Aller directement au menu principal Aller directement au contenu principal Aller au pied de page

Vol. 60 (1983): Nasza Przeszłość

Artykuły

Duchowe niedostatki wsi beskidzkiej w przeddzień utworzenia parafii Spytkowice 1758

  • Jan Kracik
DOI: https://doi.org/10.52204/np.1983.60.169-191  [Google Scholar]
Publiée: 1983-12-30

Résumé

Do niewystarczających źródeł świadomości religijnej i kościelnej wśród klas ledwo umiejących czytać należą protokoły sporządzane przez fundację parafialną. Wymagana była nie tylko ziemia pod beneficjum, ale także zgoda proboszcza poprzedniej parafii macierzystej i zgoda właściciela ziemskiego, który miał tam prawo patronatu. W przypadku sprzeciwu biskup mógł podjąć decyzję bezwarunkową i erygować nową parafię pomimo sprzeciwu. Najpierw więc zbadaliśmy okoliczności. Wierni odpowiadali przed komisją biskupią: czy kościół był dostępny (zakłócenia odległości, czasu i drogi), czy ktoś umarł z powodu odległości bez chrztu i konsumpcji, jak wygląda opieka duszpasterska, czy ludzie znają zasady wiary i modlitwa, czy dochodzi do przestępstw publicznych itp. Zeznanie świadka zostało ujęte w odpisie w akcie założenia; dlatego same protokoły nie były starannie przechowywane. Taki protokół z beskidzkiej wsi Spytkowice z 1758 roku wyjątkowo zachował się w archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie. Przed fundacją kościoła, który ufundował miejscowy ziemianin Roman Sierakowski, chorąży województwa krakowskiego, Spytkowice należały do ​​dwóch parafii – Jordanów i Raba. Część mieszkańców przygranicznej wsi złączona była z parafią w Podwilku, mimo że parafia ta znajdowała się już na Węgrzech. W tym trójkącie mieszkali ludzie, którzy znajdowali się w odległości 5-15 km od kościoła. Odpowiednio wyrażają się ich zwyczaje, praktyki religijne i powiązania z duchowieństwem. Ale są one cenniejsze niż tylko kawałek lokalnej historii. Dają bliższy wgląd w sposób myślenia i postawę ludzi, którzy w pierwszorzędnych źródłach niemal milczą.

Références

  1. Baranowski B., Sprawy obyczajowe w sądownictwie wiejskim w Polsce wieku XVII i XVIII, Łódź 1955. [Google Scholar]
  2. Bieniarzówna J., Walka chłopów w kasztelanii krakowskiej, Warszawa 1953. [Google Scholar]
  3. Falniowska-Gradowska A., Studia nad społeczeństwem województwa krakowskiego w XVIII wieku. Struktura własności ziemskiej i użytkowanie gruntów w świetle katastru józefińskiego, Warszawa 1982. [Google Scholar]
  4. Gotkiewicz M., Nazwiska orawiaków w metrykach Raby Wyżnej w latach 1629— 1646, „Studia Historyczne” 13: 1970. [Google Scholar]
  5. Gotkiewicz M., Walki religijne w pieśniach i podaniach Spiszą i Orawy,- „Lud” t. 44: 1957. [Google Scholar]
  6. Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 4, Miasto Kraków, cz. 3, pod red. A. Bochnaka, J. Samka, Warszawa 1978. [Google Scholar]
  7. Litak S., Struktura i funkcje parafii w Polsce, w: Kościół w Polsce, t. 2, pod red. J. Kłoczowskiego, Kraków 1969. [Google Scholar]
  8. Piasecki Z., Byli chłopcy, byli. Zbójnictwo karpackie — prawda historyczna, folklor i literatura polska, Kraków 1973. [Google Scholar]
  9. Sadowski H., Ordery i oznaki zaszczytne w Polsce, cz. 1, Warszawa 1904. [Google Scholar]

Téléchargements

Les données relatives au téléchargement ne sont pas encore disponibles.

Articles les plus lus par le même auteur ou la même autrice

<< < 1 2 3 > >>