi GulbinowiczowiArcybiskupowi Metropolicie Wrocławskiemu w 25-lecie sakry biskupiej8 II 1970 – 8 II 1995), red. I. Dec, Wrocław 1995. [Google Scholar]
  39. Drugi Synod Diecezji Częstochowskiej. Chrystus światłem, Maryja wzorem,Częstochowa 1987. [Google Scholar]
  40. Drugi Synod Diecezji Lubelskiej 1977-1985, red. W. Zakrzewski, Lublin 1988. [Google Scholar]
  41. Dudek A., Gryz R., Komuniści i Kościół w Polsce (1945-1989), Kraków 2003. [Google Scholar]
  42. Dullak K., Ecclesia semer reformanda. Zjawisko synodalności w Polsce po Soborze Watykańskim II, Szczecin 2007. [Google Scholar]
  43. Durka J., Władze polskie wobec Sanktuarium Jasnogórskiego w latach 1945-1989, [w:] Miejsca święte pod nie świętym nadzorem. Polityka władz wobec sanktuariów w latach 1945-1989, red. K. Białecki, Warszawa 2019 [w druku]. [Google Scholar]
  44. Duszpasterstwa środowiskowe w latach 1945-1989. Archidiecezja krakowska,red. C. Kuta, J. Marecki, Kraków 2014. [Google Scholar]
  45. Dyduch J. M., Posoborowa instytucjonalna odnowa Kościoła krakowskiego według kardynała Karola Wojtyły, „Polonia Sacra”, 17(2013), nr 2(33). [Google Scholar]
  46. Dyduch J. M., Synod diecezjalny – narzędziem odnowy Kościoła partykularnego,„Prawo Kanoniczne”, 40 (1997), nr 3-4. [Google Scholar]
  47. Dziekoński S., Stypułkowski A., Katecheza inicjacyjna w refleksji pastoralnejks. Franciszka Woronowskiego, „Collectanea Theologica”, 76(2006), nr 1. [Google Scholar]
  48. Encyklopedia ekumenizmu w Polsce (1964-2014), red. J. Budniak, Z. Glaeser,T. Kałużny, Z. J. Kijas, Kraków 2016. [Google Scholar]
  49. Friszke A., Oaza na Kopernika. Klub Inteligencji Katolickiej 1956-1989, Warszawa 1997. [Google Scholar]
  50. Friszke A., Sprawa jedenastu. Uwięzienie przywódców NSZZ „Solidarność” i KSS „KOR” 1981-1984, Kraków 2017. [Google Scholar]
  51. Góralski W., Ruch synodalny w Polsce po Soborze Watykańskim II, „Roczniki Nauk Prawnych”, VIII 1998. [Google Scholar]
  52. Górny G., Rosikoń J., 300 lat wytrwałości. Warszawska Pielgrzymka Piesza 1711-2011, Warszawa 2011. [Google Scholar]
  53. Grajewski A., Pielgrzymka wielu przełomów. Międzynarodowe uwarunkowania III pielgrzymki Jana Pawła II do Polski, [w:] Brama do wolności. III pielgrzymka Jana Pawła II do Polski, red. Z. Struzik, P. Skibiński, tłum. D. Bitkowska-Sulich, D. Urbańska, Warszawa 2012. [Google Scholar]
  54. Gręźlikowski J., Instytucja synodu diecezjalnego w Kościele w Polsce po Soborze Watykańskim II, „Studia Włocławskie”, 4, 2001. [Google Scholar]
  55. Gronowski D., Perspektywa duszpasterstwa rodzin według bpa Wilhelma Pluty, „Studia Paradyskie”, t. 25, 2015. [Google Scholar]
  56. Hanc W., Polska Rada Ekumeniczna i jej znaczenie dla ekumenicznego dialogu, „Łódzkie Studia Teologiczne”, 25(2016), nr 4. [Google Scholar]
  57. Hryniewicz W., Instytut Ekumeniczny, [w:] W dwudziestolecie Soboru Watykańskiego II. Recepcja – doświadczenia – perspektywy, red. J. Homerski, F. Szulc, Lublin 1987. [Google Scholar]
  58. Jabłoński Z. S., Eklezjalny wymiar nawiedzenia Maryi w znaku Jasnogórskiego Obrazu, „Studia Prymasowskie”, 2(2008). [Google Scholar]
  59. Jabłoński Z. S., Recepcja nauki mariologicznej Soboru Watykańskiego II w polskich sanktuariach, „Salvatoris Mater”, 16/1/4, 2014. [Google Scholar]
