Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 85 (1996): Nasza Przeszłość

Artykuły

Węgierskie beneficja polskich i śląskich duchownych w XIV - 1. połowie XV wieku

  • Stanisław A. Sroka
DOI: https://doi.org/10.52204/np.1996.85.75-97  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.1996

Abstrakt

Po ślubie Elżbiety, córki króla Władysława Łokietka, z Karolem Robertem Węgierskim w 1320 roku stosunki polsko-węgierskie weszły w nową fazę. Na południe zaczęli przemieszczać się członkowie dynastii Piastów, a także duchowieństwo i szlachta polska. Dzięki przychylności królowej mogli oni objąć liczne stanowiska i urzędy, zarówno świeckie, jak i kościelne. W konsekwencji śmierci Elżbiety w 1380 r. rola elementu polskiego w życiu politycznym i religijnym Węgier zmalała, choć napływ Polaków i Ślązaków nie ustał. Chętnie wkroczyli na służbę nowego króla Węgier Zygmunta Luksemburga, znanego ze swojej hojności. Wynagradzał kilku duchownych wygodnymi stanowiskami. Autor sporządził listę 44 duchownych polskich i śląskich, którzy w XIV i pierwszej połowie XV w. sprawowali beneficja kościelne na Węgrzech. Dwudziestu pięciu było pochodzenia polskiego, a dziewiętnastu pochodziło ze Śląska. W XIV wieku beneficja otrzymało dziewiętnastu duchownych, pozostałych dwudziestu pięciu przejęło je w pierwszej połowie XV wieku. Beneficjami były arcybiskupstwa, biskupstwa, prałatury i kanonie w kapitułach (te ostatnie były najliczniejsze), a także parafie. Łącznie do 60 beneficjów w 25 miejscowościach zapisało się 44 duchownych. Najbardziej pożądane były urzędy w Egerze i Kapitule Spiskiej. Autor wymienia wszystkie nazwiska urzędników polskich i śląskich, choć w niektórych przypadkach brak jest wiarygodnego potwierdzenia ich faktycznego wejścia w posiadanie.

Bibliografia

  1. Bednarski A., Materiały do dziejów medycyny polskiej w XIV-XV stuleciu:, Kraków 1939. [Google Scholar]
  2. Dola K., Wrocławska kapituła katedralna w XV w., Lublin 1983. [Google Scholar]
  3. Fournier E., Les origines des vicaires généraux, Paris 1922. [Google Scholar]
  4. Hradszky J., Szepesvármegye helységnevei, Locsen 1887. [Google Scholar]
  5. Kovács B., Azegri egyházmegye 1596-ig, Eger 1987. [Google Scholar]
  6. Kowalski D., O rzekomej wojnie beneficjalnej we Wrocławiu pomiędzy Kazimierzem Wielkim a Karolem IV, w: Cracovia - Polonia - Europ, Kraków 1995. [Google Scholar]
  7. Kowalski M.D., Prałaci i kanonicy krakowskiej kapituły katedralny od pontyfikatu biskupa Nankera do śmierci biskupa Zawiszy ( 1320-1382), Kraków 1994. [Google Scholar]
  8. Lichończak G., Najstarsze dzieje rodziny Wierzynków w Krakowie, „Krzysztofory” t. 8:1981. [Google Scholar]
  9. Radzimiński A., Duchowieństwo kapituł katedralnych w Polsce XIV i XV w. na tle porównawczym. Studium nad rekrutacją i drogami awansu, Toruń 1995. [Google Scholar]
  10. Sroka S., Bolesław — arcybiskup ostrzyhomski (1321-1328), „Nasza Przeszłość” (dalej cyt. NP), t. 79:1993. [Google Scholar]
  11. Sugár I., Az egri püspôkôk tôrténete, Budapest 1984. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.