Biskupstwo włocławskie odgrywało istotną rolę w polskim Kościele aż do okresu rozbiorów, będąc trzecim co do znaczenia po arcybiskupstwach gnieźnieńskim i krakowskim. Kariera duchowna często prowadziła przez Włocławek do ważnych stanowisk, jak biskupstwo krakowskie lub arcybiskupstwo gnieźnieńskie. Biskupi włocławscy byli także finansowo potężni, płacąc znaczną część annat (papieskich danin) z polskich diecezji. Diecezja włocławska powstała w XII wieku i składała się z terenów Pomorza Gdańskiego oraz Kujaw. Posiadała bogate uposażenie ziemskie, które dzieliło się na dobra stołowe i kapitulne. Fundacje architektoniczne biskupów włocławskich, zwłaszcza budowle obronne, były mniej zbadane w porównaniu z innymi diecezjami, lecz istniały już opracowania z tego zakresu. Włocławek był siedzibą biskupią od XI wieku, a katedra gotycka, budowana od około 1340 roku, istnieje do dzisiaj. Wczesnośredniowieczny gród włocławski przekształcił się w siedzibę biskupią, a murowany zamek rozpoczęto budować po zniszczeniu go w wojnie polsko-krzyżackiej. Rozbudowano także dwory wiejskie biskupów, które stanowiły centra poszczególnych majątków. Architektura obronna biskupów włocławskich była typowa dla regionu bałtyckiego, a w XVI wieku preferowano późnogotycką stylistykę. Pałace biskupie z XVII wieku wpisywały się już w ogólny nurt polskiego budownictwa pałacowego, choć nie można ich traktować jako elementu systemu obronnego Królestwa Polskiego. Zamki i dwory biskupie były integralną częścią struktury państwa biskupów włocławskich, służąc przede wszystkim ich potrzebom politycznym i administracyjnym, a nie bezpośrednio obronie Królestwa Polskiego.