  60. Jarkiewicz K., Duszpasterstwa akademickie Krakowa po II wojnie światowej, Kraków 2004. [Google Scholar]
  61. Jaskóła P., Paschalna chrystologia Wacława Hryniewicza, „Roczniki Teologiczne”, t. LXIII, z. 7, 2016. [Google Scholar]
  62. Jewdokimow M., Klasztor w pespektywie socjologicznej: w poszukiwaniu nowego ujęcia, Warszawa 2018. [Google Scholar]
  63. Kamiński A., Piesza Pomorska Pielgrzymka na Jasną Górę w latach 1979-1991, Pelplin 2013. [Google Scholar]
  64. Kamiński R., Cele i zadania katechezy według J. Charytańskiego, „Studia Płockie”, 25(1997). [Google Scholar]
  65. Kluby Inteligencji Katolickiej jako przestrzeń działań niezależnych w latach osiemdziesiątych XX wieku, red. K. Białecki, Warszawa-Poznań 2014. [Google Scholar]
  66. Kołodziej M., Biskup Wilhelm Pluta (1910-1986) – pasterz Kościoła Gorzowskiego, „Studia Ełckie”, 9(2007). [Google Scholar]
  67. Kościół i religijność Polaków 1945-1999, red. W. Zdaniewicz, T. Zembrzuski, Warszawa 2000. [Google Scholar]
  68. Kościół katolicki w Polsce 1918-1990. Rocznik statystyczny, red. L. Adamczuk, W, Zdaniewicz, Warszawa 1991. [Google Scholar]
  69. Kościół katolicki w Polsce 1991-2011. Rocznik statystyczny, red. P. Ciecieląg, P. Łysoń, W. Sadłoń, W. Zdaniewicz, Warszawa 2014. [Google Scholar]
  70. Kowal P., Koniec systemu władzy. Polityka ekipy gen. Wojciecha Jaruzelskiego w latach 1986-1989, Warszawa 2015. [Google Scholar]
  71. Król J., Weron E., Neokatechumenat, [w:] Leksykon duchowości katolickiej, red. M. Chmielewski, Lublin-Kraków 2002. [Google Scholar]
  72. Kubik W., Proces przemian w polskiej katechetyce drugiej połowy XX wieku, „Studia Katechetyczne”, 8(2012). [Google Scholar]
  73. Liszka P., Drogi rozwoju teologii po Soborze Watykańskim w kontekście nowych uwarunkowań religijnych i kulturowych, [w:] Wierność i aggiornamento. Wokół recepcji Soboru Watykańskiego II, red. G. Kucza, „Studia i Materiały Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach”, nr 32, Katowice 2006. [Google Scholar]
  74. Loyola u Kopernika. Jezuici w Toruniu w latach 1945-2015, red. K. Dorosz, W. Rozynkowski, Warszawa 2016. [Google Scholar]
  75. Łatka R., Przebieg negocjacji związanych z drugą pielgrzymką Jana Pawła II do Ojczyzny – próba syntetycznego spojrzenia, „Komunizm. System – ludzie – dokumentacja”, 6(2017). [Google Scholar]
  76. Łatka R., Zmienna amplituda stosunków państwo–Kościół katolicki w PRL w latach 80. XX w., „Res Historica”, 39, 2015. [Google Scholar]
  77. Łęcicki G., Jan Paweł II. Starałem się mówić za was. O papieskich pielgrzymkach do zniewolonej Ojczyzny 1979, 1983, 1987, Warszawa 2008. [Google Scholar]
  78. Mandziuk J., Z dziejów archidiecezji lwowskiej, „Saeculum Christianum”, 2 (1995), nr 2. [Google Scholar]
  79. Marczewski M., Teolog soborowej odnowy liturgii. Sługa Boży ks. Franciszek Blachnicki (1921-1987), „Liturgia Sacra”, 19 (2003), nr 2. [Google Scholar]
  80. Mariański J., Kościół w społeczeństwie przemysłowym, Warszawa 1983. [Google Scholar]
  81. Markowski R., Rozumienie chrześcijaństwa w badaniach ks. Tadeusza Dajczera w kontekście fenomenologii religii, Warszawa 2013. [Google Scholar]
