Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 77 (1992): Nasza Przeszłość

Artykuły

Wikariusze katedry płockiej w XIII - poł. XV w. Cz. 2. Zagadnienia wybrane

  • Andrzej Radzimiński
DOI: https://doi.org/10.52204/np.1992.77.5-31  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.1992

Abstrakt

Problem wikariuszy katedralnych w Płocku nie został dotychczas rozwiązany od strony prawnej i strukturalnej. W literaturze historiograficznej poświęconej katedrze płockiej brak jest informacji o rodzajach wikariuszy katedralnych, ich liczbie, święceniach, prawach i obowiązkach czy beneficjach. Właśnie tym zagadnieniom poświęcony jest ten artykuł. Ma charakter porównawczy: porównuje się rozwiązania prawne w ważnych polskich katedrach z niektórymi niemieckimi. Wikariusze katedralni pojawili się w niektórych niemieckich katedrach już na przełomie XI i XII w., w Polsce, przy kościele katedralnym w Płocku, dopiero na przełomie XIII i XIV w. Rodzaje wikariatów katedralnych były zróżnicowane, zwłaszcza w niemieckich kościołach katedralnych; mniej w polskich - m.in. w Płocku. Opierały się one jednak jedynie na dwóch rodzajach beneficjów: wieczystych i czasowych. Skutkowało to odmiennym charakterem przywilejów i obowiązków dobroczyńców. Liczba wikariuszy katedralnych w Płocku wynosiła co najmniej 12 duchownych i była znacznie niższa niż beneficjów kanoniczych. Zdarzało się jednak, że w innych kościołach katedralnych – zarówno polskich, jak i niemieckich – liczba wikariuszy katedralnych była równa lub nawet większa od beneficjów. Wikariusze katedralni w Płocku musieli przyjmować święcenia kapłańskie; czasami jednak obejmowali urząd, nie spełniając tego wymogu. Do ich obowiązków należało głównie zamieszkanie na stałe w kościele katedralnym i przestrzeganie kultu Bożego. Na ich pensję składała się przede wszystkim dziesięcina z ponad 70 miejscowości, ale także dochody z beneficjów kanoników, ze wspólnego majątku kapituły i biskupa oraz liczne datki, m.in. od osób świeckich.

Bibliografia

  1. Bastagen H., Die Geschichte des Trierer Domkapitels im Mittelalter, Paderborn 1910 [Google Scholar]
  2. Binder B., Das Domkapitel zu Gnesen. Seine Entwicklung bis zur Mitte des 15 Jahrhunderts, Geifswald 1912. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-662-33176-7_2 [Google Scholar]
  3. Biskamp E. F., Das Mainzer Domkapitel bis zum Ausgang des 13 Jahrhunderts, Marburg 1909. [Google Scholar]
  4. Chodyński S., Wikariusze katedry włocławskiej, Włocławek 1912. [Google Scholar]
  5. Dola K., Wrocławska kapituła katedralna w X V w, Lublin 1983. [Google Scholar]
  6. Feine H. E., Kirchliche Rechtsgeschichte, Bd. I Die Katholische Kirche, Weimar 1955. [Google Scholar]
  7. Görres J., Das Lütticher Domkapitel bis zum 14 Jahrhunderts, Berlin 1907. [Google Scholar]
  8. Hauck A., Kirchengeschichte Deutschland, t. 5 cz. 1, Leipzig 1911. DOI: https://doi.org/10.1515/9783112594100 [Google Scholar]
  9. Korytkowski J., Prałaci i kanonicy katedry metropolitalnej gnieźnieńskiej, t. 1, Gniezno 1883. [Google Scholar]
  10. Leszczyńska Z., Średniowieczne statuta wikariuszów katedry krakowskiej, w: NP t. 10: 1959. DOI: https://doi.org/10.52204/np.1959.10.391-408 [Google Scholar]
  11. Nowacki J., Dzieje archidiecezji poznańskiej, t. 1, Poznań 1959. [Google Scholar]
  12. Nowowiejski A.J,. Płock Monografia historyczna, Płock 1930. [Google Scholar]
  13. Werminghoff A., Verfassungsgeschichte der deutschen Kirche im Mittelalter, Berlin 1913. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.