Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
EPPiSM Baner

Nr 1/2025/73 (2025)

Artykuły

LegalTech 3.0. Kilka refleksji na temat konstytucyjnych przesłanek wykorzystania sztucznej inteligencji w wymiarze sprawiedliwości

DOI: https://doi.org/10.52097/eppism.9663  [Google Scholar]
Opublikowane: 02-04-2025

Abstrakt

Nowe technologie są coraz częściej obecne w wymiarze sprawiedliwości. Dostrzega się ich skuteczność i różnorodne możliwości, stają się one coraz ważniejszymi narzędziami wspierającymi funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości. W związku z ich ciągłym
rozwojem w przestrzeni naukowej pojawiła się idea, aby narzędzia oparte na jednej z nich – sztucznej inteligencji – nie były już wykorzystywane jako jedynie wspierające sędziów, ale jako te, które mogłyby zastąpić sędziego w wypełnianiu jego zadań. Takie
ukształtowanie sądownictwa, z sędzią algorytmicznym – bo do tego w istocie zmierza ta propozycja – rodzi pytania natury konstytucyjnej. Dotychczasowe prawo konstytucyjne wypracowało bowiem pewne standardy, którym musi odpowiadać nowoczesny sąd. Spełnienie tych standardów przez sztuczną inteligencję jest dyskusyjne; poświęcona temu analiza jest przedmiotem niniejszego artykułu. Celem, jaki stawia sobie autorka, jest odpowiedź na pytanie, czy prawo konstytucyjne jest dziś gotowe na sztuczną inteli-gencję w wymiarze sprawiedliwości.

