Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
Nasza Przeszłość

Vol. 122 (2014): Our Past

Articles

The history of the church organs in the oldest Polish monasteries of the Clarisse Sisters

  • Piotr Matog
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2014.122.33-66  [Google Scholar]
Published: 2014-12-30

Abstract

The article constitutes an attempt at a detailed study of the history of church organs in the two oldest Polish monasteries of the Clarisse Sisters: in Stary Sącz and in Cracow. The first mention of the organ in the monastery church in Stary Sącz comes from 1599. In 1618 a contract to build a new instrument was signed with an organ builder Andrzej from Lvov. In 1698 Krzysztof Lenartowicz committed himself to add a posi-tive section to the organ. The instrument, located in the presbytery, was removed in 1889. At the beginning of the following year a new organ, built by Gebrüder Rieger company from Jägerndorf, was installed in the main aisle. The instrument exists until the present day and its characteristic features are two consoles: one for a lay organ player (on the side of the main aisle), the second for a nun (in the convent choir). In 1748 there was a positive in the church chapel of St. Kinga, while the present instrument comes from 1897 and was also built by the Gebrüder Rieger company from Jägerndorf. During the ages positives were present also in other parts of the Stary Sącz Convent: in the chapel called “Loret” and in the convent choir. Until the present day two extremely valuable, most probably baroque, portable positives have remained. In St. Andrew’s Church at the Clarisse Convent in Cracow an organ was present already in the half of the 15th century. A new instrument was built between 1666 and 1675. Another one, located in the presbytery, was built in the years 1776-1779 by Jan (?) Sitarski from Cracow. The organ was frequently repaired. Only a rococo prospect from this instrument has remained until the present day. The present organ behind the prospect was completed in 1908 by Aleksander and Kazimierz Żebrowski from Cracow. Apart from the instrument in the presbytery, the convent church was furnished with a positive located in the convent choir. The first mention of a reparation of the instrument comes from 1778, while about 1793 the convent choir was furnished with a new positive, renovated several times and transferred to the Church of St. John from Dukla Forest in 1909. The history of the organs presented in the article testify to the rich musical culture of the Clarisse Order.

References

  1. Babnis M., Kultura organowa Galicji, Słupsk 2012; [Google Scholar]
  2. Cempura H., Kultura muzyczna klasztoru PP. Klarysek w Starym Sączu w latach 1700-1782, Tarnów 2009; [Google Scholar]
  3. Chwałek J., Ochrona zabytkowych organów w Polsce w latach 1967-1977 [w:] Organy i muzyka organowa, red. J. Krassowski [i in.], Gdańsk 1977, s. 99-112; [Google Scholar]
  4. Chwałek J., Organy przenośne (XVII w.). Dokumentacja techniczno-konserwatorska wykonana na zlecenie Ośrodka Dokumentacji Zabytków w Warszawie, Lublin 1975, maszynopis w Dziale Rzemiosła Artystycznego i Kultury Materialnej Muzeum Narodowego w Krakowie; [Google Scholar]
  5. Chwałek J., Organum scriniale de Cracovia [w:] Organy i muzyka organowa VI, red. J. Krassowski, Gdańsk 1986, s. 231-247; [Google Scholar]
  6. Chwałek J., Positivum scriniale de Sandecz Antiqua [w:] Complexus effectuum musicologiae. Studia Miroslao Perz septuagenario dedicata, red. T. Jeż, Kraków 2003, s. 99-106; [Google Scholar]
  7. Chwałek J., Z badań nad organami przenośnymi w Polsce [w:] Teologia a antropologia, Kongres Teologów Polskich 21-23 IX 1971, Kraków, brak roku wydania, s. 348-351; [Google Scholar]
  8. Czepiel K., Zapiski konserwatorskie „kierownika” [w:] Artificium Ars Scientia. Księga jubileuszowa w 80. rocznicę urodzin Ks. Profesora Jana Chwałka, red. M. Szymanowicz, Lublin 2010, s. 377-396; [Google Scholar]
  9. Falk W., Wstępne dane dotyczące instrumentarium organowego na terenie Beskidu Niskiego [w:] Organy i muzyka organowa, red. J. Krassowski [i in.], Gdańsk 1977, 113-125; [Google Scholar]
  10. Gołos J., Polskie organy i muzyka organowa, Warszawa 1972; [Google Scholar]
  11. Henkel H., Besaitete Tasteninstrumente, Frankfurt/Main 1994; [Google Scholar]
  12. Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. I, red. J. Szablowski, Warszawa 1953; [Google Scholar]
  13. Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. IV, cz. II, red. A. Bochnak i J. Samek, Warszawa 1971; [Google Scholar]
  14. Krasnowolski B. [i in.], Stan ewidencji zabytkowych organów i prospektów organowych województwa krakowskiego [w:] Materiały i sprawozdania konserwatorskie, red. M. Kornecki, Kraków 1975, s. 103-213; [Google Scholar]
  15. Kulig J., Niezrealizowane organy Józefa Sitarskiego w katedrze na Wawelu [w:] „Pro Musica Sacra” 2011, nr 9, s. 77-88; [Google Scholar]
  16. Kulig J., Organy Józefa Sitarskiego w opactwie OO. Cystersów w Jędrzejowie – arcydzieło polskiej XVIII-wiecznej sztuki organmistrzowskiej [w:] Artificium Ars Scientia. Księga Jubileuszowa w 80. rocznicę urodzin Ks. Profesora Jana Chwałka, red. M. Szymanowicz, Lublin 2010, s. 289-313; [Google Scholar]
  17. Kunz A., Działalność Pracowni Konserwacji Organów Zabytkowych przy PP. Pracowniach Konserwacji Zabytków w Krakowie w latach 1972-1978, Kraków 1980, maszynopis pracy magisterskiej w Archiwum Akademii Muzycznej w Krakowie; [Google Scholar]
  18. Pietrzyk A., Działalność organmistrzowska rodziny Biernackich [w:] Organy i muzyka organowa IV, red. J. Krassowski [i in.], Gdańsk 1982, s. 157-176; [Google Scholar]
  19. Radzikowski W. E., Kraków dawny i dzisiejszy, Kraków 1902; [Google Scholar]
  20. Rosół S., Święta Kinga. Jej klasztor i miasto Stary Sącz, Nowy Sącz 1892; [Google Scholar]
  21. Sapalski A., Przewodnik dla organistów, Kraków 1880; [Google Scholar]
  22. Schindler J. P., Der Nümberger Orgelbau des 17. Jahrhunderts, Michaelstein/Blankenburg 1991; [Google Scholar]
  23. Spis ludności miasta Krakowa z r. 1910, Kraków 1910, t. II; [Google Scholar]
  24. Stanisława Tomkowicza inwentarz zabytków powiatu sądeckiego, opr. P. i T. Łopatkiewiczowie, Kraków 2007, cz. 1-2; [Google Scholar]
  25. Stefański P., Wspomnienia z Jastarni (1917-1939), Gdynia 2006; [Google Scholar]
  26. Szymanowicz M., Organy w kościołach Diecezji Radomskiej, Lublin 2006; [Google Scholar]
  27. Wargowski W., Muzyka w kościele św. Andrzeja w Krakowie [w:] „Hosanna” 1929, nr 3, s. 41-43. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.