Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 84 (1995): Nasza Przeszłość

Artykuły

Likwidacja bractwa begardów w Kaszczorku w świetle ugody z biskupem włocławskim z 1320 roku

  • Jacek Maciejewski
DOI: https://doi.org/10.52204/np.1995.84.5-12  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.12.1995

Abstrakt

W 1292-1293 roku, biskup Wisław z Torunia osadził przedstawicieli wspólnoty religijnej begardów w Złotorii pod Toruniem, prawdopodobnie po finalizacji umów dotyczących dóbr ostrowicko-golubskich biskupstwa włocławskiego. W Kaszczorku, części Złotorii, begardzi założyli klasztor, kościół oraz zabudowania gospodarcze, będąc prawdopodobnie jedynym stałym konwentem tego typu na ziemiach polskich. Mimo że znajdował się na terenie diecezji chełmińskiej, klasztor był w posiadaniu biskupstwa włocławskiego. Władysław Abraham sugeruje, że podczas rokowań abpa Janisława w sprawie koronacji Łokietka, papież postawił warunek wprowadzenia inkwizycji w Polsce przeciwko begardom i beginkom. Jednakże, działania inkwizycji w Polsce były rzadkie, a sprawa begardów ze Złotorii nie była formalnym procesem inkwizycyjnym. Biskup Wisław postanowił rozwiązać sprawę begardów w sposób polubowny, korzystając z wyroku sędziów papieskich, co skutkowało odzyskaniem przez biskupa Kaszczorka oraz swobodnym odejściem braci begardów, którzy otrzymali dożywotnie zaopatrzenie i prawo do sprzedaży posiadanych dóbr. Biskup zrezygnował również z części czynszu przysługującego mu ze wspomnianych dóbr. Motywacją biskupa Wisława mogła być likwidacja nielegalnego zgromadzenia zakonnego w dobrach biskupich oraz utrzymanie dobrych stosunków z Zakonem Kaznodziejskim. Konwent dominikanów w Toruniu mógł być zainteresowany przejęciem Kaszczorka, co mogło wpłynąć na decyzję biskupa. Ostatecznie, klasztor begardów został zlikwidowany, a kościół przekazany dominikanom toruńskim na cele parafialne.

Bibliografia

  1. Baszkiewicz J., Powstanie zjednoczonego państwa polskiego na przełomie XIII i XIV w., Warszawa 1954. [Google Scholar]
  2. Biskup M., Rozmieszczenie własności ńemskiej województw chełmińskiego i malborskiego w drugiej połowie XVI w., RTNT t. 60:1957. [Google Scholar]
  3. Długopolski E., Władysław Łokietek na tle swoich czasów, Wrocław 1951 [Google Scholar]
  4. Kujot S., Kto założył parafie w dzisiejszej diecezji chełmińskiej? , „Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu” (dalej cyt. RTNT) t. 11:1904. [Google Scholar]
  5. Librowski S. , Wizytacje diecezji włocławskiej, cz. 1, t. 1, z. 2, Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne (dalej cyt. ABMK) t. 10:1965. [Google Scholar]
  6. Powierski J., Dobra ostrowiecko-golubskie biskupstwa włocławskiego na tle stosunków polsko-krzyżackich w latach 1235-1308, Gdańsk 1977. [Google Scholar]
  7. Powierski J., dz. cyt., s. 188. 3 J. Wyrozumski, Beginki i Begardzi w Polsce, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego”, t. 261:1971. [Google Scholar]
  8. Wyrozumski J., Z dziejów waldensów w Polsce średniowiecznej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego” t. 469:1977. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.