Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
##common.pageHeaderLogo.altText##

Vol. 31 (2024)

Artykuły

„Altius semper ad sacra tractanda.” Hugh of Saint Victor’s perspective on the reality of the sacrament of holy orders: the third part of the second book of his De sacramentis christianae fidei

  • Łukasz Libowski
DOI: https://doi.org/10.52097/rs.2024.365-408  [Google Scholar]
Published: 2024-12-12

Abstract

The present article is devoted to the third sequence of the second book of the work De sacramentis christianae fidei by Hugh of Saint Victor, which is not yet present in the Polish literature. The main part of the work is a translation of the above-mentioned text. In order to provide the reader with some modest help in deepening his reading of the translation, it is accompanied by various notes-commentaries; it is also preceded by a short introduction.

References

  1. Teksty źródłowe (edycje i przekłady) [Google Scholar]
  2. Dzieła Hugona ze Świętego Wiktora [Google Scholar]
  3. Hugh of Saint Victor, On the Sacraments of the Christian Faith („De sacramentis”), tłum. R.J. Deferrari, Cambridge 1951. [Google Scholar]
  4. Hugo de Sancto Victore, De sacramentis Christiane fidei, w: PL 176, 173-618. [Google Scholar]
  5. Hugo de Sancto Victore, De tribus diebus, ed. D. Poirel (Corpus Christianorum. Continuatio Mediaevalis, 177), Turnhout 2002. [Google Scholar]
  6. Hugo de Sancto Victore, Super ierarchiam Dionisii, ed. D. Poirel (Corpus Christianorum. Continuatio Mediaevalis, 178), Turnhout 2015. [Google Scholar]
  7. Hugo von Sankt Viktor, Über die Heiltümer des christlichen Glaubens, tłum. P. Knauer, red. R. Berndt (Corpus Victorinum. Schriften, 1), Münster 2010. [Google Scholar]
  8. Hugon ze Świętego Wiktora, Didascalicon, czyli co i jak czytać, tłum. P. Pludra-Żuk, wstęp J. Soszyński, kom. P. Pludra-Żuk, J. Soszyński, Warszawa 2017 (Bibliotheca Litterarum Medii Aevi, 4); fragmenty: W. Tatarkiewicz, Historia estetyki, t. 2: Estetyka średniowieczna, Warszawa 1989, s. 181-183; Didascalicon, czyli co i jak czytać [= ks. I i II], tłum. M. Frankowska-Terlecka, w: Wszystko to ze zdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych z XII w., red. M. Frankowska-Terlecka, Warszawa 2006, s. 278-316; Didascalicon de studio legendi. Księga III, 6-19, tłum. M. J. Janecki, „Studia Antyczne i Mediewistyczne”, 15 (2017), s. 167-175). [Google Scholar]
  9. Hugon ze Świętego Wiktora, Komentarz do Księgi Koheleta (fragment): M. J. Janecki, „Adamie, gdzie jesteś?”. Dialogiczna egzegeza Hugona ze św. Wiktora we fragmencie jego „Super Ecclesiasten”, „Biblica et Patristica Thoruniensia”, 15 (2022) 2, s. 21-40. [Google Scholar]
  10. Hugon ze Świętego Wiktora, List do Ranulfa z Mauriaco, tłum. M. J. Janecki, w: Mądrość wiktorynów. Kultura intelektualna szkoły św. Wiktora, red. W. Bajor, M. J. Janecki, D. Poirel, Kęty 2022 [w druku]. [Google Scholar]