Bibliografia

  1. Aletras N., Tsarapatsanis D., Preotiuc-Pietro D., Lampos V., Predicting Judicial Decisions of the European Court of Human Rights: A natural language processing perspective, ‘PeerJ Computer Science’ 2016, vol. 19, 2. [Google Scholar]
  2. Artificial Intelligence and Human Rights, L. M. Martin, M. Załucki (eds), Madrid 2021. [Google Scholar]
  3. Bernier P., Analyse comparée sur la sélection et la nomination des Juges en régime parlementaire: éléments pour la constitution d’un «idéal type», ‘Éthique Publique’ 2011, vol. 13, 1, DOI: 10.4000/ethiquepublique.399. [Google Scholar]
  4. Chen S., China’s Court AI Reaches Every Corner of Justice System, Advising Judges and Streamlining Punishment [at:] https://www.scmp.com/news/china/science/article/3185140/chinas-court-ai-reaches-every-corner-justice-system-advising [accessed: 21.01.2025]. [Google Scholar]
  5. Clooney A., Webb P., The Right to a Fair Trial in International Law, Oxford 2021. [Google Scholar]
  6. Comentario a la Constitución Española. 40 Aniversario. Libro-Homenaje a Luis López Guerra, tomo 2, P. P. Tremps, A. S. Arnaiz, C. M. Padilla (eds), Valencia 2018. [Google Scholar]
  7. Comentarios a la Constitución Española XL aniversario, M. Rodríguez-Piñeiro y Bravo Ferrer, Casas M. E. Baamonde (eds), Madrid: Boletín Oficial del Estado 2018. [Google Scholar]
  8. Cui Y., Shanghai Intelligent Assistive Case-Handling System for Criminal Cases – System 206, Springer 2020. [Google Scholar]
  9. Daci J., Right to a Fair Trial Under International Human Rights Law, ‘South East European University Review’ 2008, vol. 4. 2. [Google Scholar]
  10. Engstrom D. F., Post COVID Courts, ‘UCLA Law Review Discourse’ 2020, vol. 68. [Google Scholar]
  11. Ester Sánchez A. T., El desafío de la Inteligencia Artificial a la vigencia de los derechos fundamentales, ‘Cuadernos Electronicos de Filosofia del Derecho’ 2023, vol. 48. [Google Scholar]
  12. Garapon A., Les enjeux de la justice prédictive, ‘La Semaine Juridique’ 2017, 1–2. [Google Scholar]
  13. Granda Alonso J. L., La autonomía judicial en el constitucionalismo español, Madrid 2015. [Google Scholar]
  14. Katz D. M., Bommarito II M. J., Blackman J., A General Approach for Predicting the Behavior of the Supreme Court of the United States, ‘Plos One’ 2017, vol. 12, 4. [Google Scholar]
  15. Księżak P., Wojtczak S., Toward a Conceptual Network for the Private Law of Artificial Intelligence, Cham 2023. [Google Scholar]
  16. Kuijer M., The Right to a Fair Trial and the Council of Europe’s Efforts to Ensure Effective Remedies on a Domestic Level for Excessively Lengthy Proceedings, ‘Human Rights Law Review’ 2013, vol. 13, 4. [Google Scholar]
  17. Latek K., „Roboty w togach” i rozprawy na WeChatcie? (!) Analiza przyczyn i sposobów wykorzystania nowych technologii w chińskim sądownictwie oraz charakterystyka zagrożeń z tym związanych, „Gdańskie Studia Azji Wschodniej” 2023, vol. 23, 1, DOI: 10.4467/2353 [Google Scholar]
  18. GS.23.014.18160. [Google Scholar]
  19. LegalTech. Czyli jak bezpiecznie korzystać z narzędzi informatycznych w organizacji, w tym w kancelarii oraz dziale prawnym, D. Szostek (ed.), Warszawa 2021. [Google Scholar]
  20. McNollgast, Conditions for Judicial Independence, ‘Journal of Contemporary Legal Issues’ 2006, vol. 15. [Google Scholar]
  21. Marrow P. B., Karol M., Kuyan S., Artificial Intelligence and Arbitration: The computer as an arbitrator — are we there yet ?, ‘Dispute Resolution Journal’ 2020, vol. 74, 4. [Google Scholar]
  22. Medvedeva M., Vols M., Wieling M., Using Machine Learning to Predict Decisions of the European Court of Human Rights, ‘Artificial Intelligence and Law’ 2020, vol. 28, 2, https://doi.org/10.1007/s10506-019-09255-y. [Google Scholar]
  23. Miranda Bonilla H., Algoritmos y Derechos Humanos, ‘Revista de la Facultad de Derecho de México’ 2021, vol. 71, 280–2, DOI: 10.22201/fder.24488933e.2021.280-2.79666. [Google Scholar]
  24. Nihoul P., L’indépendance et l’impartialité du juge, ‘Annales de Droit de Louvain’ 2011, vol. 71, 3. [Google Scholar]
  25. Okpaluba M. Ch., Maloka T. Ch., The Fundamental Principles of Recusal of a Judge At Common Law: Recent Developments, ‘Obiter’ 2022, vol. 43, 2, DOI: 10.17159/obiter.v43i2.14253. [Google Scholar]
  26. Olszak K., Niezawisłość, niezależność i bezstronność w sądownictwie w świetle regulacji prawnych oraz orzecznictwa, „Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda” 2019, vol. 4, 2. [Google Scholar]
  27. Piotrowski R., Sędziowie i granice władzy demokratycznej w świetle Konstyytucji RP, „Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny” 2018, vol. 80, 1. [Google Scholar]
  28. Polo E. P., El Juez-Robot y su encaje en la Constitución Española. La inteligencia artificial utilizada en el ámbito de la toma de decisiones por los tribunales, ‘Revista de Derecho Público’ 2024, vol. 72, 1. [Google Scholar]
  29. Prawo sztucznej inteligencji, L. Lai, M. Świerczyński (eds), Warszawa 2020. [Google Scholar]
  30. Razmetaeva Y., Barabash Y., Lukianov D., The Concept of Human Rights in the Digital Era: Changes and Consequences for Judicial Practice, ‘Access to Justice in Eastern Europe’ 2022, vol. 5, 3, DOI: 10.33327/AJEE-18-5.3-a000327. [Google Scholar]
  31. Sánchez Y. C., La independencia de los jueces internacionales: análisis y valoración de las reformas adoptadas en el marco del Tribunal Europeo de Derechos Humanos, ‘Revista Electronica de Estudios Internacionales’ 2021, vol. 12, 42, DOI: 10.17103/reei.42.07. [Google Scholar]
  32. Stępień-Załucka B., Niezawisłość sądownictwa a niezależność sądów i niezawisłość sędziów, „Przegląd Prawa i Administracji” 2011, vol. 85. [Google Scholar]
  33. Stępień-Załucka B., Sprawowanie wymiaru sprawiedliwości przez Sąd Najwyższy w Polsce, Warszawa 2016. [Google Scholar]
  34. Susskind R., Tomorrow’s Lawyers. An Introduction to Your Future, Oxford 2017. [Google Scholar]
  35. Susskind R., Online Courts and the Future of Justice, Oxford 2019. [Google Scholar]
  36. Szanciło T., Stępień-Załucka B., Sędzia robotem a robot sędzią w postępowaniu cywilnym w ujęciu konstytucyjnym i procesowym, „Prawo i Więź” 2023, vol. 47, 4. [Google Scholar]
  37. Verzelloni L., El debate europeo sobre la independencia de la magistratura: la propuesta de la Red Europea de Consejos de Justicia, ‘Jueces para la Democracia. Información y Debate’ 2017, vol. 88. [Google Scholar]
  38. Vetera novis augere: studia i prace dedykowane Profesorowi Wacławowi Uruszczakowi, S. Grodziski, D. Malec, A. Karabowicz, M. Stus (eds), Kraków 2010. [Google Scholar]
  39. Zhong H., Guo Z., Tu C., et al., Legal Judgment Prediction via Topological Learning, ‘Proceedings of the 2018 Conference on Empirical Methods in Natural Language Processing’ 2018, vol. 1. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.