  82. Mazanowska I., Interwencje biskupa Mariana Przykuckiego w sprawie uwolnienia internowanych z diecezji chełmińskiej, [w:] Stan wojenny. Fakty, hipotezy, interpretacje. Zbiór studiów, red. A. Czwołek, W. Polak, Toruń 2008. [Google Scholar]
  83. Mendrok D. M., Historia Prowincji Katowickiej Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej w latach 1945-1989, Lublin 2016. [Google Scholar]
  84. Micewski A., Kościół wobec „Solidarności” i stanu wojennego, Paris 1987. [Google Scholar]
  85. Michalski K., Działalność Komisji Wspólnej przedstawicieli Rządu PRL i Episkopatu Polski 1980-1989, Warszawa 2012. [Google Scholar]
  86. Nagy S., Teologia na II Nadzwyczajnym Synodzie Biskupów, [w:] W dwudziestolecie Soboru Watykańskiego II. Recepcja – doświadczenia – perspektywy, red. J. Homerski, F. Szulc, Lublin 1987. [Google Scholar]
  87. Natanek P., Ruch Światło-Życie w archidiecezji krakowskiej w latach 1971-1996, Kraków 2004. [Google Scholar]
  88. Oaza wolności. Duszpasterstwa akademickie w latach siedemdziesiątych XX w. Materiały pokonferencyjne, red. M. Marcinkiewicz, Szczecin 2011. [Google Scholar]
  89. Orszulik A., Droga do pełnej normalizacji stosunków między państwem a Kościołem oraz między PRL a Stolicą Apostolską, „Politeja”, 2014, 3(29). [Google Scholar]
  90. Paczkowski A., Wojna polsko-jaruzelska. Stan wojenny w Polsce 13 XII 1981 – 22 VII 1983, Warszawa 2006. [Google Scholar]
  91. Palion A., Ekumeniczny wymiar posługi biskupiej Herberta Bednorza, Katowice 2011. [Google Scholar]
  92. Papieski Instytut Polski w Rzymie. Historia i współczesność, Rzym 1996. [Google Scholar]
  93. Pawlicka K., Polityka władz wobec Kościoła katolickiego (grudzień 1970 – październik 1978), Warszawa 2004. [Google Scholar]
  94. Pek K., Mariologia ekumeniczna według S. C. Napiórkowskiego, „Roczniki Teologiczne”, t. LXI, z. 2, 2014. [Google Scholar]
  95. Petrowa-Wasilewicz A., Leksykon ruchów i stowarzyszeń w Kościele, Warszawa 2000. [Google Scholar]
  96. Pieronek T., Posoborowe synody diecezjalne w Polsce, [w:] Służyć prawdzie i miłości. Pamięci Księdza Biskupa Dra Stefana Bareły III Ordynariusza Częstochowskiego, red. J. Kowalski, Częstochowa 1984. [Google Scholar]
  97. Pietkiewicz R., Biblia Polonorum. Historia Biblii w języku polskim, t. V: Biblia Tysiąclecia (1965-2015), Poznań 2015. [Google Scholar]
  98. Pietrzak J., Kardynał Józef Glemp jako Prymas Polski, „Warszawskie Studia Teologiczne”, XIX/2006. [Google Scholar]
  99. Piłat J., Szewc B., Ruch Rodzin Nazaretańskich, [w:] Leksykon duchowości katolickiej, red. M. Chmielewski, Lublin-Kraków 2002. [Google Scholar]
  100. Przybysz M., Wyspy wolności. Duszpasterstwo akademickie w Łodzi 1945- 1989, Łódź 2008. [Google Scholar]
  101. Przygoda W., Wkład Ks. Prof. Adama Ludwika Szafrańskiego w rozwój teologii pastoralnej, „Roczniki Teologiczne”, t. LXII, z. 6, 2015. [Google Scholar]
  102. Romaniuk K., Autobiografia, Kraków 2013. [Google Scholar]
  103. Skibiński P., Pielgrzymki Jana Pawła II do Ojczyzny (1979-2002) i ich kontekst historyczny, „Teologia Polityczna”, 3(2005-2006). [Google Scholar]
  104. Słomińska J., Apostolstwo laikatu – wariant polski, „Więź”, nr 2-3(340-341), 1987. [Google Scholar]