  11. Hugon ze Świętego Wiktora, O arce Noego – księga III, tłum. Z. Koczarski, w: Mądrość wiktorynów. Kultura intelektualna szkoły św. Wiktora, red. W. Bajor, M. J. Janecki, D. Poirel, Kęty 2022 [w druku]. [Google Scholar]
  12. Hugon ze Świętego Wiktora, O medytacji, tłum. M. Buraczewski, Ł. Libowski, P. Wilk, w: Mądrość wiktorynów. Kultura intelektualna szkoły św. Wiktora, red. W. Bajor, M. J. Janecki, D. Poirel, Kęty 2022 [w druku]. [Google Scholar]
  13. Hugon ze Świętego Wiktora, O mocy modlitwy, tłum. P. Chojnacka, w: Mądrość wiktorynów. Kultura intelektualna szkoły św. Wiktora, red. W. Bajor, M. J. Janecki, D. Poirel, Kęty 2022 [w druku]. [Google Scholar]
  14. Hugon ze Świętego Wiktora, O pięciu siódemkach, tłum. M. Buraczewski, Ł. Libowski, P. Wilk, w: Mądrość wiktorynów. Kultura intelektualna szkoły św. Wiktora, red. W. Bajor, M. J. Janecki, D. Poirel, Kęty 2022 [w druku]. [Google Scholar]
  15. Hugon ze Świętego Wiktora, O sakramentach wiary chrześcijańskiej: Hugon ze Świętego Wiktora, Problem miłości bezinteresownej, w: P. Böhner, É. Gilson, Historia filozofii chrześcijańskiej. Od Justyna do Mikołaja Kuzańczyka, tłum. S. Stomma, Warszawa 1962, s. 382-384; Ł. Libowski, „Voluit Christus a nobis manducari, ut nos sibi incorporaret”. Hugona ze Świętego Wiktora spojrzenie na rzeczywistość sakramentu ciała i krwi Pańskiej: ósma część drugiej księgi jego „De sacramentis christianae fidei”, w: Eucharystia w życiu i posłannictwie Kościoła, red. D. Kiełb, A. Pawlak, Rzeszów 2021, s. 98-99; Ł. Libowski, „Sacrarium autem vestium ritus”. Hugona ze Świętego Wiktora spojrzenie na rzeczywistość sakramentu świętych szat: czwarta część drugiej księgi jego „De sacramentis christianae fidei”, „Świdnickie Studia Teologiczne”, 18 (2021), s. 71-96. [Google Scholar]
  16. Hugon ze Świętego Wiktora, O siedmiu darach Ducha Świętego, tłum. M. Buraczewski, Ł. Libowski, P. Wilk, w: Mądrość wiktorynów. Kultura intelektualna szkoły św. Wiktora, red. W. Bajor, M. J. Janecki, D. Poirel, Kęty 2022 [w druku]. [Google Scholar]
  17. Hugon ze Świętego Wiktora, O słowie Bożym: P. Chojnacka, M. J. Janecki, „De Verbo Dei” Hugona ze św. Wiktora. Wprowadzenie i przekład, „Biblica et Patristica Thoruniensia”, 12 (2019) 3, s. 305-330 (przedruk: Mądrość wiktorynów. Kultura intelektualna szkoły św. Wiktora, red. W. Bajor, M. J. Janecki, D. Poirel, Kęty 2022 [w druku]); M. Buraczewski, Ł. Libowski, P. Wilk, Hugona ze Świętego Wiktora traktat „De verbo Dei”. Przekład, „Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego”, 40 (2020) 1, s. 267-281. [Google Scholar]
  18. Hugon ze Świętego Wiktora, O substancji miłości, tłum. M. Buraczewski, Ł. Libowski, P. Wilk, w: Mądrość wiktorynów. Kultura intelektualna szkoły św. Wiktora, red. W. Bajor, M. J. Janecki, D. Poirel, Kęty 2022 [w druku]. [Google Scholar]
  19. Hugon ze Świętego Wiktora, O świętych pismach i ich autorach: D. Wierdak, „De scripturis et scriptoribus sacris” Hugona ze św. Wiktora. Wprowadzenie i przekład, „Biblica et Patristica Thoruniensia”, 15 (2022) 2, s. 67-93. [Google Scholar]
