Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 96 (2001): Nasza Przeszłość

Artykuły

Biskupi włocławscy a opactwo w Byszewie (Koronowie) w XIII i XIV wieku

  • Jacek Maciejewski
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2001.96.63-78  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.12.2001

Abstrakt

Zarówno Byszewo, jak i Koronowo, dawna i nowa siedziba tego klasztoru cystersów, znajdowały się na terenie diecezji włocławskiej. W konsekwencji losy klasztoru w dużej mierze zależały od relacji opata z miejscowym biskupem. Biskup Michał (1222-1252) nie tylko wyraził zgodę na założenie klasztoru, ale także zapewnił niezwykle potrzebne wsparcie materialne. Jego następcy woleli jednak chłodno podejść do opactwa. Taka postawa mogła być konsekwencją sformułowania przez następcę Michała Wolimira nowego zestawu priorytetów, który zobowiązał biskupów do poprawy bazy ekonomicznej biskupstwa włocławskiego. Brak intensywniejszych kontaktów czy współpracy między Włocławkiem a Byszewem mógł być także spowodowany słabością fundacji cysterskiej we wczesnym okresie jej historii. Dodatkowo na stosunki wpływał spór o tytuł prawny do majątku Szpetal. Byszewo stało się stroną tego sporu po przejęciu spadku po zlikwidowanym klasztorze w Sulejowie. Przełom w stosunkach opactwa z biskupstwem nastąpił ostatecznie w kwietniu 1288 r., kiedy klasztor byszewski uzyskał pozwolenie na przeniesienie się w inne miejsce — zwane później Koronowem — w zamian za zrzeczenie się wszelkich roszczeń do majątku Szpetal, który przeszedł w posiadanie biskupa włocławskiego. Później biskupowi Gerwardowi przypisano tytuł dobroczyńcy mnichów. Zwyczaj włączania imienia miejscowego biskupa do codziennych modlitw mnichów sięga czasów, gdy urząd objął jego następca (1362). Można było zobaczyć cystersów byszewskich biorących udział w corocznych uroczystościach z okazji poświęcenia katedry włocławskiej, zaś biskupi pośredniczyli i pomagali byszewskim mnichom w transakcjach zakupu ziemi. Choć stosunki uległy poprawie, nie wszystko można było brać za pewnik. Kontakty pozostawały zatem dość nieregularne i biskupi włocławscy najprawdopodobniej nie zatrzymywali się w klasztorze podczas wizyt duszpasterskich w okolicy.

Bibliografia

  1. Bieniak J. , Krąg rodzinny biskupa kujawskiego Macieja Pałuki (Korekta do Rodu Pałuków Władysława Semkowicza), ZH t. 50: 1985. [Google Scholar]
  2. Bogdan F., Ze studiów nad egzempcją średniowiecznych zakonów w Polsce. Egzempcja polskich cystersów, „Roczniki Humanistyczne” t. 8: 1959. [Google Scholar]
  3. Kozłowski R., Mikołaj — fundator klasztoru cysterskiego w Byszewie, Bydgoszcz 1970. [Google Scholar]
  4. Maciejewski J., O dacie konsekracji drugiej katedry włocławskiej i czasie zebrań tamtejszych kapituł generalnych w XIII i XIV w. NP t. 89: 1998. [Google Scholar]
  5. Nowacki J., Opactwo iw. Gotarda w Szpetalu pod Włocławkiem Zakonu Cysterskiego (ok. 1228-1285-1358), Gniezno 1934. [Google Scholar]
  6. Radzimiński A., Prałaci i kanonicy kapituły katedralnej płockiej w XIV i I poł. XV w. Studium prozopograficzne, t. 1. Prałaci, Toruń 1991. [Google Scholar]
  7. Śliwiński B., cerstwo kujawskie a biskupstwo włocławskie w XIII wieku, ZH t. 49: 1984. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.