Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer

No. 2/19 (2023)

Articles

Bitext as an element of the radial category of translations of the selected text

DOI: https://doi.org/10.25312/j.6842  [Google Scholar]
Published: 2023-12-18

Abstract

The paper presents an attempt to apply the cognitive theory of prototypes in translation studies at the level of a macro-unit, which is so called bitext, that is, a pair of texts: the original and the translation, viewed and taken together.

In accordance with this approach, three theoretical models of the category of translation of the selected text were proposed. In addition to the general model, a category with prototypical translation and a category with a mental model of translation as elements of bitexts, located at the center of the category, are also presented.

The central-peripheral structure of the categories makes it possible to visualize the degree of approximation to the ideal of individual real or only potential bitexts. The models could also be useful in finding answers to the question of why, in the opinion of the audience, just this and not another translation of a work gained recognition or lost status, or in evaluating translation variants in translation series.

References

  1. Balcerzan E. (2009), Tłumaczenie jako „wojna światów”. W kręgu translatologii i komparatystyki, Poznań. [Google Scholar]
  2. Barańczak S. (1974), Przekład artystyczny jako „samoistny” i „związany” obiekt interpretacji (na przykładzie niektórych polskich tłumaczeń Gottfrieda Benna), [w:] J. Baluch (red.), Z teorii i historii przekładu artystycznego, Kraków, s. 47–74. [Google Scholar]
  3. Borysowski D. (2018), Dwutekst i wielotekst a problemy leksykografii przekładowej, niepublikowana praca doktorska, Uniwersytet Opolski, https://repo.uni.opole.pl/info/phd/UO56e1ce5eaaf4436fb50c4d8e9f2727d3/Szczeg%25C3%25B3%25C5%2582y+rekordu+%25E2%2580%2593+Dwutekst+i+wielotekst+a+problemy+leksykografii+przek%25C5%2582adowej+%25E2%2580%2593+Uniwersytet+Opolski?r=phd&ps=20&lang=pl&pn=1&cid=135363 [dostęp: 29.11.2023]. [Google Scholar]
  4. Chlebda W. (2011), Ekwiwalencja i ekwiwalenty: między słownikiem a tekstami, [w:] W. Chlebda (red.), Na tropach translatów. W poszukiwaniu odpowiedników przekładowych, Opole, s. 21–43. [Google Scholar]
  5. House J. (2015), Ocena jakości tłumaczenia. Opis językowy a ocena społeczna, pozycję bibliograficzną http://mlingua.pl/pol/czytelnia/teoria_tlumaczenia,,ocena_jakosci_tlumaczenia_opis_jezykowy_a_ocena_spoleczna_juliane_house_,a,519,p,0.html [dostęp: 30.08.2022]. [Google Scholar]
  6. Jóźwiak J. (2022), Różne wymiary prototypów w analizie oryginału i przekładu, „Heteroglossia – studia kulturoznawczo-filologiczne”, nr 13, s. 179–194, https://doi.org/10.34864/heteroglossia.issn.2084-1302.nr13.art10 [Google Scholar]
  7. Lewicki R. (2017), Zagadnienia lingwistyki przekładu, Lublin. [Google Scholar]
  8. Pisarska A., Tomaszkiewicz T. (1998), Współczesne tendencje przekładoznawcze, Poznań. [Google Scholar]
  9. Rosch E. (2007), Zasady kategoryzacji, [w:] Z. Chlewiński (red.), Psychologia poznawcza w trzech ostatnich dekadach XX wieku, Gdańsk, s. 409‒430. [Google Scholar]
  10. Tokarz B. (2011), Zamiast wstępu, „Przekłady Literatur Słowiańskich”, nr 2/1, s. 13–21, https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Przeklady_Literatur_Slowianskich/Przeklady_Literatur_Slowianskich-r2011-t2-n1/Przeklady_Literatur_Slowianskich-r2011-t2-n1-s13-21/Przeklady_Literatur_Slowianskich-r2011-t2-n1-s13-21.pdf [dostęp: 28.08.2022]. [Google Scholar]
  11. Tokarz B. (2015), Perspektywa tekstowa i perspektywa kulturowa w przekładzie, czyli o kłopotach współistnienia, „Przekłady Literatur Słowiańskich”, nr 6/1, s. 73–89, https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Przeklady_Literatur_Slowianskich/Przeklady_Literatur_Slowianskich-r2015-t6-n1/Przeklady_Literatur_Slowianskich-r2015-t6-n1-s73-89/Przeklady_Literatur_Slowianskich-r2015-t6-n1-s73-89.pdf [dostęp: 16.10.2022]. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.