Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer

No. 10 (2016)

Articles

The functions of the verbal prefix prze- in the dialect of Lubola near Sieradz

DOI: https://doi.org/10.25312/2391-5137.10/2016_77-87  [Google Scholar]
Published: 2017-03-16

Abstract

This paper presents a derivative-sementic analysis of prefixial verb formations using the prefix prze- that occur in the dialect of Lubola village near Sieradz. Verbs with the u- prefix in the Lubola dialect create categories that denote the following: 1) ‘covering a distance in space, moving something from one place to another’ (e.g. przeciągnąć), or 2) ‘covering a distance in time while performing an action’ (e.g. przebajdurzyć), 3) ‘examining an object in detail’ (e.g. przebadać), 4) ‘performing an action with less-than-necessary intensity or thoroughness’ (e.g. przemyć), 5) ‘transforming, moving from one into another, constant change’ (e.g. przefarbować), 6) ‘crossing a border or permeating into something’ (e.g. przecedzić), 7) ‘performing an action in reference to future’ (e.g. przepowiedzieć), 8) ‘going too far in doing something’ (e.g. przepaskudzić), 9) ‘superseding someone or something in doing something’ (np. przerosnąć), 10) ‘ceasing, interrupting’ (np. przeszkodzić). A portion of the words has been subjected to lexicalization (e.g. przegapić). Among the collected examples there are also some characteristic of the dialect: some formative suffixes in the dialect replace standard Polish formative suffixes za-, e.g. przepaskudzić ‘zapaskudzić’; s-, e.g. przetracić ‘starcić’; wy-, e.g. przemłócić ‘wymłócić’; u-, e.g. przeszyć ‘uszyć’. The recorded verbs also include roots other than those included in standars Polish, such as przeburszować.

References

  1. Cyran W., Tendencje słowotwórcze w gwarach polskich, Łódź 1977. [Google Scholar]
  2. Encyklopedia języka polskiego, (red.) S. Urbańczyk, M. Kucała, Wrocław 1999. [Google Scholar]
  3. Grochowska A., Próba opisu łączliwości przedrostka prze- z tematami czasownikowymi, „Polonica” 1979, t. V. [Google Scholar]
  4. Grzegorczykowa R., Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Warszawa 1998. [Google Scholar]
  5. Grzegorczykowa R., Zarys słowotwórstwa polskiego, Warszawa 1979. [Google Scholar]
  6. Klemensiewicz Z., Lehr-Spławiński T., Urbańczyk S., Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa 1981. [Google Scholar]
  7. Klemensiewicz Z., Próba charakterystyki dwu naczelnych funkcji przedrostka w polskim czasowniku, „Sprawozdania z Czynności i Posiedzenia PAU”, LII, Kraków 1951. [Google Scholar]
  8. Krupianka A., Chwiejność normy językowej w zakresie użycia przedrostków czasownikowych we współczesnym języku polskim, „Studia Polonistyczne” 1981, t. 9. [Google Scholar]
  9. Krupianka A., O tzw. dopełnieniowej funkcji przedrostków czasownikowych, „Poradnik Językowy”, nr 10/1969. [Google Scholar]
  10. Krupianka A., Próba logiczno-syntaktycznej klasyfikacji polskich czasowników przedrostkowych, „Z Polskich Studiów Slawistycznych”, seria 3, Językoznawstwo, Warszawa 1968. [Google Scholar]
  11. Materiały do bibliografii słowotwórstwa języków słowiańskich, z. 1–3, 1958–1967, (red.) W. Doroszewski, z. 4–5, 1973–1978, (red.) J. Puzynina, z. 6–8, 1983–1994, (red.) A. Grochowska. [Google Scholar]
  12. Pluta F., Uwagi o języku „Pamiętnika Opolskiego”, „Kwartalnik Opolski” 1967. [Google Scholar]
  13. Śmiech W., Derywacja prefiksalna czasowników polskich, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Łódź 1986. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.