Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie

Tom 9 (2016)

Artykuły

Pomiędzy demokracją a praworządnością

DOI: https://doi.org/10.32084/tkp.6223  [Google Scholar]
Opublikowane: 31.12.2016

Abstrakt

Niniejszy artykuł dotyczy dwóch podstawowych pojęć występujących w naukowym dyskursie prawniczym, a mianowicie pojęcia demokracji i pojęcia praworządności. Oba pojęcia nieodłącznie związane są oczywiście z pojęciem państwa prawa. Niezbędnym warunkiem praworządności jest istnienie samego porządku prawnego, ale należy podkreślić, że ideę praworządności można wiązać bądź z teorią podziału władzy, bądź z teorią suwerenności ludu. Analiza, jaką podejmuje autor na łamach niniejszych rozważań, ma związek z relacjami wertykalnymi i horyzontalnymi pomiędzy przede wszystkim pojęciem praworządności a pojęciem prawa i państwa oraz odpowiedzią na pytanie o moc wiążącą norm prawnych. Teza, jaką stawia autor, zakłada, że mimo istnienia związku pomiędzy tymi pojęciami, należy wskazać, że możliwa jest demokracja bez parlamentaryzmu oraz możliwy jest parlamentaryzm bez demokracji. Podobnie dyktatura nie jest wcale z gruntu sprzeczna z demokracją, co podkreślał przede wszystkim Jan Jakub Rousseau, tak jak demokracja wcale nie musi wykluczać dyktatury.