  20. Hugon ze Świętego Wiktora, O tym, co prawdziwie należy kochać, tłum. M. Buraczewski, Ł. Libowski, P. Wilk, w: Mądrość wiktorynów. Kultura intelektualna szkoły św. Wiktora, red. W. Bajor, M. J. Janecki, D. Poirel, Kęty 2022 [w druku]; Quid vere diligendum sit: O tym, że miłość Boga jest życiem serca, tłum. M. Zembrzuski, https://www.academia.edu/11575522/Hug on_ze_%C5%9Bw._Wiktora_-_O_tym_%C5%BCe_mi%C5%82o%C5%9B%C4%87_Boga_jest_%C5%BCyciem_serca [dostęp: 30.05.2022]. [Google Scholar]
  21. Hugon ze Świętego Wiktora, O wychowaniu mnichów: Ł. Libowski, Hugona ze Świętego Wiktora „De institutione novitiorum” – wstęp, przekład, komentarz, Lublin 2022, kps. [Google Scholar]
  22. Hugon ze Świętego Wiktora, Solilokwium o posagu duszy, tłum. M. J. Janecki, w: Mądrość wiktorynów. Kultura intelektualna szkoły św. Wiktora, red. W. Bajor, M. J. Janecki, D. Poirel, Kęty 2022 [w druku]. [Google Scholar]
  23. Hugonis de S. Victore, Canonici Regularis S. Victoris Parisiensis, tum pietate, tum doctrina insignis, opera omnia tribus tomis digesta, ex manuscriptis ejusdem operibus, quae in Bibliotheca Victorina servantur, accurate castigata et emendata, cum vita ipsius antehac nusquam edita studio et industria Canonicorum Regularium Regalis Abbatiae S. Victoris Parisiensis, Rothomagi 1648. [Google Scholar]
  24. Hugonis de Sancto Victore „De sacramentis Christiane fidei”, ed. R. Berndt (Corpus Victorinum. Textus Historici, 1), Münster 2008. [Google Scholar]
  25. Dzieła pozostałych wiktorynów [Google Scholar]
  26. Achard ze Świętego Wiktora, Kazanie IX na uroczystość świętego Augustyna: M. Buraczewski, Acharda ze św. Wiktora „Sermo IX in solempnitate sancti Augustini” – przekład, „Łódzkie Studia Teologiczne”, 29 (2020) 2, s. 99-105. [Google Scholar]
  27. Achard ze Świętego Wiktora, O jedności Boga i wielości stworzeń, tłum. M. Buraczewski, w: Mądrość wiktorynów. Kultura intelektualna szkoły św. Wiktora, red. W. Bajor, M. J. Janecki, D. Poirel, Kęty 2022 [w druku]. [Google Scholar]
  28. Osbert ze Świętego Wiktora, List o chorobie i śmierci Mistrza Hugona, tłum. [Google Scholar]
  29. M. J. Janecki, w: Mądrość wiktorynów. Kultura intelektualna szkoły św. Wiktora, red. W. Bajor, M. J. Janecki, D. Poirel, Kęty 2022 [w druku]. [Google Scholar]
  30. Ryszard ze Świętego Wiktora, Księga wyjątków: O początku i podziale sztuk [= Liber exceptionum I, 1], tłum. Ł. Libowski, w: Mądrość wiktorynów. Kultura intelektualna szkoły św. Wiktora, red. W. Bajor, M. J. Janecki, D. Poirel, Kęty 2022 [w druku]; Ł. Libowski, Ryszarda ze św. Wiktora „O przedmiocie pisma światowego i boskiego” („Liber exceptionum”, cz. I, ks. II). Wstęp, przekład, komentarz, „Biblica et Patristica Thoruniensia”, 15 (2022) 4, s. 27-146; Ł. Libowski, P. Wilk, Ryszarda ze Świętego Wiktora „Poczet cesarzy rzymskich od Oktawiana do Trajana”, czyli przekład księgi szóstej z pierwszej części jego „Libri exceptionum”, „Łódzkie