Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
Nasza Przeszłość

Vol. 127 (2017): Nasza Przeszłość

Articles

Political and Church carees of bishops Wojciech and Jerzy Radziwiłł - the Coryphaei of the beginning and the end of the 16th century - an outline

  • Wioletta Pawlikowska-Butterwick
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2017.127.4-20  [Google Scholar]
Published: 2017-06-30

Abstract

In the early modern Crown of Poland and the Great Duchy of Lithuania, the bishops-senators not only were the most important diocese officials but also belonged to the narrow political elite. That is why the analysis of their careers should take into consideration both these spheres. The article aims at pointing to factors which led two members of the Radziwiłł family – Wojciech († 1519) and Jerzy († 1600) to Cracow and galeri. Although the decisive element of their careers seems to be their social status (both belonged to one of the greatest and most powerful aristocratic family of the Great Duchy of Lithuania), it seems that without education and personal virtues and talents they would not have been able to achieve so much in the sphere of church reform. The article ends with reflection on legal and ministerial fruit of their work, reaching beyond ecclesiastical and political boundaries.

References

  1. Antoniewicz M., Protoplaści książąt Radziwiłłów. Dzieje mitu i meandry historiografii, Warszawa 2011. [Google Scholar]
  2. Bardach J., Statuty litewskie w ich kręgu prawno-kulturowym, [w:] Idem. O dawnej i niedawnej Litwie, Poznań 1988, s. 9-71. [Google Scholar]
  3. Baronas D., S.C. Rowell, The conversion of Lithuania. From pagan barbarians to late medieval Christians, Vilnius [2015]. [Google Scholar]
  4. Bazielich A., Kardynał Jerzy Radziwiłł (1556-1600), [w:] Studia historyczne, red. M. Żywczyński, Z. Zieliński, Lublin 1968, s. 163-264. [Google Scholar]
  5. Błaszczyk G., Charakterystyka biskupów żmudzkich 1417-1609, „Lithuania”, R. 2-3, 1-4 (1991-1992), s. 256-263. [Google Scholar]
  6. Błaszczyk G., Diecezja żmudzka od XV do początku XVII wieku. Ustrój, Poznań 1993. [Google Scholar]
  7. Bober P., Z dziejów synodów dawnej diecezji krakowskiej w w. XIV, XV i XVI, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne”, 3 (1956), s. 75-117. [Google Scholar]
  8. Butterwick-Pawlikowski R., Kościół katolicki a państwo w Rzeczypospolitej za Augusta III i Stanisława Augusta. Zarys problematyki, [w:] My i oni. Społeczeństwo nowożytnej Rzeczypospolitej wobec państwa, red. W. Kriegseisen, Warszawa 2016, s. 317-354. [Google Scholar]
  9. Cendrowski S., Nowe ustalenia w kwestii śmierci i pochówku kardynała Jerzego Radziwiłła (1556-1600), „Klio”, 31 (2014), s. 19-41. [Google Scholar]
  10. Chachaj M., Zagraniczna edukacja Radziwiłłów: od początku XVI do połowy XVII wieku, Lublin 1995. [Google Scholar]
  11. Fijałek J., Pastoralna Ks. Bernarda Maciejowskiego w redakcji z r. 1601 i korekturze rzymskiej z r. 1608, zatwierdzona przez papieża Urbana VIII w r. 1629: z historji recepcji prawa trydenckiego w kościele polskim, [w:] Pamiętnik IV Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Poznaniu 6-8 grudnia 1925, sekcja 4, Lwów 1925, s. 1-12. [Google Scholar]
  12. Fijałek J., Uchrześcijanienie Litwy przez Polskę i zachowanie w niej języka ludu, [w:] Polska i Litwa w dziejowym stosunku, Kraków 1914. [Google Scholar]
  13. Horn I, Andrzej Batory, Warszawa 2010. [Google Scholar]
  14. Kakareko A., La riforma della vita del clero nella diocesi di Vilna dopo il Concilio di Trento (1564-1796), Roma 1996. [Google Scholar]
  15. Kamuntavičienė V., Katalikų bažnyčios ir valstybės santykiai Lietuvos Didžiojoje Kunigaikštystėje XVII a. antrojoje pusėje, Kaunas 2008 [Google Scholar]
  16. Kasabuła T., Prałatury i kanonie de gremio Kapituły Katedralnej Wileńskiej w okresie przedrozbiorowym, „Rocznik Teologii Katolickiej”, 15 (2016), s. 127-147. [Google Scholar]
  17. Kosman, M., „Primas Wielkiego Xięstwa Litewskiego”. Z badań nad miejscem diecezji wileńskiej w metropolii gnieźnieńskiej, [w:] 1000 lat Archidiecezji Gnieźnieńskiej, red. J. Strzelczyk, J. Górny, Gniezno 2000, s. 283-292. [Google Scholar]
