Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
Nasza Przeszłość

Vol. 118 (2012): Our Past

Articles

The Catholic clergy of Lubawa Land in the fight for teaching religion in the Polish language during the school strike in 1906-1907

  • Roman Jurkowski
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2012.118.5-35  [Google Scholar]
Published: 2012-12-30

Abstract

The Catholic priesthood of Lubawa Land were involved firmly in the fight with germanization in Prussian sector of partitioned Poland. They joined actively in the struggle for the right to teach religion in the Polish language. They also supported the school strike in 1906-1907, published the appeal to their parishioners on 11th November 1906, where they had assented the right of Polish Catholics to learn religion in their mother tongue. For the delivering this appeal eight parish-priests from 11 parishes of Lubawa decanate were sentenced to prison for a month in Lubawa trial. This article introduces the circumstances of delivering the appeal, the course of the trial and the response of the catholic inhabitants of Lubawa decanate for these events.

References

  1. Bukowski A., Strajk szkolny na Pomorzu Gdańskim w latach 1906-1907, [w:] Studia i materiały do dziejów Wielkopolski i Pomorza, T. III, 1957, z. 1, s. 80-110. [Google Scholar]
  2. Burzyńska - Wentland L., Strajki szkolne w Prusach Zachodnich w latach 1906-1907, Gdańsk 2009. [Google Scholar]
  3. Directorium Divisi Officii et Missarum in Usum Universi Cleri Dioecesis Culmensis Auctoritate et Mandato Illustrissimi ac Revendissimi Domini Augustini Rosentreter dei Miseratione et S. Seidis Apostolicae Gratia Episcopi Culmensis. SS Theologiae Doctoris Juxta Kalendarium Perpetum a. S.R.C. d. 11. Februari 1886 Approbatum. Editum pro Anno MCMVII , Gedani 1907. [Google Scholar]
  4. Jurkowski R., Czesław Jankowski przeciw Henrykowi Sienkiewiczowi w prasie wileńskiej, w 1906 roku, czyli o tym, że lepiej nie walczyć z autorytetami, szczególnie wtedy, gdy występują w słusznej sprawie. „Mrągowskie Studia Humanistyczne”. Nowa seria, t. 1(10), 2014, s. 116-134. [Google Scholar]
  5. Jurkowski R., Proces księży lubawskich w 1907 r. Próba rekonstrukcji przebiegu procesu w oparciu o sprawozdania prasowe [w:] Od antyku do współczesności, pod redakcją Anny Kołodziejczyk i Krzysztofa Łożyńskiego, Olsztyn 2012, s. 185-220. [Google Scholar]
  6. Mross H., Słownik biograficzny kapłanów Diecezji Chełmińskiej wyświęconych w latach 1821-1920, Pelplin 1995. [Google Scholar]
  7. Ruczyński T., Strajk szkolny w latach 1906-1907 w byłym zaborze pruskim (Ze szczególnym uwzględnieniem powiatu lubawskiego), „Przegląd historyczno-oświatowy”, R. 22, 1979, z. 1 (styczeń-marzec), s. 77-90. [Google Scholar]
  8. Ruczyński,T. Strajk szkolny 1906/1907 roku na terenie byłego powiatu lubawskiego, „Gdańskie Zeszyty Humanistyczne, Prace Pomorzoznawcze, R. 10, 1967, nr 15, s. 303-313. [Google Scholar]
  9. Szews J., Język polski w szkolnictwie średnim Pomorza Gdańskiego latach 1815-1920, Gdańsk 1975. [Google Scholar]
  10. Szews J., Sprawa polska w progimnazjum lubawskim (1873-1920), „Gdańskie Zeszyty Humanistyczne. Pedagogika. Psychologia. Historia wychowania”, R. 9, 1966, z. 1, s. 63-78. [Google Scholar]
  11. Szews J., Filomaci pomorscy. Tajne związki młodzieży polskiej na Pomorzu Gdańskim w latach 1830-1920, Warszawa 1992. [Google Scholar]
  12. Szews J., Słownik biograficzny Ziemi Lubawskiej 1244-2000, t. 1, Lubawa 2000. [Google Scholar]
  13. Szews J., Słownik biograficzny Ziemi Lubawskiej 1244-2005, t.. 2, Lubawa 2005. [Google Scholar]
  14. Szews J., Słownik biograficzny Ziemi Lubawskiej 1244-2008, t. 3, Lubawa 2009. [Google Scholar]
  15. Szews J., Udział duchowieństwa katolickiego w obronie języka polskiego w okresie strajku szkolnego na Pomorzu w latach 1906-1907, „Miesięcznik Archidiecezji Gdańskiej”, R. 25, 1981, nr 9-10-11, s. 258-269. [Google Scholar]
  16. Śliwiński J., Studia z dziejów Lubawy i okolic do 1939 roku, Olsztyn 1996. [Google Scholar]
  17. Śliwiński J., Lubawa. Z dziejów miasta i okolic, Olsztyn 1982. [Google Scholar]
  18. Śliwiński J., Z dziejów walki o język i szkołę polską w Lubawie w okresie zaborów, „Przegląd historyczno-oświatowy”, R. 26, 1983, z. 1, s. 67-79. [Google Scholar]
  19. Wajda K., Społeczeństwo polskie i kościół katolicki na Pomorzu, a państwo pruskie w latach 1860-1914, „Studia Pelplińskie”, t. 16, 1985. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.