Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nagłówek strony

Tom 28 (2021)

Artykuły

Rozwój problematyki konserwatorskiej architektury sakralnej – rys historyczny

  • Grzegorz Grąbczewski
DOI: https://doi.org/10.52097/rs.2021.101-117  [Google Scholar]
Opublikowane: 31.12.2021

Abstrakt

Rozwój problematyki konserwatorskiej architektury sakralnej wpisany jest w szeroki nurt dotyczący kwestii związanych z ochroną i opieką nad zabytkami, kształtowany przez wieki, zarówno przez wydarzenia historyczne, jak i konkretne decyzje władz państwowych i kościelnych. Przekonanie o potrzebie ochrony zabytkowych budowli sakralnych, mocno zakorzenione w świadomości społecznej, wynika przede wszystkim z wartości, w tym symbolicznych, jakie niosą w sobie te obiekty. Początków myśli konserwatorskiej w odniesieniu do architektury sakralnej szukać należy już u schyłków chrześcijańskiej starożytności. Rozwijała się ona następnie przez okres średniowiecza, a w czasach nowożytnych uwidoczniła się w konkretnych decyzjach ustawodawczych. Obecne standardy postępowania konserwatorskiego wobec zabytków architektury sakralnej tożsame są z wymogami stosowanymi do wszystkich budowli zabytkowych i podlegają nadzorowi władz konserwatorskich.

Bibliografia

  1. Arszyński M., Idea, pamięć, troska. Rola zabytków w przestrzeni społecznej i formy działań na rzecz ich zachowania od starożytności do połowy XX wieku, Malbork 2007. [Google Scholar]
  2. Arszyński M., Wybrane aspekty procesu tworzenia się środowiska konserwatorskiego w Polsce, w: Badania i ochrona zabytków w Polsce w XX wieku. Materiały konferencji naukowej zorganizowanej staraniem Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, Generalnego Konserwatora Zabytków i Towarzystwa Opieki nad Zabytkami w stulecie urodzin Profesora Jana Zachwatowicza w dniu 4 marca 2000 roku, Warszawa 2000, s. 97-128. [Google Scholar]
  3. Bałus W., Gotyk bez Boga? W kręgu znaczeń symbolicznych architektury sakralnej XIX wieku, Toruń 2011. [Google Scholar]
  4. Bogdanowicz S., Jestem zarządcą zabytkowego kościoła, w: Ars et sacra et restauratio, red. J. Kowalczyk, Warszawa 1992, s. 119-127. [Google Scholar]
  5. Borusiewicz W., Konserwacja zabytków budownictwa murowanego, Warszawa 1985. [Google Scholar]
  6. Budowa i konserwacja kościołów. Poradnik-Vademecum, Warszawa 1981. [Google Scholar]
  7. Frycz J., Restauracja i konserwacja zabytków architektury w Polsce w latach 1795-1918, Warszawa 1975. [Google Scholar]
  8. Gadecki B., Prace konserwatorskie, w: Leksykon prawa ochrony zabytków. 100 podstawowych pojęć, red. K. Zeidler, Warszawa 2010, s. 294. [Google Scholar]
  9. Helfert J., Von der Erbauung Erhaltung und Herstellung der kirchlichen Gebäude, Prag 1834. [Google Scholar]
  10. Jaskulski W. i in., Vademecum Ochrony Obiektów Sakralnych, Warszawa 1996. [Google Scholar]
  11. Kadłuczka A., Ochrona dziedzictwa architektury i urbanistyki. Doktryny, teoria, praktyka, Kraków 2018. [Google Scholar]
  12. Majdowski A., Poglądy na konserwację zabytków architektury sakralnej w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX stulecia, w: Ars sacra et restauratio. Materiały konferencji naukowo-konserwatorskiej zorganizowanej przez Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków, Komisję Episkopatu ds. Sztuki Sakralnej i Klasztor OO. Paulinów na Jasnej Górze, 5-7 grudnia 1991 r., red. J. Kowalczyk, Warszawa 1992, s. 63-84. [Google Scholar]
  13. Michałowicz E., Prawo kanoniczne w służbie ochrony zabytków sakralnych, w: Ars et sacra et restauratio, red. J. Kowalczyk, Warszawa 1992, s. 45-52 [Google Scholar]
  14. Pasierb J., Ochrona zabytków sztuki kościelnej, Warszawa 2001. [Google Scholar]
  15. Paszkowski M., Ochrona prawna i opieka nad nieruchomymi zabytkami sakralnymi Kościoła Katolickiego w Polsce, Olsztyn 2018. [Google Scholar]
  16. Pawlicki M., Strategia konserwacji zabytków architektury w Polsce, Kraków 1993. [Google Scholar]
  17. Pijoan J., Sztuka karolińska, w: Sztuka świata, t. 3, red. M. Machowski, Warszawa 1993, s. 291-309. [Google Scholar]
  18. Rouba B., Pielęgnacja świątyni i innych zabytków. Książka nie tylko dla księży, Toruń 2014. [Google Scholar]
  19. Rymaszewski B., Motywacje polityczne i narodowe związane z zabytkami, w: Badania i ochrona zabytków w Polsce w XX wieku. Materiały konferencji naukowej zorganizowanej staraniem Wydziału architektury Politechniki Warszawskiej, Generalnego Konserwatora Zabytków i Towarzystwa Opieki nad Zabytkami w stulecie urodzin Profesora Jana Zachwatowicza w dniu 4 marca 2000 roku, Warszawa 2000, s. 81-96. [Google Scholar]
  20. Rymaszewski B., Polska Ochrona Zabytków, Warszawa 2005. [Google Scholar]
  21. Skubiszewski P., Sztuka Europy łacińskiej od VI do IX wieku, Lublin 2001. [Google Scholar]
  22. Tajchman J., Czynniki warunkujące i kształtujące ochronę i konserwację zabytków architektury, w: Architectura et historia. Studia Mariano Arszyński septuagenario dedicata, red. M. Woźniak, Toruń 1999, s. 369-387. [Google Scholar]
  23. Wąs C., Antynomie współczesnej architektury sakralnej, Wrocław 2008. [Google Scholar]
  24. Winckelmann W., Dzieje sztuki starożytnej, Kraków 2013. [Google Scholar]
  25. Zabytki sakralne wobec szczególnych zagrożeń. Materiały z konferencji służb konserwatorskich i konserwatorów diecezjalnych, Warszawa 11 października 2000, red. L. Szadujkis, Warszawa 2000. [Google Scholar]
  26. Zachwatowicz J., O polskiej szkole odbudowy i konserwacji zabytków, „Ochrona Zabytków”, 1981, nr 34/1-2 (132-133), s. 4-10. [Google Scholar]