Bibliografia

  1. Banach, Tomasz. 2010. Rzymska tradycja prawna w myśli politycznej Narodowej Demokracji (1918–1939), Wydawnictwo Prasy Lokalnej, Warszawa. [Google Scholar]
  2. Banaszak, Bogusław. 1997. „Regulacja prawna procedury legislacyjnej w Austrii”. Państwo i Prawo 5:75–83. [Google Scholar]
  3. Boć, Jan. 2003. „Uwarunkowania rozwoju administracji publicznej.” In J. Boć (ed.), „Administracja publiczna”, Wrocław. [Google Scholar]
  4. Burda, Andrzej. 1956. „Doktryna konstytucyjna Monteskiusza.” In J. Bardach, K. Grzybowski (eds.), „Monteskiusz i jego dzieło”. Sesja naukowa Komitetu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk w dwusetną rocznicę śmierci, Warszawa 27–28 październik 1955 r., Zakład im. Ossolińskich – Wydawnictwo PAN, Wrocław. [Google Scholar]
  5. Burda, Andrzej. 1962. Polskie prawo państwowe, Ossolineum, Warszawa. [Google Scholar]
  6. Burda, Andrzej. 1965. Demokracja i praworządność, Ossolineum, Wrocław. [Google Scholar]
  7. Czeszejko-Sochacki Z. 2003. Sądownictwo konstytucyjne w Polsce na tle porównawczym, Trybunał Konstytucyjny, Warszawa. [Google Scholar]
  8. Delacroix, Sylvie. 2011. “Making Law Bind: Legal Normativity as a Dynamic Concept.” In M. Del Mar (ed.), “New Waves in Philosophy of Law”, London: Palgrave Macmillan. [Google Scholar]
  9. Diemer-Benedict T. 1997. „Prewencyjna kontrola konstytucyjności w Europie Środkowo-Wschodniej”. Przegląd Sejmowy 2:39–50. [Google Scholar]
  10. Dmowski, Roman. 1990. Wybór pism, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa. [Google Scholar]
  11. Dworkin, Ronald. 1998. Biorąc prawa poważnie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. [Google Scholar]
  12. Dziadzio, Andrzej. 2005. „Koncepcja państwa prawa w XIX wieku – idea i rzeczywistość”. Czasopismo Prawno-Historyczne 1:177–201. [Google Scholar]
  13. Działocha, Kazimierz, Zalasiński, Tomasz, 2006. „Zasada prawidłowej legislacji jako podstawa kontroli konstytucyjności prawa”. Przegląd Legislacyjny 3:5–20. [Google Scholar]
  14. Ehrlich, Stanisław. 1994. Dynamika norm, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa. [Google Scholar]
  15. Fuller, Lon Louvious. 2004. Moralność prawa, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa. [Google Scholar]
  16. Grzybowski, Konstanty. 1947. Demokracja francuska, Czytelnik, Kraków. [Google Scholar]
  17. Hayek, Friedrich A. 2011. Konstytucja wolności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. [Google Scholar]
  18. Jaskiernia, Jerzy. 1994. „Regulacja prawna procedur parlamentarnych”. Państwo i Prawo 12. [Google Scholar]
  19. Konarski, Marcin, 2015. „Challenging the legitymacy of the law”. Teka Komisji Prawniczej Polskiej Akademii Nauk Oddział w Lublinie 8:53–62. [Google Scholar]
  20. Kość, Antoni. 1995. Historyczne modele relacji prawa, państwa i religii w niemieckiej filozofii prawa, Wydawnictwo Polihymnia, Lublin. [Google Scholar]
  21. Kość, Antoni. 1998. Podstawy filozofii prawa, Lublin. [Google Scholar]
  22. Krukowski, Józef. 2002. Wstęp do nauki o państwie i prawie, TN KUL, Lublin. [Google Scholar]
  23. Kustra, Ewa. 1994. Polityczne zagadnienia tworzenia prawa, Wydawnictwo UMK, Toruń. [Google Scholar]
  24. Kustra, Ewa. 1994. „Władczy oraz negocjacyjny typ tworzenia prawa. Szanse i zagrożenia.” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 4:23–30. [Google Scholar]
  25. Lucas, John Randolph. 1966. The Principles of Politics, Clarendon Press, Oxford. [Google Scholar]
  26. Mandle, Joe. 2009. Globalna sprawiedliwość, Wydawnictwo Sic! Warszawa. [Google Scholar]
  27. Martyniak, Czesław, 2006. „Moc obowiązująca prawa a teoria Kelsena.” In R. Charzyński R., M. Wójcik, Cz. Martyniak(ed.). „Dzieła”, Wydawnictwo KUL, Lublin. [Google Scholar]
  28. Mistygacz, Michał. 2011. „Prewencyjna kontrola konstytucyjności ustaw.” Kontrola Państwowa 3:27–39. [Google Scholar]
  29. Morawski, Lech. 1994. „Spór o pojęcie państwa prawnego.” Państwo i Prawo 4:3–12. [Google Scholar]
  30. Nowacki, Józef. 2003. Studia z teorii prawa, Zakamycze, Kraków. [Google Scholar]
  31. Nozick, Robert. 2010. Anarchia, państwo i utopia, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa. [Google Scholar]
  32. Pieniążek, Antoni. 2001. „Otwarty czy zamknięty porządek prawny.” In „Prawo – administracja – gospodarka w procesie transformacji ustrojowej Rzeczypospolitej Polskiej”, J. Buczkowski, J. Posłuszny (eds.), Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Administracji i Zarządzania w Przemyślu 7:667–674. [Google Scholar]
  33. Rousseau, Jan Jakub. 2010. Umowa społeczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. [Google Scholar]
  34. Runciman, David, Vieira, Mónica Brito. 2011. Reprezentacja, Wydawnictwo Sic!, Warszawa. [Google Scholar]
  35. Rybicki, Zygmunt. 1978. „Gwarancje praworządności w procesie tworzenia prawa.” In Z. Rybicki, M. Gromadzka-Grzegorzewska, M. Wyrzykowski (ed.), „Zbiór studiów z zakresu nauk administracyjnych poświęcony pamięci Profesora Jerzego Starościaka”, Ossolineum, Wrocław. [Google Scholar]
  36. Saint-Just, Louis. 1954. Wybór pism. Tłum. I. Bibrowska. Książka i Wiedza, Warszawa. [Google Scholar]
  37. Schmitt, Carl. 2012. Teologia polityczna i inne pisma, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa. [Google Scholar]
  38. Schulze, Hagen, 2012. Państwo i naród w dziejach Europy, Wydawnictwo UW, Warszawa. [Google Scholar]
  39. Spencer, Herbert, 2002. Jednostka wobec państwa, Warszawa: LIBER. [Google Scholar]
  40. Sylwestrzak, Andrzej, 1995. Historia doktryn politycznych i prawnych, Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze PWN. [Google Scholar]
  41. Szymanek, Jarosław. 2011. „Decydowanie parlamentarne.” In G. Rydlewski (ed.), Decydowanie publiczne. Polska na tle innych państw członkowskich Unii Europejskiej, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa. [Google Scholar]
  42. Thompson, James Matthew. 1937. Robespierre. Tom II. Od śmierci Ludwika XVI do śmierci Robespierre’a. Tłum. A. Dobrot, Wydawnictwo J. Przeworskiego, Warszawa. [Google Scholar]
  43. Thompson, James Matthew. 1938. Przywódcy Wielkiej Rewolucji Francuskiej. Tłum. S. Pomian, Towarzystwo Wydawnicze „Rój”, Warszawa. [Google Scholar]
  44. Tokarczyk, Roman. 2004. „Elementy składowe myśli politycznej współczesnego liberalizmu.” In E. Olszewski, Z. Tymoszczuk (ed.) „Ideologia, doktryny i ruch polityczny współczesnego liberalizmu”, Wydawnictwo UMCS, Lublin. [Google Scholar]
  45. Wapiński, Roman, 1980. Narodowa Demokracja 1893–1939, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław. [Google Scholar]
  46. Wasiutyński, Bohdan, 1927. Praworządność, Obóz Wielkiej Polski, Warszawa. [Google Scholar]
  47. Wielec, Marcin. 2012. „Udział prokuratora w postępowaniu administracyjnym jako wyraz ochrony praworządności.” In M. Konarski, M. Woch (eds.), „Z zagadnień nadzoru i kontroli organów władzy publicznej w Polsce”, t. 1, Wydawnictwo Marek Woch, Warszawa. [Google Scholar]
  48. Wyrzykowski, Mirosław. 1991. „Legislacja – demokratyczne państwo prawa – radykalne reformy polityczne i gospodarcze.” Państwo i Prawo 5:17–28. [Google Scholar]
  49. Zakrzewski, Witold. 1959. Działalność prawotwórcza w świetle teorii niemieckiej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Kraków. [Google Scholar]
  50. Zieleniewski, Jan. 1981. Organizacja i zarządzanie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa. [Google Scholar]
  51. Ziembiński, Zygmunt. 1992. „Praworządność.” In A. Redelbach, S. Wronkowska, Z. Ziembiński, „Zarys teorii państwa i prawa,” Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. [Google Scholar]
  52. Znamierowski, Czesław. 1988. Szkoła prawa. Rozważania o państwie, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.