Studia Teologiczne”, 30 (2021) 1, s. 63-83; Ł. Libowski, P. Wilk, Ryszarda ze Świętego Wiktora „Poczet cesarzy rzymskich od Trajana do Konstantyna Wielkiego”, czyli przekład księgi siódmej z pierwszej części jego „Libri exceptionum”, „Łódzkie Studia Teologiczne”, 30 (2021) 3, s. 117-138; Ł. Libowski, P. Wilk, Ryszarda ze Świętego Wiktora „Poczet cesarzy rzymskich od Konstantyna Wielkiego do Zenona”, czyli przekład księgi ósmej z pierwszej części jego „Libri exceptionum”, „Łódzkie Studia Teologiczne”, 30 (2021) 4, s. 91-107; Ł. Libowski, „Studeamus, fratres carissimi, studeamus tam gloriosae civitatis cives esse”. Trzy kazania Ryszarda ze Świętego Wiktora z jego „Liber exceptionum” [II, X, 1-3] – wstęp, przekład, komentarz, „Littera Antiqua”, 15 (2020), s. 4-33; P. Wilk, Ryszard ze św. Wiktora, „Sermo IV”: „Życie nasze jest jak morze” – wstęp, przekład, komentarz, „Świdnickie Studia Teologiczne”, 19 (2022), s. 149-158; Ł. Libowski, „Studeamus ergo, fratres, (…) domum cordis nostri intrare”. Kazanie adwentowe Ryszarda ze Świętego Wiktora [Liber exceptionum, II, X, 5], „Nowiny Raciborskie”, 29 (2021) 49, s. 8; P. Wilk, Przymioty świętego. „Sermones VI-VIII” Ryszarda ze św. Wiktora – wstęp, przekład, komentarz, ŁST 31 (2022) 4, s. 133-134; Ł. Libowski, P. Wilk, „O, szczęśliwa oblubienico Boga, duszo człowieka sprawiedliwego!”. Kazania dziewiąte, dziesiąte i jedenaste Ryszarda ze Świętego Wiktora z jego „Liber exceptionum” – wstęp i przekład, „Przegląd Tomistyczny”, 28 (2022), s. 7-25. [Google Scholar]
  31. Ryszard ze Świętego Wiktora, O czterech stopniach gwałtownej miłości: P. Wilk, Wychowawca w miłości. Ryszard ze św. Wiktora, „De quatuor gradibus violentae amoris” – wstęp, przekład, komentarz, w: Wybrane aspekty formacji chrześcijańskiej, red. D. Kiełb, M. Powęska, Rzeszów 2022, s. 151-190. [Google Scholar]
  32. Ryszard ze Świętego Wiktora, O Trójcy Świętej. Księga III [rozdziały 2-4, 11-13, 19], tłum. M. Buraczewski, w: Mądrość wiktorynów. Kultura intelektualna szkoły św. Wiktora, red. W. Bajor, M. J. Janecki, D. Poirel, Kęty 2022 [w druku]. [Google Scholar]
  33. Tomasz ze Świętego Wiktora (Gallus), O przedmiotach kontemplacji, tłum. M. J. Janecki, w: Mądrość wiktorynów. Kultura intelektualna szkoły św. Wiktora, red. W. Bajor, M. J. Janecki, D. Poirel, Kęty 2022 [w druku]. [Google Scholar]
  34. Dzieła innych autorów [Google Scholar]
  35. Amalariusz z Metzu, Dzieła, t. 1: Święte obrzędy Kościoła, tłum. zbiorowe, red. T. Gacia, wstęp J. A. Ihnatowicz, przyp. i bib. A. Strycharczuk, Lublin 2016. [Google Scholar]
  36. Amalariusz z Metzu, Dzieła, t. 2: Porządek antyfonarza, Inne pisma o świętych obrzędach, Reguły życia duchownych i mniszek, tłum. zbiorowe, red. T. Gacia, przyp. i bib. J. Adamiak, N. Turkiewicz, Lublin 2017. [Google Scholar]
  37. Ambrosius Aurelius, De sacramentis libri sex, w: PL 16, 417-432. [Google Scholar]
  38. Hieronymus Stridonensis, Epistola XII seu opusculum de septem ordinibus Ecclesiae, w: PL 30, 148-162. [Google Scholar]
