Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 70 (1988): Nasza Przeszłość

Artykuły

Jadwiga Zamoyska (1831-1923)

  • Jan Ziółek
DOI: https://doi.org/10.52204/np.1988.70.31-74  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.12.1988

Abstrakt

Niezwykle ciekawa postać Jadwigi Zamoyskiej nie była dotychczas przedmiotem pogłębionej monografii.Założycielka szkoły gospodyń dla młodych dziewcząt przygotowujących je do prac domowych, autorka kilku książek o tematyce pedagogicznej, była żoną generała Władysława Zamoyskiego. Urodziła się w czasie powstania listopadowego, gdy jej ojciec, Tytus Działyński, był adiutantem dowódcy armii, generała Skrzyneckiego. Po klęsce powstania Działyńscy osiedlili się najpierw w Krakowie, następnie w majątku Léona Sapiehy —Żurawicy, skąd później przenieśli się do Wysocka k. Jarosławia. Nieco później byli administratorami w Bośniatowie, skąd wyjechali na dłuższy okres do majątku cieszyckiego, w posagu pani Działyńskiej. Po bardzo długim procesie skierowanym do władz pruskich Tytus Działyński odzyskał skonfiskowany majątek kórnicki. Zaraz po 1833 r. osiedlili się w Wielkopolsce. Jadwiga często podróżuje z mamą i gospodynią panną Birt. Gdy została żoną generała Władysława Zamoyskiego, zamieszkała w Paryżu. Często towarzyszyła mężowi w jego wyjazdach zagranicznych z ramienia Hôtel Lambert. Tym samym podczas wojny krymskiej przebywała na Bliskim Wschodzie, następnie podróżowała po Anglii. W czasie powstania styczniowego pełniła funkcję kurierki, zapewniając kontakty między Polską a Paryżem. Po śmierci męża w 1868 r. Jadwiga Zamoyska wraz z córką Marią postanowiły wrócić do Polski, aby założyć szkołę dla dziewcząt. Jakiś czas później pojawiła się szansa na realizację pomysłu Jadwigi. Jan Działyński, właściciel Kórnika, po śmierci pozostawił cały swój majątek Władysławowi Zamoyskiemu (synowi). Zamoyscy powrócili do Wielkopolski. Dwa lata później szkoła otworzyła swoje podwoje dla pierwszych uczniów. Warunki do stworzenia tego typu placówki są w Kórniku doskonałe. Niestety założycielka nie mogła długo cieszyć się swoją pracą, w 1885 r. władze pruskie zamknęły szkołę. Zamoyscy zostali wypędzeni z Wielkopolski. Konieczne były więc wielokrotne przeprowadzki szkoły: najpierw do Lubowli, potem do Kalwarii Zebrzydowskiej, wreszcie i definitywnie do Kuźnic, po zakupie Zakopanego przez Władysława Zamoyskiego. To właśnie tam do czasu odzyskania przez Polskę niepodległości mieszkała Jadwiga Zamoyska, pisząc swoje książki i redagując korespondencję męża. Po odzyskaniu przez Polskę wolności Zamoyscy wrócili do Kórnika, gdzie generał zmarł 4 listopada 1923 roku.

Bibliografia

  1. Grodzicka M., Jenerałowa Jadwiga Zamoyska, Poznań 1935. [Google Scholar]
  2. Suchodolska F., Jadwiga z Działyńskich Zamoyska, Katowice 1936. [Google Scholar]
  3. Tokarz W., Wojna polsko-rosyjska 1830 i 1831, Warszawa 1930. [Google Scholar]
  4. Zamoyska J., O pracy, Poznań 1900. [Google Scholar]
  5. Zamoyska J., Zakład Kórnicki (Szkoła domowej pracy w Zakopanem). Wykłady o wychowaniu. Poznań 1907. [Google Scholar]
  6. Ziółek J., Stosunek Wielkiej Emigracji do dynastii Bonapartych, Lublin 1980. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.