  18. Krahel T., Spory graniczne między diecezją żmudzką i wileńską w XVII-XVIII wieku, „Soter”, 31 (2009), s. 125-133. [Google Scholar]
  19. Kumor B., Granice metropolii i diecezji polskich 968-1939, „Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne”, 19 (1970), s. s. 253-374. [Google Scholar]
  20. Kuśmierczyk R., Problematyka Listu pasterskiego kard. Jerzego Radziwiłła z roku 1593, „Nasza Przeszłość”, 100 (2003), s. 223-256. [Google Scholar]
  21. Lepszy K., Walka stronnictw w pierwszych latach panowania Zygmunta III, Kraków 1929. [Google Scholar]
  22. Lietuvos katalikų dvasininkai XIV-XVI a, opr. V. Ališauskas, T. Jaszczołt, L. Jovaiša, M. Paknys, Vilnius 2009. [Google Scholar]
  23. Litak S., Kościół łaciński w Rzeczypospolitej około 1772 roku. Struktury administracyjne, Lublin 1996. [Google Scholar]
  24. Litak S., Od Reformacji do Oświecenia. Kościół katolicki w Polsce nowożytnej, Lublin 1994. [Google Scholar]
  25. Michalewiczowa M., Radziwiłł Wojciech (Albrycht), [w:] Polski słownik biograficzny, t. 30, 1987, s. 377-379. [Google Scholar]
  26. Minnich N. H., The Participants at the Fifth Lateran Council, „Archivum Historiae Pontificiae”, 12 (1974), s. 157-206. [Google Scholar]
  27. Müller W., Radziwiłł Jerzy, [w:] Polski słownik biograficzny, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 30, 1987, s. 229-234. [Google Scholar]
  28. Niewiero F., Dzieje kultu św. Kazimierza w kraju i za granicą, „Nasza Przeszłość”, 33 (1970), s. 61-124. [Google Scholar]
  29. Ochmański J., Biskupstwo wileńskie w średniowieczu, Poznań 1972. [Google Scholar]
  30. Ochmański J., Powstanie i rozwój latyfundium biskupstwa wileńskiego (1387-1550), Poznań 1963. [Google Scholar]
  31. Pawlikowska W., The challenge of Trent and the renewal of the Catholic Church in the Grand Duchy of Lithuania: the higher clergy of Vilnius and the problems of plural benefices and residence in the sixteenth century, „Bažnyčios Istorijos Studijos”, 4 (2011), s. 37-56. [Google Scholar]
  32. Pawlikowska-Butterwick W., Clergymen on the move: journeys by Vilnan canons and prelates in the 16th century, „Acta Historica Universitatis Klaipedensis”, 29 (2014), s. 75-97. [Google Scholar]
  33. Pawlikowska-Butterwick W., ‘Lithuanians’, ‘foreigners’ and ecclesiastical office: law and practice in the sixteenth-century Grand Duchy Of Lithuania, „Journal of Ecclesiastical History” 68 (2017), z. 2, s. 285-305. [Google Scholar]
  34. Pawlikowska-Butterwick W., Regarding the sixteenth-century statutes of the cathedral chapters of Vilna and Samogitia, [w:] W. Pawlikowska- [Google Scholar]
  35. Butterwick, L. Jovaiša, Vilniaus ir Žemaičių katedrų kapitulų statutai, Vilnius 2015, s. 113-213. [Google Scholar]
  36. Rabikauskas P., Lietuvos globėjas šv. Kazimieras, Vilnius-Kaunas 1993. [Google Scholar]
  37. Rachuba A., Wielkie Księstwo Litewskie w systemie parlamentarnym Rzeczypospolitej w latach 1569-1763, Warszawa 2002. [Google Scholar]
  38. Sucheni-Grabowska A., Badania nad elitą władzy w latach 1551-1562, [w:] Społeczeństwo staropolskie, red. A. Wyczański, t. 1, Warszawa 1976, s. 57-117. [Google Scholar]
  39. Szostkiewicz Z., Katalog biskupów obrz. łac. przedrozbiorowej Polski, Rzym 1954. [Google Scholar]
  40. Tygielski W., W poszukiwaniu patrona, „Przegląd Historyczny”, 78 (1987), z. 1, s. 191-210. [Google Scholar]
  41. Wisner H., Zygmunt III Waza, Wrocław 2006. [Google Scholar]
  42. Wojtyska H. D., L’influsso in Polonia e Lituania, [w:] San Carlo e il suo tempo. Atti del Convegno Internazionale nel IV centenario della morte, vol. 1, Roma 1986, s. 527-549. [Google Scholar]
  43. Zygner L., Reforma prawa partykularnego metropolii gnieźnieńskiej w XV i na początku XVI wieku oraz jej wpływ na ustawodawstwo diecezji wileńskiej i żmudzkiej, [w:] Kultūra, ekonomika, visuomenė: sąveika ir pokyčiai viduramžiais ir ankstyvaisiais naujaisiais laikais Baltijos rytinėje pakrantėje mokslinių straipsnių rinkinys, red. M. Ščavinskas, Klaipėda 2015, s. 112-134. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.