  39. Ivo Carnotensis, Panormia, w: PL 161, 1037-1428. [Google Scholar]
  40. Ivo Carnotensis, Sermo II de excellentia sacrorum ordinum et de vita ordinandorum in synodo habitus, w: PL 162, 513-519. [Google Scholar]
  41. Ivo Carnotensis, Sermo III de significationibus indumentorum sacerdotalium in synodo habitus, w: PL 162, 519-527. [Google Scholar]
  42. Iwon z Chartres, Kazanie o znaczeniu szat kapłańskich: Ł. Libowski, „Forma sanctitatis et omnium imago virtutum”. Iwona z Chartres kazanie o znaczeniu szat kapłańskich, „Liturgia Sacra”, 29 (2022) 1, s. 207-239. [Google Scholar]
  43. Petrus Lombardus, Sententiarum libri quatuor, w: PL 192, 521-962. [Google Scholar]
  44. Piotr Lombard, Cztery księgi Sentencji, t. 2: Wstęp. Księga III-IV, tłum. J. Wojtkowski, Olsztyn 2015. [Google Scholar]
  45. Sancti Isidori episcopi Hispalensis „De ecclesiasticis officiis”, ed. C.M. Lawson (Corpus Christianorum. Series Latina, 113), Turnholti 1989. [Google Scholar]
  46. Studia, opracowania, pomoce filologiczne [Google Scholar]
  47. Daniluk M., Janeczek S., Hugon ze św. Wiktora, w: Encyklopedia katolicka, t. 6, red. E. Gigilewicz, Lublin 1993, k. 1292-1296. [Google Scholar]
  48. Daniluk M., Janeczek S., Hugon ze Świętego Wiktora, w: Powszechna encyklopedia filozofii, t. 4, red. A. Maryniarczyk, Lublin 2003, s. 620-622. [Google Scholar]
  49. Dictionary of Christianity, red. J.C. Cooper, Chicago-London 1996. [Google Scholar]
  50. Dziadosz D., Lewici i kapłani w Księdze Powtórzonego Prawa, „Verbum Vitae”, 17 (2010), s. 43-67. [Google Scholar]
  51. Elektroniczny Słownik Łaciny Średniowiecznej w Polsce (A-Q), https://elexicon.scriptores.pl/ [dostęp: 2.09.2022]. [Google Scholar]
  52. Ensslin W., Primicerius, w: Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft, t. 8, red. K. Ziegler, Stuttgart 1956, k. 614-624. [Google Scholar]
  53. Field R., Of the Church, t. 4, Cambridge 1852. [Google Scholar]
  54. Glossarium mediae et infimae latinitatis, red. Ch. Du Cange i in., Niort 1883-1887, http://ducange.enc.sorbonne.fr/mantile?clear=1 [dostęp: 3.11.2022]. [Google Scholar]
  55. Górski E., Święcenia niższe i wyższe. Studium liturgiczno-historyczne, Sandomierz 1954. [Google Scholar]
  56. Hauck A., Primicerius, w: Christian Classics Ethereal Library, s.v. primicerius, https://www.ccel.org/s/schaff/encyc/encyc09/htm/iv.v.ix.htm [dostęp: 3.09.2022]. [Google Scholar]
  57. Hofmann J.J., Lexicon universale, t. 1, Lugduni Batavorum 1698. [Google Scholar]
  58. Irmscher J., Strecker G., The Pseudo-Clementines, w: New Testament Apocrypha, t. 2: Writings Relating to the Apostles Apocalypses and Related Subjects, red. W. Schneemelcher, red. tłum. ang. R. McL. Wilson, Louisville - Kentucky 2003. [Google Scholar]
  59. Janecki M. J., Hugon ze św. Wiktora, w: Mądrość wiktorynów. Kultura intelektualna szkoły św. Wiktora, red. W. Bajor, M. J. Janecki, D. Poirel, Kęty 2022 [Google Scholar]
