Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 96 (2001): Nasza Przeszłość

Artykuły

Opat byszewsko-koronowski Engelbert i jego żywot św. Jadwigi Śląskiej

  • Krystyna Zielińska-Melkowska
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2001.96.33-62  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.12.2001

Abstrakt

Engelbert, członek klasztoru w Lubiążu, był jednym z najwybitniejszych opatów cystersów w XIII-wiecznej Polsce. Urodzony prawdopodobnie w Nadrenii Engelbert zdobył wykształcenie (prawdopodobnie stopień doktora prawa), które predestynowało go do zostania pisarzem i kronikarzem klasztornym. Związki z Piastami śląskimi z pewnością przyczyniły się do podjęcia przez niego przedsięwzięcia napisania pierwszego "Żywotu św. Jadwigi", żony Henryka I Brodatego, choć pionierskie prace na tym polu wykonał Szymon, mnich odpowiedzialny za materiały dla rzymskiej fazy kanonizacji Jadwigi. "Żywot" Engelberta, napisany w okresie kanonizacji, stanowi niezwykły dodatek do średniowiecznej hagiografii. Zainspirował jeszcze dwie wersje życia Jadwigi, vita maior i vita minor, autorstwa franciszkanina z klasztoru św. Jakuba we Wrocławiu (być może pozostawał pod wpływem twórczości Henryka z Brennej). Później stał się głównym źródłem biogramu Jadwigi Śląskiej w monumentalnym i poczytnych "Żywotach świętych", spisanych w 1579 r. przez Piotra Skargę, jezuitę, który stał się jednym z najwybitniejszych polskich kaznodziejów i autorów. Obecnie uważa się, że kopia dzieła Engelberta, zachowana na początku XIX wieku, zaginęła. Po napisaniu "Żywotu św. Jadwigi" Engelbert mógł rozpocząć karierę monastyczną z dużym sukcesem. Swoją reputację budował jako opat Mogile pod Krakowem. W ok. 1285 jego nazwisko pojawia się na liście duchownych zajmujących się reformą klasztorów cystersów w Sulejowie, Szpetalu i Byszewie (Koronowie). Zmiany te wpisywały się w zasadniczą reformę Kościoła polskiego, podjętą przez episkopat, na którego czele stał arcybiskup Jakub Świnka. Ostatecznie Engelbert został mianowany opatem klasztoru reformowanego w Byszewie, a później w Koronowie. Funkcję sprawował do 1290 r. Nie jest pewne, czy zmarł w tym roku. Wiele wskazuje na to, że mógł przenieść się do Lądu, klasztoru pochodzenia nadreńskiego, gdzie został opatem. Fakt, że imię Engelbert pojawia się bardzo często w źródłach XIII-wiecznych, budzi wątpliwości co do tożsamości opata Engelberta. To, co się o nim mówi, może, jak sugerują niektórzy historycy, być połączeniem więcej niż jednej biografii. Autorka niniejszego artykułu jest jednak tego całkowicie pewien, kierując się ustaleniami Ł. K. Jażdżewskiego, że opisana tu długa i burzliwa kariera jest w całości dziełem jednego i tego samego Engelberta, autora „Żywotu św. Jadwigi”.

Bibliografia

  1. Jasiński K. , Rodowód Piastów śląskich, t. 1, Wrocław 1973. [Google Scholar]
  2. Kopaliński W. , Słownik mitów, tradycji i kultury, Warszawa 1985 . [Google Scholar]
  3. Mieszkowski K., Studia nad dokumentami katedry krakowskiej XIII wieku. Początki kancelarii biskupiej, Wrocław-Kraków 1974. [Google Scholar]
  4. Nitecki P., Biskupi kościoła w Polsce, Warszawa 1992. [Google Scholar]
  5. Silnicki T., Dzieje i ustrój kościoła katolickiego na Śląsku do końca XIV w., Warszawa 1953. [Google Scholar]
  6. Strange J., Caesarii Heisterbacensis monachi ordinis Cisterciensis Dialogus Miraculorum, Bd. 1, Köln-Bonn-Brussel 1851. [Google Scholar]
  7. Suchoń B., Święta Jadwiga księżna śląska, NP t. 53:1980. [Google Scholar]
  8. Urban W., Prace ks. prałata Gottschalka o św. Jadwidze Śląskiej, NP t. 41:1973. [Google Scholar]
  9. Wałkówski A., Wpływy lubiąskie na skryptorium dokumentowe klasztoru cysterekw Trzebnicy, Wrocław 1995. [Google Scholar]
  10. Witkowska A., Wprowadzenie. Główne linie rozwoju twórczości hagiograficznej w ciągu wieków, Poznań 1995. [Google Scholar]
  11. Zielińska -Melkowska K., Biskup Chrystian — postać i dzieło, w: Grudziądz miastem Chrystiana. Materiały Posesyjne, Grudziądz 1998. [Google Scholar]
  12. Zientara B., Henryk Brodaty jego czasy, Warszawa 1975. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.