  105. Sobeczko H. J., Przekłady posoborowych ksiąg liturgicznych na język polski, „Seminare” 17, 2001. [Google Scholar]
  106. Stępień M., Pozycja prawna Konferencji Episkopatu Polski. Studium prawnohistoryczne, Łomża 2014. [Google Scholar]
  107. Szczyrba S., Rys biograficzny i bibliografia prac biskupa prof. dr hab. Bohdana Bejze, „Łódzkie Studia Teologiczne”, nr 1, z. 8, 1999. [Google Scholar]
  108. Sztafrowski E., Synod diecezjalny w doktrynie soborowej i jej wyraz w posoborowych synodach polskich, „Prawo Kanoniczne”, 1987, nr 1/2. [Google Scholar]
  109. Szumowski M., Duszpasterstwo akademickie w Archidiecezji Warszawskiej w latach 1928-1992, Warszawa 2000. [Google Scholar]
  110. Śmigiel K., Prymasostwo polskie. Instytucje, prymasi, dokumenty, Warszawa 2018. [Google Scholar]
  111. Śmigiel W., Nowe ruchy eklezjalne w Polsce. Czy nadeszła „wiosna Kościoła”?, [w:] Recepcja Soboru niektóre wyzwania wobec życia i działania Kościoła 40 lat po Soborze Watykańskim II, red. K. Półtorak, Szczecin 2007 (Studia i Rozprawy. Wydział Teologiczny Uniwersytetu Szczecińskiego, 14). [Google Scholar]
  112. Warzecha J., Uwagi i refleksje na marginesie przekładu Starego Testamentu w Biblii Warszawsko-Praskiej, „Collectanea Theologica”, 69(1999), nr 1. [Google Scholar]
  113. Weigel G., Świadek nadziei. Biografia papieża Jana Pawła II, tłum. M. Romanek, M. Tarnowska, J. Piątkowska, D. Chylińska, J. Illg, R. Śmietana, Kraków 2012 [Google Scholar]
  114. Weron E., Odnowa w Duchu Świętym, [w:] Leksykon duchowości katolickiej, red. M. Chmielewski, Lublin-Kraków 2002. [Google Scholar]
  115. Wodarczyk A., Prorok Żywego Kościoła. Ks. Franciszek Blachnicki (1921-1987) – życie i działalność, Katowice 2008. [Google Scholar]
  116. Wspólnoty Życia Chrześcijańskiego (WŻCh, CVX), [w:] Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, oprac. L. Grzebień, Kraków 1996. [Google Scholar]
  117. Zamiatała D., Zakony męskie w polityce władz komunistycznych w Polsce w latach 1945-1989, t. 1: Problematyka organizacyjno-personalna, Łomianki 2011. [Google Scholar]
  118. Z dawna Polski Tyś Królową. Koronowane wizerunki Matki Bożej 1717-1990, materiały zebrały i opracowały S.M. Grażyna od Wszechpośrednictwa M.B., S.M. Gizela od Niepokalanego Serca Maryi, Romana Szymczak, Szymanów 1990. [Google Scholar]
  119. Zieliński Z., Kościół w Polsce 1944-2007, Poznań 2009. [Google Scholar]
  120. Zgromadzenie Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego. Szkic historyczny– stan aktualny, oprac. U. Górska, A. Kosicka, J. Ledóchowska, J. Olech, T. Sułowska, J. Zdybicka, Poznań-Warszawa 1981. [Google Scholar]
  121. Żaryn J., Dzieje Kościoła katolickiego w Polsce (1944-1989), Warszawa 2003. [Google Scholar]
  122. I Synod Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej. Koszalin 1986-1990, Koszalin 1990. [Google Scholar]
  123. III Synod Diecezji Kieleckiej 1984-1991, Kielce 1992. [Google Scholar]
  124. lat teologii na KUL, red. S. Nowosad, J. Mastej, Lublin 2018. [Google Scholar]
  125. A. J. Sobczyk, Duchowość MSF wg Ks. Berthiera, [w:] https://kazimierz klasztor.pl/pdf/duchowo-msf-wg-ks-berthiera.pdf [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.