  60. [w druku]. [Google Scholar]
  61. Jougan A., Słownik kościelny łacińsko-polski, Sandomierz 2013. [Google Scholar]
  62. Kasprzak D., Historia patriarchatu i rytu akwilejskiego (IV-VII w.), w: „Introibo ad altare Dei”. Księdzu profesorowi Stefanowi Koperkowi CR z okazji 70-lecia urodzin i 45-lecia kapłaństwa, red. S. Koperek, S. Szczepaniec, J. Superson, J. Mieczkowski, Kraków 2008, s. 209-223. [Google Scholar]
  63. Klöckener M., Die „recitatio nominum” im Hochgebet nach Augustins Schriften, w: „Gratias agamus”: Studien zum eucharistischen Hochgebet für Balthasar Fischer, red. A. Heinz, H. Rennings, Freiburg 1992, s. 183-210. [Google Scholar]
  64. L’abbaye parisienne de Saint-Victor au Moyen Âge. Communications présentées au XIIIe colloque d’humanisme médiéval de Paris (1986-1988), red. J. Longère, Paris-Turnhout 1991. [Google Scholar]
  65. L’école de Saint-Victor de Paris: Influence et rayonnement du Moyen Âge à l’époque moderne, red. D. Poirel, Paris-Turnhout 2010; A Companion to the Abbey of Saint Victor in Paris, red. H. Feiss, J. Mousseau, Leiden-Boston 2017. [Google Scholar]
  66. Lexicon totius Latinitatis, opr. E. Forcellini, Patavii 1896, http://lexica.linguax.com/forc2.php?searchedLG= [dostęp: 3.11.2022]. [Google Scholar]
  67. Łuszczyńska M., Na straży „ordo”. Hierarchiczne uporządkowanie życia społecznego w myśli wieków średnich, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, 66 (2019) 1, s. 257-267. [Google Scholar]
  68. „Omnium expetendorum prima est sapientia”. Studies on Victorine Thought and Influence, red. D. Poirel, M. J. Janecki, W. Bajor, M. Buraczewski, Turnhout 2021. [Google Scholar]
  69. Poirel D., Co Psedo-Dionizy Areopagita przyniósł zachodniemu średniowieczu?, tłum. M. Buraczewski, w: Mądrość wiktorynów. Kultura intelektualna szkoły św. Wiktora, red. W. Bajor, M. J. Janecki, D. Poirel, Kęty 2022 [w druku]. [Google Scholar]
  70. Poirel D., Des symboles et des anges. Hugues de Saint-Victor et le réveil dionysien du XIIe siècle (Bibliotheca Victorina, 23), Turnhout 2013. [Google Scholar]
  71. Poirel D., Hugues de Saint-Victor, „De sacramentis christiane fidei”, éd. Rainer Berndt S.J., Münster, Aschendorff Verlag, 2008; 1 vol., 647 p. (Corpus Victorinum, Textus historici, 1). ISBN: 978-3-402-10420-0, „Le Moyen Âge”, 96 (2010), s. 449-450. [Google Scholar]
  72. Poirel D., Hugues de Saint-Victor, Paris 1998 (Initiations au Moyen-Age). [Google Scholar]
  73. Poirel D., Livre de la nature et débat trinitaire au XIIe siècle. Le „De tribus diebus” de Hugues de Saint-Victor (Bibliotheca Victorina, 14), Turnhout 2002. [Google Scholar]
  74. Poirel D., Sacraments, w: A Companion to the Abbey of Saint Victor in Paris, red. H. Feiss, J. Mousseau (Brill’s Companions to the Christian Tradition, 79), Leiden-Boston 2017, s. 277-297. [Google Scholar]
  75. Poirel D., Stemma codicum. La „méthode Froger” d’édition critique, Turnhout 2022. [Google Scholar]
