Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 105 (2006): Nasza Przeszłość

Artykuły

Nauki o życiu zakonnym m. Anny Stobieńskiej oraz m. Teresy Barbary Zadzikowej karmelitanek bosych

  • Czesław Gil OCD
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2006.105.43-116  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.2006

Abstrakt

Obok m. Teresy Marchockiej (1603-1652), autorki Autobiografii mistycznej, Anna od Jezusa (Stobieńska, 1593-1649) i Teresa Barbara od Najśw. Sakramentu (Teofila z Kretkowskich Zadzikowa, 1609-1670) należą do najbardziej znanych i zasłużonych polskich karmelitanek bosych z XVII w. Stobieńska jako pierwsza Polka złożyła śluby zakonne w 1613 r. w krakowskim klasztorze św. Marcina, założonym w roku poprzednim. Była w tym klasztorze mistrzynią nowicjuszek i przeoryszą, w 1624 r. została pierwszą przeoryszą klasztoru pw. św. Józefa w Lublinie; rządziła tym klasztorem, z niewielkimi przerwami, do śmierci. Teofila Zadzikowa dopiero po śmierci męża mogła zrealizować swoje powołanie zakonne w klasztorze św. Józefa w Lublinie (1634 r.). W 1649 r. została przełożoną drugiej fundacji w tym mieście pw. Niepokalanego Poczęcia, a 1665 r. wyjechała z siostrami swego klasztoru na fundację do Poznania, gdzie zmarła. Przez cały czas była przełożoną i mistrzynią nowicjuszek założonych przez siebie klasztorów. Obie cieszyły się wielkim autorytetem, nie tylko w swoich klasztorach. Dzisiaj, także w wyniku zainteresowania staropolskim piśmiennictwem kobiecym, ich spuścizną interesują się historycy kultury polskiego baroku.
Zachowane teksty m. Anny Stobieńskiej obejmują fragmenty sprawozdań duchowych, niespełna 30 nauk do zakonnic i zbiór sentencji. Podobny charakter mają teksty m. Teresy Barbary Zadzikowej (4 sprawozdania duchowe i 53 nauki), są jednak trzykrotnie obszerniejsze od tekstów m. Anny. Chociaż wszystkie teksty obu autorek mają charakter formacyjny (nawet sprawozdania duchowe), ich pochodzenie jest zróżnicowane. Są wśród nich nauki mistrzyni nowicjuszek, nauki przeoryszy (spisane przez autorki lub przez zakonnice), notatki z prywatnych konferencji dla sióstr, zbiór rad dla zakonnic, postanowienia podjęte w czasie rekolekcji oraz kilka listów, które również są naukami. Nauki nawiązują do okresu liturgicznego, dotyczą obowiązków stanu zakonnego, a nawet zasad dobrego wychowania. Tutaj wydajemy najważniejsze nauki dotyczące szeroko pojętej formacji zakonnej. Poznajemy z nich, jak przeorysze i wychowawczynie nowicjuszek uczyły systematycznej pracy nad sobą, rozpoznawania własnych wad, wykorzeniania ich, nabywania cnót, korzystania z sakramentów świętych. Jak starały się budować solidarną wspólnotę, ufającą swojej przeoryszy, która powinna kochać swoje podwładne, troszczyć się także o ich potrzeby materialne, zwłaszcza zaś o siostry chore. Wydane teksty stanowią ważny przyczynek do zarówno historii życia codziennego klasztorów żeńskich w Polsce w 1. połowie XVII w., jak też do dziejów piśmiennictwa polskich mniszek.
Wydane tutaj teksty nigdy nie były publikowane. Znajdują się w dwóch kodeksach formacyjnych. Jeden z nich jest przechowywany w Archiwum Prowincji Krakowskiej Karmelitów Bosych w Czernej (rkps 246), drugi natomiast, znacznie bogatszy i wartościowszy, w Bibliotece Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu (PTPN, rkps 130).

Bibliografia

  1. Autobiografia mistyczna m. Teresy od Jezusa karm. bosej (Anny Marii Marchockiej 1603-1652), wyd. K. Górski. Pisarze ascetyczno-mistyczni Polski, t. II, Poznań 1939. [Google Scholar]
  2. Borkowska M., Życie codzienne polskich klasztorów żeńskich w XVII-XVIII wieku, Warszawa 1996. [Google Scholar]
  3. Concordancias de los escritos de Santa Teresa de Jesús, ed. J. L. Astigarrega, vol. I-II, Roma 2000. [Google Scholar]
  4. Gil C., Słownik polskich karmelitanek bosych 1612-1914, Kraków 1999. [Google Scholar]
  5. Gil C., Życie codzienne karmelitanek bosych w Polsce w XVII-XIX wieku, Kraków 1997. [Google Scholar]
  6. Górski K., Borkowska A. M., Historiografia zakonna a wzorce świętości w XVII w., Warszawa 1984. [Google Scholar]
  7. Nieznane pisma M. Teresy od Jezusa (Anny Marii Marchockiej) karmelitanki bosej (1603-1652) oraz spis cudów, w: K. Górski, Studia i materiały z dziejów duchowości, Warszawa 1980. [Google Scholar]
  8. Ribera F., Żywot świętej Teresy od Jezusa, Kraków 1883. [Google Scholar]
  9. Targosz K., Piórem zakonnicy. Kronikarki w Polsce w XVII w. o swoich zakonach i swoich czasach, Kraków 2002. [Google Scholar]
  10. Wanat B. J., Katalog Archiwum Krakowskiej Prowincji Karmelitów Bosych pw. Ducha Świętego w Czernej, t. II, Kraków 1999. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.