  76. Poirel D., Wprowadzenie do filozofii wiktoryńskiej, tłum. M. J. Janecki, w: Mądrość wiktorynów. Kultura intelektualna szkoły św. Wiktora, red. W. Bajor, [Google Scholar]
  77. M. J. Janecki, D. Poirel, Kęty 2022 [w druku]. [Google Scholar]
  78. Poirel D., Wprowadzenie: Opactwo św. Wiktora? Cóż to takiego?, tłum. M. J. Janecki, w: Mądrość wiktorynów. Kultura intelektualna szkoły św. Wiktora, red. W. Bajor, M. J. Janecki, D. Poirel, Kęty 2022 [w druku]. [Google Scholar]
  79. Reibe N., General Introduction, w: On the Sacraments. A Selection of Works of Hugh and Richard of St Victor, and of Peter of Poitiers, red. H. Feiss (Victorine Texts in Translation. Exegesis, Theology and Spirituality from the Abbey of St Victor, 10), Turnhout 2020, s. 23-56. [Google Scholar]
  80. Reynolds R. E., Clerics in the early Middle Ages: Hierarchy and Image, Aldershot 1999. [Google Scholar]
  81. Reynolds R. E., The Ordinals of Christ from Their Origins to the Twelfth Century, Berlin-New York 1978. [Google Scholar]
  82. Rorem P., Hugh of Saint Victor, Oxford 2009 (Great Medieval Thinkers). [Google Scholar]
  83. Sicard P., Hugues de Saint-Victor et son école, Turnhout 1991 (Témoins de Notre Histoire, 2). [Google Scholar]
  84. Słownik grecko-polski, na podst. słownika Z. Węclewskiego opr. O. Jurewicz, Truskaw 2018. [Google Scholar]
  85. Soszyński J., Wstęp, w: Hugon ze Świętego Wiktora, Didascalicon, czyli co i jak czytać, tłum. P. Pludra-Żuk, wstęp J. Soszyński, kom. P. Pludra-Żuk, J. Soszyński, Warszawa 2017 (Bibliotheca Litterarum Medii Aevi, 4), s. 15-24. [Google Scholar]
  86. Szczepaniak P., Geneza i ewolucja szat liturgicznych: ornat, dalmatyka i kapa. Zabytkowe szaty liturgiczne bazyliki mniejszej w Sieradzu, „Teologia i Człowiek”, 47 (2019) 3, s. 91-110. [Google Scholar]
  87. The Apocryphal Acts of Peter. Magic, Miracles and Gnosticism, red. J. N. Bremmer, Leuven 1998. [Google Scholar]
  88. Thomas Ch.M., The Acts of Peter, Gospel Literature, and the Ancient Novel. Rewriting the Past, Oxford 2003. [Google Scholar]
  89. Turkiewicz N., „Computus chirometralis” Jana z Głogowa. Studium chronologii technicznej z przekładem i komentarzem, Rzeszów 2020. [Google Scholar]
  90. Tymister M., Ohne die Diakone können Priester ihr Amt in der Eucharistiefeier nicht ausüben: Eine Stimme aus dem 7. Jahrhundert, w: „Populo Congregato. Gedanken zur Liturgie am Schnittpunkt von Wissenschaft und Pastoral”, http://populocongregato.over-blog.com/2017/10/ohne-die-diakone-konnen-priester-ihr-amt-in-der-eucharistiefeier-nicht-ausuben-eine-stimme-aus-dem-7.jahrhundert.html [dostęp: 2.09.2022]. [Google Scholar]
  91. Wąsowicz H., Wstęp, w: Beda Czcigodny, Natura wszechświata – Czas i jego rodzaje – Rachuba czasu, tłum. zbiorowe z j. łacińskiego, red. T. Gacia, wstęp H. Wąsowicz, objaśnienia N. Turkiewicz, Lublin 2015, s. 15-45. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.

Similar Articles

1 2 > >> 

You may also start an advanced similarity search for this article.